Raf Yorumu: Blesk (@berrybutcher)

Spoiler içeriyor "Bu dünya ki Her şey için aynı Ne tanrı yapısı Ne kul, Hep var idi Var olacak: Bir ölümsüz ateş ki Ölçüyle alevlenip Ölçüyle sönen" "Uyanıkların bir tek ortak dünyası var, Uyuduğunda herkes kendi dünyasına döner." Herakleitos'un eserlerinden günümüze ulaşan…devamı"Bu dünya ki Her şey için aynı Ne tanrı yapısı Ne kul, Hep var idi Var olacak: Bir ölümsüz ateş ki Ölçüyle alevlenip Ölçüyle sönen" "Uyanıkların bir tek ortak dünyası var, Uyuduğunda herkes kendi dünyasına döner." Herakleitos'un eserlerinden günümüze ulaşan parçalar bu kitapta toplanmış. Bunlar daha çok aforizmalar gibi. Bazıları ise şiir izlenimi veriyor. Bu arada belki size de tanıdık gelecektir, birçok kişinin duyduğu, "Bir nehire iki kere girilmez." sözü Herakleitos'a aittir. Bu sözle hiçbir şeyin aynı kalmadığını, suyun akışının yeni bir nehir yarattığını vurguluyor. Fakat kitabın devamında; "Kimi günleri iyi Kimi günleri kötü Sayıyordu Hesiodos Bilmiyordu çünkü Her gün bir aynı" Bu parçada sunduğu düşünce, hayatın akışının pek de bir değişime neden olamayacağı yönünde sanırım. Belki de doğada direkt önüne çıkan örneklerin geçerliliği, onu iki farklı çıkarım yapmaya yöneltmiştir. Kitaptaki kısa parçalardan aklımda kalanları kendi yorumumu katarak toparlamaya çalışacağım. Diyalektiği kendi başına bulan Herakleitos için hakikat aither, yani ateştir ancak bu ateş bizim ilk aklımıza gelen türden değildir. Aither daha çok evren yasasını sağlayan ve her şeyin dengede olmasına neden olan kozmik ateştir. Diyaliktiği bulması ise doğada fark ettiği çekişme ve uyumla ilgili bana kalırsa. Karşıt olan şeylerin bir araya gelerek hakikati ortaya çıkarması onu diyalektiğe yöneltmiştir. Aither'in de suyla birlikte karşıtlığın uyumunu, hayatı oluşturduğunu söylüyor. Su ve toprak bedenimizi oluşturan elementlerse ateş de ruhumuz oluyor bu filozofa göre sanırım. Ruh derken, yaşam enerjisinin kaynağından bahsediyorum. Doğanın bu hakikati ise Herakleitos'un çok önem verdiği ve sık sık bahsettiği Logos, yani kozmos ile ilgilidir. Düzen ve ölçü karşıtlık ve uyum içinde var olmaya devam ediyor. Hegel'in bir kitabında Herakleitos'un tüm sözlerini kullandığı yazılmış. Marx da Hegel'de etkilendiği için dolaylı olarak o da Herakleitos'a geri dönüyor. Tabii Marx, anti tez, sentez gibi yeni kavramlarla daha kapsamlı bir açıklama getiriyor diyalektik konusuna. Ancak ben diyaliktik tartışmaya kimin ne kadar katkı sağladığı konusunda hakim değilim. Bildiğim kadarıyla Herakleitos'dan önceki Yunan filozofları da kullanıyorlarmış. Felsefenin bu kısmına hâkim olan varsa açıklayabilir. Çünkü Herakleitos'un kendi kendine bulması ve önceden de diyaliktiğin var olması biraz garip olacaktır. "Savaştır her şeyin babası, kralı Kimini tanrı kıldı Kimini insan Kimini köle Kimini özgür"