(@) - Raf

Didaktizmden vâreste bir anlatıyı kendisine düstur edinmiş son derece akıcı bir gençlik dizisi. Bu minvalde Dawson’s Creek’i anımsattı bana. Birinci sezon 5.bölümdeyim ve bulunduğum noktaya kadar kendisini keyifle izletmeyi başardı. Dizide karakterlerin über insan özelliklerini haiz olmamaları aksine son derece…devamı

blacktrooper 3 years ago

Değişen Dünyanın İnsanları

François Truffaut

8 Gönderi

Adını kağıtların yanma sıcaklığından alan eser; kitap okuma eyleminin kesinkes men edildiği, kitap bulunduranların tutuklandığı ve bulunan kitapların ise behemehâl yakıldığı bir düzen ve toplum anlatısıdır. Bu düzende amaç: bireyin entelektüel ve zihnî kapasitesini daraltarak onu tasavvur etmekten, kritik bakma…devamı

blacktrooper 3 years ago

Otomatik Portakal

Stanley Kubrick

83 Gönderi

“Ben vardım Alex ve yanımda da üç droogie’m yani Pete, Georgie ve Dim. Korova Süt Barı’nda oturmuş akşam ne yapacağımıza karar veriyorduk. Sütbar’da katkılı süt satılırdı. Bunu yudumladıktan sonra şiddete hazır olurdunuz.” girizgâhıyla başlayan Anthony Burgess’ın aynı adlı romanından uyarlanan…devamı“Ben vardım Alex ve yanımda da üç droogie’m yani Pete, Georgie ve Dim. Korova Süt Barı’nda oturmuş akşam ne yapacağımıza karar veriyorduk. Sütbar’da katkılı süt satılırdı. Bunu yudumladıktan sonra şiddete hazır olurdunuz.” girizgâhıyla başlayan Anthony Burgess’ın aynı adlı romanından uyarlanan film, Alex Delarge adlı antisosyal ve şiddet tandanslı bir gencin dışavurduğu şiddeti ve şiddet temalı eylemleri ile onun dolaylarında politik, sosyal ve kültürel düzeni kendisine mesele ediniyor. Otomatik Portakal, mevcut dünya düzenini yahut tabiri caizse dünya düzensizliğini ve her anlamda yozlaşmışlığı, korrüptasyonu oldukça sarih biçimde kritik süzgecinden geçirmektedir. İlgili fimde ahlâk, özgür irade, seçim yetisi gibi nosyonlar Alex üzerinden irdelenir. Dolayısıyla film, son derece derinlikli bir yapıyı haizdir. Filmin ana karakteri Alex Delarge ise antisosyal kişilik bozukluğu olan ve şiddet müptelâsı bir gençtir; zira kurallara riayet etme temayülünde değildir ve kural pratikerlerine de muhaliftir. Hareketleri doğaçlama olup ilkel tarafının yönlendirmeleriyle aksiyon alır. Kurduğu çeteyle birlikte diğer insanlara/gruplara şiddet uygular. Şiddet, âdetâ onun için bir oyundur. Sorumluluğu kapsamında olan okula gitme eylemini icrâ etmez. Yaptığı davranışları vicdan muhasebesinden geçirmez. Alex’in spesifik birtakım özellikleri vardır. Müzik dinlemek, bilhassa klasik müzik dinlemek onun için bir ritüeldir. Müziği, ayinsel bir hava içinde çeşitli şiddet imajinasyonları eşliğinde dinler. Popüler müziğe karşıdır. Beethoven, onun için kutsaldır; ancak böylesine nadide ve mümtaz bir sanatçıyı kötü amaçları için kullanmakta bir beis görmez. Yılanı vardır. (çeşitli filmlerdeki ve kitaplardaki “villain” tiplemelerin sui generis birtakım özelliklerinin olması klişesi kervanına bu anlamda Alex de icabet eder.) Filmin ilk partitası, Alex ve çetesinin pratik ettiği şiddet ve bu şiddetten nasibini alan insan manzaralarından müteşekkildir. Arka plânda endüstri sonrası şehirden kesitler sunulur. (Filmin en başından en sonuna değin anlatıcı, Alex Delarge’tır. Dolayısıyla cereyan eden olaylara Alex’in perspektifinden bakılır. Bu husus, izleyiciyi oldukça zorlar; zira gidişat, izleyiciyi Alex’e hak verme noktasının tam orta yerine bırakır.) Biraz anlatıda bulunmak ve çeşitli göstergelerden bahis açmak gerekirse, Alex ve droogileri Korova Süt Barı’nda katkılı süt içerek şiddete hazır ve nâzır hâle gelirler. Katkılı sütün yarattığı hiperaktivite neticesinde Alex ve droogieleri, kişileri şiddete tâbi tutarlar, onlara tecavüz ederler. Bu yaşananlar, Alex ve çetesinin giydiği beyaz kıyafetlerin çağrıştırdıklarını lekeler. Ayrıca bu kıyafetlerin, 18.yy Fransası’nda burjuvaların giydiği kıyafetlerden bir esinlenme olduğu da dikkati celbedicidir. Alex ve çetesinin taktıkları şapkaları da Şarlo’ya atıfta bulunarak burjuvaziyi, aristokrasiyi yergiden geçirir. Alex ve çetesinin ayaklarına geçirdikleri botları ise militarizme bir gönderme olarak okunabilir. (Burada tasviratı yapılan Korova Süt Barı’na ayrı bir parantez açmak gerekiyor; zira bu yer her bakımdan çeşitli enteresanlıklar bünyesinde ihtiva ediyor. İlgili mekânda cinselliği ve saf şiddeti çağrıştıran nesneler bir arada bulunuyor. Bu durum aklığı, saflığı, püripaklığı, el değmemişliği ifade eden süt imgesinin şöhretine gölge düşürüyor.) Alex ve çetesinin şiddet uygulamaktan imtina etmediği kişilerden biri olan Billy boy ve grubunun giydiği kıyafetlerin nazi askerlerinin giymiş oldukları kamuflaj olduklarının altının çizilmesi gerekir. Bu tablo, diğer grupların da genel itibarıyla ilkel taraflarının etkisi altında olduklarına işarettir. Alex ve çetesinin konut dokunulmazlığını ihlâl ettikleri yazarın ve eşinin evine geldiklerinde “yuva” ibaresinin belirmesi, özel alanı vurgular niteliktedir. Alex ve çetesinin yazarın evine geldiklerinde kapıyı çalmaları ve kapıyı, eşin kapıyı kilitlenmiş olarak açması, şiddet olaylarının mutat bir hâl aldığının ve gece vakti şiddet yanlısı gençlerin sahne aldığının göstergesidir. Sonrasında Alex’in yalan söyleyerek eve uzun bir burna malik olan maskeyle girmesi, yalan söylediği vakit burnu uzayan pinokyoya göndermedir. Çetenin eve girdikten itibaren ortalığı yıkıp dökmesi, ev içinde mutlak iktidarı olan ev sahiplerinin iktidarlarını yapıbozuma uğrattıklarını gösterir. Alex’in yalan sıralayarak girdiği evde “Singin In The Rain” şarkısının delâletiyle yazarı ve eşini şiddetinden, hiddetinden mahrum bırakmaması ve böylesi bir şarkının bu suç teşkil eden eylemlere araç kılınması kültürel yapıya bir muhalefet olarak okunabilir. İlk bölümde Alex’in cinsel ilişkide bulunduğu sahneyi de hususi olarak mevzubahis kılmak gerekiyor. İlgili sahnenin hızlandırılarak verilmesi, cinselliğin böylesine histen vâreste ve azâde bir şekilde yaşanması, filmde anlatılan toplum yapısının tam manâsıyla bir tüketim toplumu olduğunu vurguluyor. Filmin ilk bölümü Alex’in bir kadını kasten öldürmesi ve bunun neticesinde polis tarafından zapturapt altına alınmasıyla son buluyor ve ikinci bölüm başlıyor. İkinci partitada Alex ve kankalarının pratik ettiği şiddet el değiştiriyor ve devlet temelli şiddet sahne almaya başlıyor. Biraz anlatıda bulunmak ve göstergelerden bahsetmek gereksinimi icap ediyor. İlk olarak Alex’in yakalandıktan sonra polis merkezinde sorgusu yapıldığı esnada polisler tarafından şiddet görmesi, bir polisin Alex’e şiddet uygularken diğer polislerin sanki bu olması gereken, alışılageldik bir şeymiş gibi izlemeleri, devletin kolluk unsurlarının yöntem olarak şiddeti benimsediklerinin göstergesidir. Sonraki süreçte Alex, beklendiği üzere yargı makamı tarafından mahkûm edilerek hapse atılır. Hapisaneye girişi esnasında anal muayeneden geçirilmesi, devletin “artık her zerren benim” mesajıdır. Alex’e giriş sırasında refakat eden şef Barnes’ın ise bu süreçteki tavırları, nidaları Hitler’i hatırlatır. Alex, hapse girdikten sonra ise salt bir numaradan ibarettir. Bu, devletin yurttaşına olan bakışının bir tezahürüdür. Alex, hapis sürecinde tamamıyla iyiyi oynar. Bu bağlamda İncil okur. (İncil okuduğu sırada tahayyül ettiği şey ise sadece saf şiddettir.) Buradan telâkki edilmesi gereken şey, devletin arındırma noktasında hiçbir yararlığı olmayan böylesi bir yöntemi kullanması ve mahkûmun da buna mukabil riyakâr davranmak suretiyle sistemin üstesinden gelme çabasıdır. Daha sonra Alex, iktidarın seçim kazanmak adına ortaya koyduğu suçluların yeniden topluma entegrasyonu programına kendi iradesiyle denek olur. Bu program dahilinde Alex’e yönelik Klasik Koşullandırma niteliğini haiz Ludovico Tekniği uygulanır. Bu teknik çerçevesinde Alex’e Beethoven eşliğinde şiddet ve cinsel içerikli görüntüler izletilerek bunlardan iğrenmesi temin edilir. Hâl böyle olunca Alex, bunları tatbik etmek bir yana dursun tefekkür edemez hâle gelir. (Bu duruma hapisane rahibi sert tepki göstererek şu sözleri sarf eder: “Yapmacıklığı açıkça görülüyordu. Günahkâr olmaktan çıkıyor. Ahlâki seçme yeteneği olan bir yaratık olmaktan da çıkıyor.” Anthony Burgess da bu noktada bir söyleşisinde şunları ifade ediyor: Seçimde bulunmak, mühimdir. Tercih etme hakkımız, mahfuzdur. Seçim hakkımızı kötülükten yana kullanmak istemimiz insanidir; ancak iktidar aygıtı bizlere salt iyilik yapma yeteneği empoze ediyorsa bu husus, esasen kötüdür. Bu noktada kitabın adının da niye “A Clockwork Orange” olduğu daha rahat anlaşılacaktır; zira bu isim, İngilizce ve Endonezce karma edilmek suretiyle “mekanize insan”, “otomat hâline getirilmiş insan” anlamına gelecek şekilde oluşturulmuş.) Sonrasında Alex, salınır. (Devlet, gerek hapis sürecinde gerekse de tedavi sürecinde Alex’i detaylı bir şiddet burgacından geçirmiştir.) Alex salındıktan sonra evine gider. Odasındaki eşyaların yerinde yeller estiğine, odasının bir başkasına verildiğine tanıklık eder. Annesi ve babası onu başından savmıştır. Sonrasında daha evvelden şiddet uyguladıkları yaşlı adam ve onun akranlarından şiddet görür. Olay üzerine gelen polisler, Alex’in eski çetesindendir. Bu durum, Alex’i şaşkınlığa gark eder. (Devlet, suçluları polis olarak kendi çıkarına kullanmaya başlamış ve bu kriminaller şiddete olan açlıklarını polis kisvesi altında bastırmaya başlamışlardır. Bu durum, yazarla karşılaşmadan sonra onun belirteceği üzere budalaca bir yöntemdir.) Alex, eski arkadaşları tarafından öldüresiye dövülür ve sonrasında Alex, kaderin de yansısıyla kendisini, eskiden şiddet uyguladığı yazarın evinde bulur. Alex, yazarın onu tanıyamayacağından emindir. Yazar ise buna karşılık deyim yerindeyse sonradan uyanarak Alex’in kim olduğunu idrâk eder ve Alex’e Beethoven dinleterek Alex’in daha evvelinde kendisini kötücül ziyareti neticesinde gelişen birtakım sebeplerden ötürü vefat eden eşinin intikamını almak ister. Alex, Beethoven dinlemenin bünyesinde yarattığı bulantılardan kurtulmak amacıyla kendisini öldürme tevessülünde bulunur. Alex, gözlerini hastane odasında açar. Alex, eski hâline döndürülmüştür. Alex, Ludovico Tekniği’nin uygulayıcısı bakan ile bir araya gelir. İkisi de gayet sıkı fıkı görünmektedir. İktidar, yaptıkları sonucunda kaybolan popülaritesini yeniden kazanmak ve kendini aklamak adına Alex’e reddemeyeceği teklifte bulunur. Alex ile iktidar en nihayet el sıkışırlar. Alex artık düzenin adamı olmuştur. İktidar aygıtı, benimsediği tedavi metodunu uygulamaktan cayarak şiddeti serbest bırakmayı tercihe şayan bulmuştur. İktidar, öz varlığını, çıkarlarını ve politik istikbâlini düşünerek bunu yapmıştır. Alex ise istihza ile karışık “şüphesiz iyileşmiştim.” der. Yararlandığım Kaynaklar: İpek Sevda Söğüt - Roma Hukukunda Lex Kavramı Anthony Burgess - Otomatik Portakal ve Şiddet Üzerine Serhat Ulağlı, Figen Emek ve Lâle Yücel - Postmodern Söylemde Dünya Düzeninin/Düzensizliğinin Anlatısı: Kara Film Sakis Arsenoglou - Otomatik Portakal ve Birtakım Sorgulamalar Kübizmin Sinemaya Etkisi: Otomatik Portakal Filminin Çözümlenmesi Gilles Deleuze’ün Sinematografik İmgeleri Çerçevesinde Stanley Kubrick’in Otomatik Portakal Filminin Analizi

blacktrooper 3 years ago

Herkese merhaba! Son zamanlarda dinlediğim müzikler noktasında tekrara düştüğümü fark ettim. Bu illetten sizin önerileriniz ile kurtulabileceğimi düşünüyorum. Tavsiye verirseniz berhûdâr olurum. Mutlulukla kalın, müzikle kalın.

blacktrooper 3 years ago

1984

George Orwell

13 Gönderi

Spoiler içeriyor 1984, toplumu meydana getiren süjelerin ve bu süjelerin düşüncelerinin, eylemlerinin, tutumlarının totaliter, baskıcı iktidar aygıtı tarafından süreğen bir biçimde kontrol altında tutulduğu distopik toplum anlatısıdır. Kitap, vâki olan kitlesel savaşlar nihayetinde ortaya çıkan üç büyük devletten biri olan Okyanusya’da geçmektedir.…devamı1984, toplumu meydana getiren süjelerin ve bu süjelerin düşüncelerinin, eylemlerinin, tutumlarının totaliter, baskıcı iktidar aygıtı tarafından süreğen bir biçimde kontrol altında tutulduğu distopik toplum anlatısıdır. Kitap, vâki olan kitlesel savaşlar nihayetinde ortaya çıkan üç büyük devletten biri olan Okyanusya’da geçmektedir. Okyanusya sınıfsal bazda iç parti, dış parti ve proloterya olmak üzere üç farklı kategorizasyona tâbi tutulmuştur. İç parti, Okyanusya’nın aklıdır. Diğer sınıflara nazaran daha imtiyazlıdır. Dış parti, Okyanusya’nın eli kolu olarak tariflenebilir. Herhangi bir imtiyaza sahip değildir. Proloterler ise Friedrich von Schiller’in “Böcek olmayı kabullenenler ezilmeye mâhkumdur.” sözünün hakkını teslim edercesine aksiyon alır, yapmaları gerekenden arta kalan vakitlerde loto oynamak, sonunu düşünmeksizin alabildiğine çocuk yapmak, meyhanelerde sergüzeşt etmek gibi düşünme ediminin kapıdan içeri giremediği faaliyetlerde bulunurlar. Tahayyyülden, kıraattan, eylemden münezzeh olma, onların bir nevî yazgısıdır. Varolan fikirlerinin iktidar aygıtı nazarında bir kıymeti harbiyesi yoktur. 1984’te tek parti rejiminin hâkimiyeti söz konusudur. Bu partinin adı INGSOS’tur. Bu parti, “En iyi idare, itaat ettirmekten geçer.” anlayışını düstur edinmiştir. Bu doğrultuda çıkarına olabilecek her yöntemi mübah saymakta ve hükümranlığı altındaki kişilere tam anlamıyla pres yapmaktadır. Okyanusya’nın esas yöneticisi, her şeyin ardında olan esas güç ise Büyük Birader’dir. Büyük Birader’in var olup olmadığı ise büyük bir muammadır. Her ne kadar durum böyle olsa da hemen hemen her nesnede onun sureti görülür. Dolayısıyla bu nesnelerin görülmesi, teması vb. sonrası oluşan korku, -esasında olmayan- gerçeğe olan korkuyu artırarak onu bir tür yaratılmış gerçek kılar; ancak esas olan şey şudur: Büyük Birader, yönetimin vücûdî hâlidir. Bu distopyada kesif ve sürekli bir gözetim aktivitesi mevcuttur. Okyanusya’da pratik edilen gözetim, Jeremy Bentham’ın ortaya koyduğu Michel Foucault’nun sistematize ettiği “Panoptik” şekildedir. Gözetim, güvenliği sağlamaktan ziyade bireyleri tahakküm altına almak için olmazsa olmaz bir vasıtadır. Bu distopyada esasen gözetimin ekstrem derecelerde seyretmesi, onu araç olmaktan çıkarmış ve amacın ta kendisi hâline getirmiştir. Kitapta geçen “Büyük Birader seni izliyor.” mottosu, durumu doğrular niteliği haizdir. İlave olarak, teleekranların varlığı, sistematik ve mütemadi gözetimin mevzubahis olduğunu ortaya koyar. Teleekranlar sebebiyle bireyler, uykularında dahi gözlenebilir vaziyete gelmişlerdir. Hazır bu distopyadaki gözetim konusuna değinilmişken, ilgili eserde özel yaşamın olmadığının da altının çizilmesi gerekir; zira mezkûr satırlarda bahsedilen teleekranlar ve teleekranlar dışında devriye polisleri ve düşünce polisleri dolayımıyla bireylerin özel hayatları tabiri caizse ilgâ edilmiştir. Helikopter sürekli devriye uçuşu yapmakta ve bireyleri yakından izlemektedir. Düşünce polisleri ise bu noktada en ürkünç olanıdır. En ufak bir muhalif söylem kırıntısında, muhalif düşüncede, davranışta ve karşıtlığın jest ile mimikte tezahüründe sorumlusunu derdest etmektedirler. Bu distopyada beden tahakkümü konusu da ele alınmaya muhtaçtır. Beden tahakkümü bağlamında hissî her türlü ilişki, cinsellik vb. mefhum iktidar mekanizması tarafından tamamıyla yasaklanmıştır. Evlilik müessesesi, iktidar tarafından bizatihi onun yararına olacak biçimde salt ‘çocuk yetiştirme çiftliği’ hâline getirilmiştir. Öyle ki dünyaya getirilen çocuklar, ispiyonaj aktivitesi için her an hazır ve nâzırdır. Bu distopyada düşünce suçu adı verilen bir mefhum söz konusu kılınmıştır. Böylelikle iktidar aleyhine hareket etmenin önü kesilmeye çalışılmıştır. Bu durum bir anlamda Ralph Waldo Emerson’ın şu sözünü akla getirir: “Her fiilin öncesi düşüncedir.” Bu bağlamda bu distopyada düşünce suçu ihdas edilerek olası muhalif hareketlerin önüne set çekilmiştir. İlgili distopyada “Yenisöylem” adı verilen yapay bir dil tevlit edilerek umumi söyleyiş dahilindeki bazı kelimeler ayıklanmış ve böylelikle düşüncenin ufukları daraltılmıştır. İşin esprisi: kişinin istese bile tahayyül edememesi ve herhangi bir protest tutum içinde olamamasıdır. En nihayet düşünce suçunu olanaksız hâle getirmek. Bu distopyada iktidar mekanizması, öz varlığını daim kılmak adına derin bir “şeytanlaştırma” faaliyeti yürütür. Bu minvalde “İki Dakikalık Nefret” adı verilen haftalar ilân eder. Bu kapsamda Okyanusya’nın en büyük düşmanı olarak lanse edilen Emmanuel Goldstein’a Okyanusya sakinlerine cinnet vaziyetini anımsatan öfke kusumu işi ihale ettirilir. Bu öfke kusumu ihalesinden kaçış yoktur; zira düşünce devre dışı bırakılır ve bu anlarda sadece duygular sahne alır. Bu, bir nevi dini bir husus olan “şeytan taşlama” gibidir. İki dakikalık nefret etkinliklerinde esir düşman askerlerinin idam gösterileri de peydah olur. İki dakikalık nefret, amansız beden tahakkümü neticesinde realize olamayan duygu boşalımı mevzuun iktidar eliyle yekpâre şekilde icrâsıdır. Bu distopyada gerçeğe, iktidar tarafından geçmişin biçimlendirilmesi suretiyle ket vurulmuştur. Kitapta geçen ifadeyle: “Geçmişi denetim altında tutan geleceği de denetim atında tutar; şimdiyi denetim altında tutan, geçmişi de denetim altında tutar.” Bu sayede her türlü mukayesenin, kritiğin önüne geçilir. İlgili distopyada yığınları kontrol altında tutmak adına yoğun bir propaganda faaliyeti de söz konusu olur. Misalen: “Savaş, barıştır. Özgürlük, köleliktir. Cahillik, güçtür.” Bu kitap özelinde, anlatılanlardan telâkki edilmesi gereken şey, birey iktidarın işine yaradığı, iktidarı devamlı kıldığı nispette geçerlidir. Aksi takdirde birey, yok hükmündedir.

blacktrooper 3 years ago

Herkese merhaba. Bir manga serisine başlama arzusu içindeyim. Fark etmeksizin her neviden önerinize açığım.

blacktrooper 3 years ago

Herkese iyi akşamlar. Güzel bir kore dizisi izlemek istiyorum. Önerilerinize açığım.

blacktrooper 3 years ago

“Anladın mı Montag? Devletten tepeden inme gelmedi tüm bunlar. Ne baskı, ne uyarı, ne sansür başlangıçta hiçbiri yoktu, hayır. Bu oyunu teknoloji, kitlelerin sömürüsü, azınlıkların baskısı devam ettirdi. Okullardan araştırmacı, eleştirmen, bilgin, simgesel yaratıcılar yerine yarışçılar, aylaklar, kapkaççılar, uçucular, yüzücüler…devamı

blacktrooper 3 years ago

Fahrenheit 451

Ray Bradbury

175 Gönderi

Ray Bradbury’nin bu harikulâde eseri, bireylerin mütemadi olarak haplarla ve televizyonlarla beyinlerinin âdeta iğdiş edildiği; gözetlenip denetlendiği; icâp ettiğinde baskı aygıtlarıyla sindirildiği hülâsa bir totaliter toplum anlatısıdır. Bu toplum sistematiğinde sosyalizasyon mefhumunun içi oyulmuş, toplumsal bellek telef edilmiş, muhbirlik yaygınlaştırılmış…devamı