merseche (@merseche)

Spoiler içeriyor Kitabın sevimli olmakla yakından uzaktan alakası yok. Ağlamaktan içim çıktı sanırım. Bir umut kurtulurlar dedim ama son bölümü yüreğim ağzımda okudum. Böyle bir sonu ikisi de hak etmiyordu. Ama şartlar farklı olsa bu bağı kuramazlardı bu yüzden karşı da çıkamıyorum…devamı

merseche 2 years ago

Oblomov

İvan Gonçarov

84 Gönderi

Spoiler içeriyor Kitaba birisinin önerisiyle başladım. Aslında mental olarak hazır değildim ve okuma dönemim de sancılı geçti bu yüzden. Çoğu bölümde bir doğulu olarak kendimi sorguladım ve bu da kitabı uzun bir süreye yaymama neden oldu. Kitabı her doğu insanının okuması ve…devamıKitaba birisinin önerisiyle başladım. Aslında mental olarak hazır değildim ve okuma dönemim de sancılı geçti bu yüzden. Çoğu bölümde bir doğulu olarak kendimi sorguladım ve bu da kitabı uzun bir süreye yaymama neden oldu. Kitabı her doğu insanının okuması ve hayatını kıyaslaması gerekiyor bence. Gerek Oblomov'un olaylar karşısındaki tepkileri, gerek Ştolts'un yaşadığı hayat gerekse ilişkiler konusunda bana çok şey kattı. Kitap bir derebeyinin oğlu olan Oblomov'un okumak için şehre gönderilmesi ve ebeveynlerinin ölümüyle de orada kalışıyla başlıyor. Uşağı Zahar ile hareketten oldukça uzak bir hayat yaşıyor. Fakat tembel bir hayat değil. Çünkü bir yorumda da okuduğum gibi; tembel insanlar düşünce olarak da tembellerdir ve çoğu zaman yaşadıkları hayattan pişmanlık duymazlar. Onlar yalnız hareket olarak değil düşünce olarak da tembellerdir. Ama Oblomov öyle değil. Evet, olabildiğince hareketsiz, heyecansız ve hatta bedenen ölü bir hayat yaşıyor ancak her bir günü pişmanlıkla geçiyor. Yapmadıklarına, yapamadıklarına üzülüyor ve aklı hep işliyor. Yapması gerekenler hakkında, gelecek zaman hakkında sürekli düşünüyor. Tek sorun bunları hayata geçirecek gücü kendinde bulamaması. Ve toplumdan kendini soyutlamaya çalışması da üşengeçlikten değil insanlara olan tahammülsüzlüğünden. Birçok insan Oblomov'un tembelliğinden sıkıldığını, sayfaları atladığını, katlanamadığını söylüyor ama ben böyle hissetmiyorum. Ben onu anlamaya çalışıyorum ve yazarın açıklamaya çalıştığı durumu anlamak için çaba gösteriyorum. Oblomov'daki üşengeçliği alelade bir şey gibi kenara atamıyorum. Çünkü bu üşengeçlikler hayatıma yön verecek düşünceleri ateşledi bende. Kitabı ve karakterin psikolojisini anlamak için çocukluğundan kesitler çok önemli bence. Her şey gerçekten de çocukluk döneminde başlıyor ve insan kendini bu dönemde eğitiyor. Yaşadığı hayat Oblomov'un tüm gençlik ateşini söndürmüş. O bölümlerde hep içim acıyordu. Çünkü aynı şeyleri aynı şekilde olmasa da ben de yaşadım, yaşıyorum ve bir çocuğun hevesini kırmanın büyük bir suç olduğunu düşünüyorum. Birkaç alıntı paylaşmak istiyorum Oblomov'un bu durumuyla alakalı: ✨Sanki gizemli bir düşman daha yola çıkarken onu ağır eliyle yakalamış, insanlığın doğru yolundan uzaklara fırlatmıştı. ✨Gurur hayatın tuzudur derler; gururum nereye gitti? Ya ben yaşadığım hayatı anlayamadım ya da bu hayatın hiçbir değeri yoktu. Daha iyisini de bulamadım, kimse de göstermedi. Sen bir gelip, bir kayboluyordun, tıpkı parlak, hızlı bir kuyrukluyıldız gibi; bense her şeyi unutuyor, ağır ağır sönüyordum... ✨On iki yıldır içimdeki ateş, yakacak hiçbir şey bulamayınca kapalı kaldı, kendi zindanını yaktı ve söndü. On iki yıl geçti sevgili Andrey; artık bu uykudan uyanmak isteğini bile duymaz oldum. Kitapta Oblomov'dan sonraki en önemli karakter yakın arkadaşı Ştolts. Kitap boyunca zor durumlarda Oblomov'un tek umut kapısı o oluyor. Her sorununda sırtını içten içe Ştolts'a yaslıyor Oblomov. Herhangi bir probleminde halledemeyeceğini düşünüp derhal Ştolts'a yöneliyor. Ve hakkını vermek lazım Ştolts da gerçekten her sorununda yanında duruyor ve işleri çözüme kavuşturuyor. Onun Oblomov'a bağlılığı küçük bir çocuğa olan bağlılık gibi bence. Çok saf bir yüreği olduğunu düşünüyor ve içten içe Oblomov'a yardım etmenin bir görev olduğunu düşünüyor. Ştolts yerine kendimi koyunca ben de öyle yapardım diyorum. Çünkü Oblomov kalbi saf kalmış birisi. İnsanların düşüncelerinden kaçmaya çalışıyor ve aklı entrikalara pek ermiyor. Ştolts da bu masumiyetine bağlı zaten. Ştolts'un kendi kişiliğine gelecek olursam gerçekten ona özendiğimi söyleyebilirim. Her bir anını dolu dolu geçirmeye çalışan bir insan ve sürekli yeni şeyler öğrenme isteğiyle dolu. Bazen içimdeki Oblomov kendini çıkartıp dünyaya sırtını dönmek istese ve her şeyi bırakmaya çalışsa da bu idealle onu susturuyorum. Hayatımın boşa geçmesini istemiyorum. (Dolu geçtiği de pek söylenemez sanırım:)) Oblomov'un bu temiz yürekliliğini birkaç alıntıyla desteklemek istiyorum: ✨Geçen gün yemekte orada bulunmayanların aleyhinde söylenenleri dinlerken utancımdan yerin dibine geçtim: Falanca budalaymış, filanca aşağılıkmış, bilmem kim hırsızmış, bilmem kim gülünçmüş. Bu düpedüz insanları arkasından vurmak. Bütün bunlar söylenirken birbirlerine sanki bakışlarıyla, "Hele sen de bir dışarı çık, senin hakkında da neler söyleyeceğiz, görürsün!.." diyorlar. Mademki böyle, niçin buluşuyorlar? Bir temiz gülüş yok, candan bir sevgi yok. İsim için, şöhret için birbirlerine gidiyorlar. Böbürlene böbürlene, "Falanca bana geldi; filancayı gördüm..." diyorlar. Ne biçim hayat bu? İstemem, eksik olsun. Benim oradan alacağım bir şey yok. ✨Bir ölümün nedeni onlarca, bundan önceki ölünün evin kapısından çıkarken başının ayaklarından önce çıkmasıydı; bir yangının nedeni, bir köpeğin üç gece pencerenin altında uluması idi. Bu yüzden ölülerin evden daima ayakları önde çıkmasına dikkat ederler; ama aynı yemekleri aynı oburlukla yerler; eskisi gibi ot üstünde uluyan köpeği döverler veya kovarlar Ama gene de çıranın kıvılcımlarını çürümüş döşemenin aralıklarına kaçırmaktan geri kalmazlardı. Olga konusuna gelecek olursak, ben Oblomov'a aşık olduğunu düşünmüyorum. O Oblomov'u değiştirme düşüncesine aşıktı. Genç ve taze bir kadındı ve dönemin gereğiyle de daha önce aşk kapısını çalmamıştı. Oblomov ise kendi hünerlerini sergileyebileceği boş bir sayfa gibiydi. Aralarında kuracağı bağla onun hayatını idame edebileceği düşüncesi onu mutlu ediyor ve şevklendiriyordu. Benim düşümde aşk insanı her haliyle sevebilmektir. İllaki eleştirilecekse zalimce kötü ve eksik yanlarını gözüne sokmaktansa desteğini gösterip ona hayatını yönlendirmeyi öğretmektir. Mevzubahis Oblomov olunca keskin sınırlar çekemesem de yine de ona şans tanıdıktan sonra sert davranabilirdi. Gonçarov, aşkın yapıcı etkisi olduğu gibi yıktığını da gözler önüne sermiş. Bana kalırsa Olga olmasaydı Oblomov Ştolts sayesinde bir ihtimal kurtulabilirdi fakat Olga ona iyi günlerin habercisi gibi görünse de ayrılıklarıyla son ümit kırıntılarını da Oblomov'un ruhundan süpürdü ve öyle gitti. Olga'nın gerçekten sevmediğini düşünmemin sebebi biraz da şu kısımlar: ✨Ayaklarının ucunda serili erkeğe gururla bakıyor, gücüne hayran oluyordu. Nükteli sözlerin, gülümsemelerin, leylak dallarının zamanı çoktan geçmişti. Aşk ciddileşmiş, ağırlaşmış, bir çeşit ödev haline gelmişti. ✨Artık yaşayacak, çalışacak, hayatı sevecek ve ona dua edecekti. Bir insanı yeniden hayata kavuşturmak! Bunun yanında Bir doktorun umutsuz bir hastayı kurtarması kaç para ederdi? Kitap boyunca Oblomov'un eridiğini okumak kolay değildi. Her bir hareketini ,hak vermesem de, anlamaya çalıştım ge acaba şöyle olsa ne olurdu diye düşünüp durdum. Bence yetiştirilme tarzından sonra onun için en büyük şanssızlık Olga'ydı. Geniş çaplı baktığımızda Olga yüzünden durumu daha kötüye gitti. İlişkilerinin başından öngörülebilir bir şeydi bu. Oblomov'u asıl yıkansa Olga'nın açtığı boşluğu Agafya ile doldurmasıydı bence. Çünkü Agafya Oblomovka'nın bir yansıması gibi. Her bir hareketi ve düşüncesi tıpkı Oblomov'un çocukluğundaki insanlar gibi. Uzun lafın kısası çok ümitliydim hayata dönebileceğine fakat her şey sarpasardı. Oblomov'la Ştolts'un yollarının ayrılışı, Oblomov'un umutsuzca "Andrey, Andreyimi unutma!" deyişi hala üzüyor beni. Oblomov'un ölümünü de kaldırabildiğimi düşünmüyorum. Benim için -her ne kadar öngörülse de- bu son büyük bir hayal kırıklığıydı. Daha sonrasında kendim kitaba iyi sonlar düşünmüştüm fakat kendimi avutmaya çalıştığımı anlayınca durdum. Kitabın başında Oblomov üzerine yazılan şu sözlerdi beni durduran: "Batıda hayaller gerçekleştirmek için, doğudaysa gerçeklerden kaçmak için kurulur."

merseche 2 years ago

Yıldız Gezgini

Jack London

22 Gönderi

Spoiler içeriyor Jack London gerçekten büyük bir yazar, bunu içtenlikle söylüyorum. Kaleminden çıkan o eşsiz satırları okumak ruhumu besliyor. Ve bu kitap da bence konuşulmasa da büyük eserlerinden. Kitapta haksız yere ömür boyu tecrit ve daha sonra dövülen kendisi olduğu halde arbedede…devamıJack London gerçekten büyük bir yazar, bunu içtenlikle söylüyorum. Kaleminden çıkan o eşsiz satırları okumak ruhumu besliyor. Ve bu kitap da bence konuşulmasa da büyük eserlerinden. Kitapta haksız yere ömür boyu tecrit ve daha sonra dövülen kendisi olduğu halde arbedede burnu kanayan bir gardiyan yüzünden idam cezası yemiş bir profesörü görüyoruz. Profesör buradaki işkencelerden kaçabilmek için geçmişine, önceki benliklerine seyahat ediyor. Ve bu benliklerin hikayeleri başlı başına ayrı bir kitap olabilecek türden. Siz profesör Standing'in ruh hakkındaki görüşlerini ve idama yaklaşan her bir dakikasını okumaya dalmışken, London sizi bir anda bambaşka bir hikayeye taşıyor ve bu hikayeyi okurken yabancılık çekmiyor aksine her bir satırından zevk duyarak bu hikayeye odaklanıyorsunuz. Şahsen tüm bu Darrell Standingleri okurken apayrı deneyimler yaşadım. Başka zamanların insanı oldum ve onlarla bütünleşmeye çalıştım. Onların bilincini kazanıp onlara dönüşmeye uğraştım. Başardım mı bilemem ama tüm bu çalışmalarımda önemli şeyler öğrendim. Farklı coğrafyalarda hayatta kalmaya çalıştım ve kendi içimde onların hayatlarına bir pencere açtım. Bunu Darrell 'a ve tecritteki dostlarına da yapmaya çalıştım. Bu yüzden kitap benim için kendi zihnimi başkalarına yönlendirme yönünden etkiliydi. Ve burada gerçekten bu kitap için söyleyecek çok şeyim var. Hani bazı kitaplar olur da okurken damağınızda hoş bir tat bırakır, elinizden, gözünüzden uzaklaştırmak istemezsiniz ya; bu kitap benim için öyleydi işte. Hepsini anlayamamış olsam da (henüz toy olmamdan ötürüydü) tüm bu felsefi görüşlerle ufkumu açtı. İnsanların çağlarındaki vahşetlerden ve yok olma korkusundan sarıldıkları dinlerini okumak da benim için önemliydi. Ve her birinin aslında aynı gaye uğrunda (yok olma korkusuna ebedilik düşüncesiyle karşı çıkma) savunduğu dinleri için birbirlerini katletmeleri, ölüp öldürmeleri beni etkiledi. Savundukları şeyler temelde aynı nedenden ötürü olsa da başka kalıplara koyduklarından bu farklılığı yok etme dürtüsüyle kapatmaya uğraşıyorlardı, hala uğraşıyorlar. Günümüzde de insanların birbirlerine ne saygı duyabildiği ne de temelde aynı fikri savunduklarını anlayıp kaynaştıkları bir ortam elde edememiş olmak üzücü. Yalnızca dinsel yönden değildi bana kattıkları. İnsanların ırk ayrımlarına da dikkat çekiyordu kitap. O zamanların ırkçı Amerika'sında yazılmış bir kitapta sırf farklı bir ırktan oldukları için Asya'da türlü maskaralıklar yaptırılan, esir edilen, belki içlerinden biri engelleyemeseydi öldürülecek olan beyazları görüyoruz. O dönemde bu kitap bence ırkçılığa dikkat çekebilecek bir kitaptı. Çünkü öyle bir dönemde beyazların da ırkçılığa uğrayabileceklerine dikkat çekilmeye çalışılmıştı. Ve ırkçılık konusunda profesörün farklı bir benliğinden olan öyküdeki bir karakter betimlemesi beni gerçekten etkilemişti. Hatta bir süre etkisi altındaydım ve hatırladıkça midem bulanmıştı. Orayı alıntılamak istiyorum: 🌌...Laban'a bakmayı sürdürdüm. Uzun saçlarıyla, çarıklarıyla ve püsküllü tozluklarıyla gerçekten de acayip bir tipti. Güderi gömleği öyle yıpranmıştı ki orasından burasından lime lime olmuş paçavralar, bunların bir zamanların gururlu püskülleri olduğunu gösteriyordu. Uçuşan paçavraların adamıydı o. Uzun zaman önce, yolculuğun başladığı günlerde, bir sağanağın ardından cilalı siyah bir görünüm almış kirli saç tutamlarının belinde sallandığını anımsıyorum. Bunların Kızılderilikere ait kafa derileri olduğunu biliyordum ve görünüşleri beni hep büyülüyordu. (...) Bu betimlemedeki Kızılderililere karşı olan nefret öyle bir boyutta ki gözle görülebilir, tutsan hissedilir gibi. Ve bunları söyleyen dokuz yaşındaki bir çocuktan başkası değil. Dokuz yaşındaki bu çocuk büyüdüğü bu nefret ortamında belinden, bir zamanlar nefes alıp gülen, konuşan, aşık olan, ve kalbi atan insanların bizzat tarafınca yüzülmüş kafa derileri sallanan bir adama beslediği hayranlığı okumuş olmak kanımı donduruyor. Etkisini atlatabileceğimi de sanmıyorum. Fakat burada da büyük bir mesaj var. Günümüzde hala çocukları yetiştirirken bazı şeylere karşı öylesine dolduruyoruz ki onları, yüreklerine kadar nefreti sokuyoruz. Ve bu nefret bu çocukları büyüdüklerinde ele geçiriyor. Daha sonra da onları neyin çıldırttığını, saldırganlaştırıp çevreye zarar verdirttiğini sorguluyoruz. Ve ben bu çocuklara her zaman üzülüyorum. Çünkü çoğu bu nefreti atlatamıyorlar. Aslında kitaba şöyle bir bakılınca tamamen diğerlerine baskın bir problem göremesem de (her biri ayrı ayrı düşünülerek gösterilmişti çünkü) içten içe her satırında ya da her hikaye sonunda gerçek zamana dönüşte peşimizi bırakmayan esas sorun hapishaneler. Öyle bir rahatsız ediyor ki bu durum. Yani oradaki insanların mükemmel bir muameleye layık olduğunu ya da muhteşem şartlarda yaşaması gerektiğini söylemiyorum ama bence bu tutumlar insanlık suçudur. Yani madem toplumdan silinmesi gerektiğini düşünüyorlar bu insanların o zaman neden direkt olarak idam (asla idamı savunan birisi değilim sadece işkencelere daha fazla karşıyım) etmiyorlar? Ya da neden başka insanlara, topluma veya düzene zarar verdikleri için bu insanlar toplumdan acımasızca soyutlanırken; bu insanlara işkenceler eden, bazen bu işkenceler sırasında onları öldüren, kapalı kapılar ve karanlık koridorlar ardında her birinde hayallerimize sığdıramayacağımız travmalar, acılar bırakan ve bunları suçlu olarak anılan insanların çoğuna rahatça yapabilenler cezalandırılmayıp bir de üstüne işledikleri bu insanlık suçundan para ve saygınlık kazanabiliyorlar? Bir tarafta aynı suçu bir ya da birkaç kişiye karşı işlemiş birisinin yok edilmesi arzulanırken aynı şeyi kitleler halindeki suçlulara yapanlar neden kahraman gibi lanse ediliyor ve üstüne para kazanıyorlar? Elbette ki toplumun bir kesimini güvende yaşatmak için yöneticilerin katillere, tecavüzcülere ve bilimum tehlike arz edenlere karşı bir önlem alması lazım fakat temellerinde onların da insan oldukları düşünülerek yapılmalı bu. Çünkü hepimizin damarlarından akan kanda bu saldırganlık mevcut fakat bazılarımız bunu dışarı çıkarmak için etraftan bir tehdit almazken diğerleri belki de birkaç dakikalık bir hatadan ötürü işkencelere maruz bırakılıyor. Dediğim gibi düzeni sağlamak için manyakça işkencelere ihtiyaç duyulmamalı. Bu kitabın üzerine çok konuştum biliyorum ama gerçekten bunu hak eden bir kitap. Ve ileride bu kitabı karıştırmaya devam edeceğimden eminim. Çünkü London aynı anda hem bize felsefi görüşlerini aktardığı hem toplumun büyük sorunlarına dikkat çektiği hem de yıllarca boş bırakmadığı beyninin enginliğini bize gösterdiği, başta arkadaşı Ed olmak üzere hapishanelerde haksız işkenceler çeken tüm insanlar adına mükemmel bir eser bırakmış. Bıraksanız sabaha kadar da kitap üzerine konuşabilirim çünkü yalnızca profesörün değil tüm benliklerinin hikayeleri beni çok etkiledi. Fakat özellikle etkilendiğim sanırım kuzeyden gelen Cermenli Roma komutanının hayatıydı. Çünkü profesörün ilk imgelemesi oydu ve gerçekten de müthişti. İskandinav tanrılarına inanan bu komutanın cenneti hakkındaki düşünceleri de beni etkiledi. Günlük hayatımda belli şeylere karşı ben de aynı düşüncedeyim. O yüzden hoşlandığı Yahudi kadınla olan konuşmasını da burada paylaşmak istiyorum: 🌌 " Kutsanmışların mekânı Valhalla'dır." diye öne sürdüm. " Örneğin, çiçekler hep varsa kim umursar onları? Benim ülkemde, demirden kış çözülüp güneş uzun geceyi kovaladıktan sonra buzun kenarından patlak veren ilk tomurcuklar neşe kaynağıdır ve bakar da bakarız." " Ve ateş!" diye haykırdım. " Büyük yüce ateş! Sizinki gibi bir cennette insan, dışarıda fırtınayla kar hüküm sürerken sağlam bir damın altında kükreyen bir ateşin değerini doğru düzgün bilemez." Yani ben de bazen aynı şeyi düşünüyorum. Belli sorunlar yaşamadıkça bir şeylerin kıymeti bilinemiyor. Örneğin üzülmedikçe o bir anlık mutlulukların kıymetini bilemeyiz. Ya da sıcaktan kavrulunca içtiğimiz suyla alelade bir vakitte içilen su bir midir? Bir insanı kaybetmedikçe ya da kaybetmeye yakın olmadıkça onun değerini ne kadar çabuk anlayabiliriz? Çok fazla uzattım fakat baştan beri söylediğim gibi bu kitabın yeri bende çok ayrı. Bu yorumumu okuyacak kadar sabrı olan insanların kitabı da okumasını tavsiye ederim. Kalıcı olan ruhunuzun kıymetini bilin.

merseche 2 years ago

Bir İdam Mahkumunun Son Günü

Victor Hugo

184 Gönderi

Kitabı az önce bitirdim ve büyük bir boşluğa düşmüş durumdayım. Her bir kelime çığlıklar gibi yankılanıyor. Halkın kana susamışlığı bir yana çocukları dahi bu denli vahşi görmek... Etkisinden çıkabileceğimi düşünmüyorum. İçimden birçok şey geçiyor fakat bir şeyleri toparlayamıyorum. Kitap zihnimin…devamı

merseche 2 years ago

Kuyucaklı Yusuf

Sabahattin Ali

12 Gönderi

Spoiler içeriyor Öncelikle Sabahattin Ali'nin kaleminden gerçekten etkilendiğimi söyleyebilirim. Diğer kitaplarını da okumak için can atıyorum. Kitap, okurken beni kendine çekti. Ve bunun nedeni de Yusuf'la kurduğum bağdı. Kitaba başladığım andan itibaren Yusuf ile hissettiklerimiz benzerdi. En çok da ait olamama duygusu.…devamı