Raf Yorumu: hilâl (@itsmehilal)

Spoiler içeriyor Yusuf gerçekten Muazzez'e derin bir aşk besliyor muydu bilmiyorum ama kitapta Muazzez'in yokluğunun fenalığından bahsettikten hemen sonra şu cümle geçiyor: "Hayatında asıl aradığı şeyin Muazzez olmadığını biliyordu, fakat Muazzez olmadan bunu aramaya muktedir olamayacağını sanıyordu." Aslında Yusuf'un Muazzez'i kendine benzettiğini…devamıYusuf gerçekten Muazzez'e derin bir aşk besliyor muydu bilmiyorum ama kitapta Muazzez'in yokluğunun fenalığından bahsettikten hemen sonra şu cümle geçiyor: "Hayatında asıl aradığı şeyin Muazzez olmadığını biliyordu, fakat Muazzez olmadan bunu aramaya muktedir olamayacağını sanıyordu." Aslında Yusuf'un Muazzez'i kendine benzettiğini ve ona karşı bu sebepten muhteşem bir şefkat duyduğunu düşünüyorum. Zaten hiçbir zaman kıza kötülük adına toz konduramıyordu. Yusuf kimsesiz biri olduğu için, o eve geldiği gün Muazzez'in de anne babasına rağmen kimsesiz olduğunu anlamıştır. Kızın babası eve uğramazdı, annesi sürekli komşulardaydı. İkisi koca evde tek kalırlardı. Ve Muazzez'e de Yusuf bir nevi bakıcılık yapmıştı. Kitabın finali tamamen okurun bakış açısına bağlı. Her ne kadar Yusuf'un değer verdiği tek kişi ölse de, bir yandan da bunca zamandır sırtına binen yüklerden kurtuluyor. Sorumluluklar, para sıkıntısı, Şahinde, Şakir, nefret ettiği kasaba... Hepsini ardında bırakıyor. Devamında ne oldu bilmiyoruz, belki de çok daha fena günler geçirdi ama en azından kötü geçmişi artık kapanan bir defterdi. Başta Yusuf olmak üzere bütün karakterlerin çok iyi işlendiğini düşünüyorum. Her biri gerçek hayattan alınmış kişilerdi. Ve kitap çok sert bir cümleyle başlayıp aynı sertlikle bitti. Son olarak Kübra ve annesininin ayrılışı ucu açık bir vedaydı. "Kübra tekrar Yusuf'a döndü: 'Bizi bir daha görmeyeceksin Yusuf...' dedi. Yusuf çok iyi bildiği bir şeyi söylüyormuş kadar katiyetle ve karanlık birtakım hislerin sevkiyle cevap verdi: 'Belli olmaz... Görüşürüz....'" Belki de Yusuf'un ikinci hayatında tekrar karşılaştılar kim bilir. "Allah hakkında düşüncesi pek ileri gitmiyor, onu her istediğini yapan korkunç bir şey olarak tasavvur ediyordu. Ve şimdilik onun gazabını ayaklandıracak bir şey yapmadığını bildiği için kendisinden korkmak ihtiyacını da duymuyordu."