Raf Yorumu: Dilay 𓋹 (@chaeilay)

Püritan ideolog William Prynne, 1633 tarihli tiyatro karşıtı Histrion-mastix'inde, bu şeytani oyunu çevreleyen efsaneleri anlatmış, eserin ilk gösterimi sırasında “kehanetle oynayan” seyirciler ve aktörlerin varlığından ve “sahnede Şeytanın görünür bir tasvirine" yer verdiklerinden bahsetmiştir. Kendisi bu tür teatral suç yoğunluklarına…devamıPüritan ideolog William Prynne, 1633 tarihli tiyatro karşıtı Histrion-mastix'inde, bu şeytani oyunu çevreleyen efsaneleri anlatmış, eserin ilk gösterimi sırasında “kehanetle oynayan” seyirciler ve aktörlerin varlığından ve “sahnede Şeytanın görünür bir tasvirine" yer verdiklerinden bahsetmiştir. Kendisi bu tür teatral suç yoğunluklarına aşina olmamasına rağmen olayın doğruluğunu savunmuş, bu oyunun "dünyanın gerçeği" olarak tanımlanabileceğini garanti etmiştir. Prynne'ın bu iddiaları doğru olsa da olmasa da, Marlowe'un oyunu ilk modern oyunlardan biri, ana karakteri Doktor Faustus ise ilk modern insan örneğidir. Faustus, şüpheciliği ve kibiri ile dünyayı satma gücüne sahip kusurlu bir adam ve tam bir çağdaş insan profilidir. Marlowe'la ilgili birçok gizem olduğu gibi (saymakla bitmez), başyapıtı ile ilgili bazı gizemler de yok değildir. Günümüzde bu oyunun, Marlowe'un ölümünden on yıl sonra 1604'te basılmış bir quarto “Metin A” ve dört yüz yıl önce yazılmış fakat 2016 itibariyle yayınlanmış olan, daha komik bir “Metin B” versiyonu bulunmaktadır. Bütün bu aşamalardan sonra esere karanlık fakat komik bir içeriğe sahip 676 yeni satır eklenmiştir. Ancak iki metin arasındaki sadece tek bir fark acayip derecede önemlidir, ve bu da Faustus'un tövbe edip edemeyeceği sorusunun getirdiği teolojik farklılıktır (tahmin edilebilir). Metin A'da, "Faustus, tövbe etmek için asla geç değildir;“ Metin B'de ise, "Faustus kesinlikle tövbe edecek" denmiştir. (Birinci söz, Faustus'un iradesinin daha büyük bir güç tarafından kısıtlanabileceğini ima ederken ona kendi rotasını seçme yeteneğini de bahşetmektedir.) ”İrade", bireyin özgür olabilme hakkını korur, dolayısıyla doktor laneti kabullenmek yerine reddedebilir de. Peki Faustus böyle yaparak aşırı derecede takıntılı olduğu bir özellik olan güçsüzlüğü kabul mü etmiş olur? (Dönemin şartları gereği o zamanki tartışmalar genellikle kader hakkındaydı; nasıl ortaçağ okulları bir yığın servete sahipti, bugün de biz evrimsel psikoloji, bilinç yapımız, determinizm ve kaderciliğe sahibiz.) Aslında soru Faustus'un “tövbe edip edemeyeceği” veya “tövbe edip etmeyeceği” değildir, çünkü gerçek şu ki, kendisi her iki şekilde de güç ile lanetlenmiş durumdadır. Çağdaş dünyada trajedi, kurtuluşun mümkün olup olmadığı değil, bunu deneyip deneyemeyeceğimiz ile ilgilidir.