Raf Yorumu: Fatih İlhan (@hari

Spoiler içeriyor Gerçekten kim daha insan: Biz mi, yoksa aynada görmek istemediğimiz "diğerleri" mi? Pierre Boulle’un yazdığı Maymunlar Gezegeni, başta basit bir bilimkurgu gibi görünse de içine girdikçe insanlığın en derin sorularını sormamıza neden olan bir eser. Hikâyenin temelinde uzay yolculuğu, farklı…devamıGerçekten kim daha insan: Biz mi, yoksa aynada görmek istemediğimiz "diğerleri" mi? Pierre Boulle’un yazdığı Maymunlar Gezegeni, başta basit bir bilimkurgu gibi görünse de içine girdikçe insanlığın en derin sorularını sormamıza neden olan bir eser. Hikâyenin temelinde uzay yolculuğu, farklı bir gezegen ve maymunlarla dolu bir medeniyet var. Ama bu medeniyetin bizi insanlık kavramı üzerine tekrar düşünmeye zorladığını söyleyebilirim. Hikaye Ulysse Mérou ve ekibinin uzayda keşfedilmemiş bir gezegene inmesiyle başlıyor. İlk başta bu gezegende maymunların konuştuğunu, insan gibi davrandığını görmek okuru şaşırtıyor. Çünkü buradaki insanlar bildiğimiz "insanlık"tan oldukça uzak, tamamen vahşi bir hayat sürüyorlar. İşte tam burada insan merkezci bakış açımız sorgulanmaya başlıyor: "Medeniyet dediğimiz şey bizim tekelimizde mi?" Gezegenin maymun toplumu da oldukça ilginç bir yapı sunuyor. Şempanzeler bilim ve sanatı temsil ediyor, goriller askeri güç ve otoriteyi, orangutanlar ise gelenek ve statükoyu savunuyor. Bu sınıflandırma aslında yazarın, bizim toplumumuzu eleştirmenin bir yolu. Hangi toplumda bilimin ilerlemesini engelleyen gelenekler ya da sanatı göz ardı eden militarist yaklaşımlar yok ki? Boulle, bu dinamikleri öyle ustaca işliyor ki, insan olmaya dair gurur duyduğumuz değerlerimizin ne kadar sağlam olduğunu sorguluyoruz. En can alıcı noktalardan biri ise "Kim daha insan?" sorusu. Kitap boyunca biz insanlar, "uygar" olduğumuzu düşünsek de maymunların bizi bu şekilde algılamadığını görmek oldukça rahatsız edici. Onlar için biz vahşi, kontrolsüz ve düşüncesiz varlıklarız. Ancak maymunların da etik ve empati yoksunu olması, onları gerçekten "daha iyi" yapıyor mu? Bunu düşündüğünüzde "İnsanlık" dediğimiz şeyin sadece akıl yürütmekten ibaret olmadığını, empati, adalet ve ahlak gibi değerlerin de önemli olduğunu fark ediyorsunuz. Ve tabii ki kitabın o efsane sonu… Ulysse’in Dünya’ya döndüğünü düşündüğümüz anda gelen o büyük ters köşe! Meğerse Dünya’da da artık maymunlar hâkimiyet kurmuş. Bu final sadece şok etkisi yaratmakla kalmıyor, aynı zamanda şu soruyu da akıllara kazıyor: "Kendi kibirimizle kendimizi yok mu ediyoruz?" Maymunlar Gezegeni, hem bilimkurgu sevenler hem de insanlığı sorgulamaktan hoşlananlar için müthiş bir eser. Kitabı okurken sadece uzayda bir maceraya atılmıyorsunuz, aynı zamanda kendi toplumunuza ve kendinize ayna tutuyorsunuz. Ve belki de kitabı bitirdikten sonra kendinize şu soruyu soruyorsunuz: "Gerçekten kim daha insan: Biz mi, yoksa aynada görmek istemediğimiz "diğerleri" mi?"