Fatih İlhan (@hari_seldon)

Evrenin sırları, bir bilim insanının merakında ve bir yönetmenin hayal gücünde saklıdır. Kip Thorne, Interstellar filminin bilimsel danışmanı olarak yazdığı bu kitapta, bizi hem evrenin gizemlerine hem de sinemanın büyüsüne götürüyor. Christopher Nolan’ın başyapıtı Interstellar’ı izleyip büyülenen biri olarak, bu…devamıEvrenin sırları, bir bilim insanının merakında ve bir yönetmenin hayal gücünde saklıdır. Kip Thorne, Interstellar filminin bilimsel danışmanı olarak yazdığı bu kitapta, bizi hem evrenin gizemlerine hem de sinemanın büyüsüne götürüyor. Christopher Nolan’ın başyapıtı Interstellar’ı izleyip büyülenen biri olarak, bu kitabı okurken filmin her sahnesini yeniden yaşadım diyebilirim. Ama bu kez, sahnelerin ardındaki bilimi anlamanın keyfiyle. Kitabı bitirdiğimde şunu düşündüm: Bilim ve sanat, bir araya geldiğinde böyle muhteşem bir şey ortaya çıkıyor. Interstellar, insanlığın hayatta kalma mücadelesini anlatan bir destan. Nolan’ın yönetmenlik dehası, bu hikayeyi öyle bir görsel şölene çevirmiş ki, soluksuz izlememek imkânsız. Kara delikler, solucan delikleri, zamanın bükülmesi… Film, bilimkurgunun sınırlarını zorlarken bir yandan da kalbinize dokunuyor. Cooper’ın kızıyla vedalaşması ya da uzayda geçen yılların dünyada on yıllara dönüşmesi – Nolan, bu anları öyle ustalıkla işliyor ki, hem ağlıyorsunuz hem de evrenin büyüklüğüne hayran kalıyorsunuz. Ama filmin bu kadar gerçekçi olmasının sırrı ne? İşte burada Kip Thorne devreye giriyor. Thorne, bir teorik fizikçi ama bu kitapta bir öğretmen gibi konuşuyor. Kara deliklerin nasıl göründüğünü, solucan deliklerinin teorik olarak mümkün olup olmadığını anlatırken, sizi formüllerle boğmuyor. “Bir solucan deliği, uzayın iki noktasını birleştiren bir tünel gibidir” diyor, ve birden kendinizi o tünelin içinde hayal ederken buluyorsunuz. Kitabı okurken, Interstellar’ın meşhur kara deliği Gargantua’nın nasıl tasarlandığını öğrenmek beni cidden etkiledi. Kitap, filmin sahnelerini açıklarken aynı zamanda daha büyük sorular soruyor: “İnsanlık uzayda hayatta kalabilir mi? Zaman, bizim için ne anlama geliyor?” Thorne’un yazdığı bir bölümde, “Zaman, evrenin en esnek ama en acımasız yasasıdır” cümlesi aklıma kazındı. Bu, Cooper’ın kızını yıllarca görememesinin ardındaki bilimi anlamamı sağladı, ama bir yandan da hayatımdaki anların kıymetini düşündürttü. Kitap, böyle anlarla dolu; hem öğreniyorsunuz hem de kendinize dönüp bakıyorsunuz. Kitabı okurken, Nolan’ın her kareyi nasıl titizlikle inşa ettiğini, Thorne’un ise ona nasıl bir evren sunduğunu fark ediyorsunuz. Eğer Interstellar’ı izleyip “Bu nasıl bu kadar gerçekçi?” diye düşündüyseniz ya da evrenin sırlarına meraklıysanız, bu kitap tam size göre. Okuduktan sonra da Yıldızlararasını (Interstellar - sonra bana bu aynı film demeyin :)) 556456.kez yeniden izleyeyim bari :)))

hari_seldon 2 weeks ago

Özgürlükten Kaçış

Erich Fromm

1 Gönderi

“Özgürlük, hem bir hediye hem bir yüktür.” Erich Fromm’un 1941’de yazdığı bu eser, zihnime bir soru bırakmıştı: “Özgür olmak gerçekten istediğim bir şey mi?” Psikoloji ve felsefeyi ustalıkla harmanlayan Fromm, bu kitapta modern insanın özgürlükle olan karmaşık ilişkisini öyle bir…devamı“Özgürlük, hem bir hediye hem bir yüktür.” Erich Fromm’un 1941’de yazdığı bu eser, zihnime bir soru bırakmıştı: “Özgür olmak gerçekten istediğim bir şey mi?” Psikoloji ve felsefeyi ustalıkla harmanlayan Fromm, bu kitapta modern insanın özgürlükle olan karmaşık ilişkisini öyle bir anlatıyor ki, hem kendimi hem de dünyayı yeniden sorguladım. Fromm, kitabın temelinde şu fikri koyuyor: İnsan, özgürlüğe kavuştukça yalnızlaşıyor. Özgür olduk, evet, ama bu özgürlükle ne yapacağımızı bilemedik. “Özgürlük, insanı birey yapar; ama aynı zamanda onu yalnız bırakır” diyor Fromm. Okurken, kendi hayatımda bu yalnızlığı hissettiğim anları düşündüm – seçimlerim arttıkça, omuzlarımda bir ağırlık da büyümüştü sanki. Fromm, bu duyguyu öyle iyi yakalamış ki, modern dünyanın karmaşasında kaybolduğumuzu fark ettim. Kitap, özgürlükten kaçışın üç yolunu gösteriyor: otoriteye teslimiyet, yıkıcılık ve uyum. Nazi Almanyası’nı örnek vererek otoriter rejimlerin nasıl yükseldiğini anlatıyor. İnsanlar, özgürlüğün getirdiği belirsizlikten korkup bir lidere sığınıyor; çünkü düşünmek, karar vermek zor. “Kölelik, özgürlükten daha güvenlidir” alıntısı, bu tercihi öyle çarpıcı bir şekilde özetliyor ki, içimde bir huzursuzluk uyandırdı. Ama Fromm sadece eleştirmiyor; bu kaçışın, insan doğasının bir parçası olduğunu söylüyor. Okurken şunu sordum kendime: “Ben de bazen özgürlüğü bırakıp kolay yolu mu seçiyorum?” Fromm’un en etkileyici yanı, bize bir umut da sunması. Özgürlüğü korkuyla değil, yaratıcılıkla ve sevgiyle kucaklayabileceğimizi savunuyor. “Gerçek özgürlük, insanın kendi potansiyelini gerçekleştirmesidir” diyor. Bu, kitabı bitirdiğimde içimde bir ışık yaktı; çünkü özgürlüğün bir yük değil, bir imkan olabileceğini hissettirdi. Fromm, psikanalizi ve tarihsel örnekleri öyle ustalıkla birleştiriyor ki, hem bireysel hem toplumsal bir ayna tutuyor. Totaliter rejimlerden modern insanın yalnızlığına, her satırda günümüze de dokunan bir şeyler buldum. Özgürlükten Kaçış, yoğun ama zihin açıcı bir kitap. Fromm’un sakin ama keskin üslubu, beni içine çekti; her bölümde kendimle yüzleştim. “İnsan, özgürlüğünden kaçabilir; ama ona geri dönmek zorundadır” alıntısı, aklımda dönüp durdu. Kitabı bitirdiğimde şunu düşündüm: Özgürlük, korkutucu olabilir; ama onsuz bir hayat, gerçekten yaşanmış sayılır mı? Eğer siz de modern dünyanın çelişkilerini, insan doğasının derinliklerini ve özgürlüğün anlamını merak ediyorsanız, bu kitap size çok şey söyleyecek. Erich fromm kitapları anlaşılan bu yıl bana daha çok eşlik edecek.

hari_seldon 3 weeks ago

Sahip Olmak Ya da Olmak

Erich Fromm

5 Gönderi

İnsan, sahip olduklarıyla değil, olduğu şeyle yaşar. Bu yılı Erich Fromm ve John Steinbeck yılı ilan ettim! Evet bu iki yazarın kitapları bu sene okuma listemde fazlasıyla yer alacaklar. Bu iki yazarın kitapları hayata dair tüm bakış açılarımı yeniliyor, tazeliyor…devamıİnsan, sahip olduklarıyla değil, olduğu şeyle yaşar. Bu yılı Erich Fromm ve John Steinbeck yılı ilan ettim! Evet bu iki yazarın kitapları bu sene okuma listemde fazlasıyla yer alacaklar. Bu iki yazarın kitapları hayata dair tüm bakış açılarımı yeniliyor, tazeliyor ve sürekli bir sorgulama haline geçiriyor beni. Daha fazla uzatmandan kitap hakkında biraz bahsedeyim. Fromm, kitabın kalbinde iki yaşam biçimini koyuyor: “Sahip olmak” ve “olmak”. Sahip olmak, modern insanın takıntısı; daha fazla eşya, daha çok statü, daha büyük birikim peşinde koşuyoruz. Fromm bunu öyle çarpıcı bir şekilde anlatıyor ki, bir an durup kendi hayatıma baktım. “Ben ne kadar ‘şey’ biriktiriyorum?” diye sordum. “Sahip olma tutkusunun kökü korkudur” diyor Fromm, ve haklı; çünkü sahip oldukça güvende hissediyoruz, ama bu güvenlik bir yanılsama. Öte yanda “olmak” var: üretmek, sevmek, hissetmek, gerçekten yaşamak. Fromm’un bu ayrımı, adeta bir ayna; kendimi hangi tarafta gördüğümü sorgulattı. Kitabı okurken Fromm’un insan doğasına dair gözlemleri beni derinden etkiledi. “Sahip olma modu, insanı nesnelere bağımlı kılar; olma modu ise özgürlüğe açılır” diyor. Mesela, bir çiçeğe sahip olmakla onu koklamak arasındaki farkı düşünün. Birinde elinizde bir “şey” var, diğerinde bir deneyim. Fromm, modern toplumun bizi nasıl “sahip olma” tuzağına düşürdüğünü anlatırken kapitalizmi, tüketim kültürünü ve hatta eğitimi eleştiriyor. Ama bunu bir vaaz gibi değil, sakin bir dost sohbetinde yapar gibi yazıyor. Fromm’un felsefesi, sadece eleştiriyle sınırlı değil; bir çıkış yolu da sunuyor. “Olmak, vermektir; sahip olmak ise almaktır” alıntısı, kitabın en güzel umutlarından biri. Sevmeyi, paylaşmayı, yaratmayı öğütlüyor. Ama bunu öyle derin bir şekilde işliyor ki, sadece romantik bir ideal değil, bir yaşam pratiği olduğunu hissediyorsunuz. Kitapta, doğu felsefesinden Batı düşüncesine, Marx’tan Buddha’ya uzanan bir sentez var. Bu zenginlik, Fromm’un ne kadar geniş bir vizyona sahip olduğunu gösteriyor; okurken hem öğreniyor hem de kendinizi yeniden inşa ediyorsunuz. Sahip Olmak Ya da Olmak, kısa ama her cümlesi dolu bir kitap. Fromm, modern insanın yalnızlığını, korkularını ve arayışlarını öyle iyi yakalamış ki, satırlarda kendimi buldum. “Yaşamak, bir sanat eserini yaratmak gibidir” diyor, ve bu cümle aklımda dönüp durdu. Kitabı bitirdiğimde, sahip olduğum şeyleri değil, olduğum insanı düşünmek istedim. Eğer siz de hayatın anlamını, tüketim çağında kaybolan özümüzü ya da sadece daha “insan” bir yaşamı merak ediyorsanız, bu kitap size sesleniyor diyebilirim. “Ben sahip olmak için mi yaşıyorum, yoksa olmak için mi?” Fromm’un cevabı net: “Olmak, insanın kendi varlığını gerçekleştirmesidir.” Bu soruyu kendinize sormak ve cevabı aramak istiyorsanız, Sahip Olmak Ya da Olmak’ı okumalısınız.

hari_seldon 1 month ago

Cennetin Doğusu

John Steinbeck

14 Gönderi

“İnsan, hem melek hem şeytan olabilen tek varlıktır.” John Steinbeck’in Cennetin Doğusu, elinize aldığınızda “Epey kalın bir kitap, acaba okuyabilecek miyim?” dedirten ama birkaç sayfa sonra sizi “Bu karakterler benim akrabam mı?” diye sorgulatan bir başyapıt. 1952’de yayımlanan bu eser,…devamı“İnsan, hem melek hem şeytan olabilen tek varlıktır.” John Steinbeck’in Cennetin Doğusu, elinize aldığınızda “Epey kalın bir kitap, acaba okuyabilecek miyim?” dedirten ama birkaç sayfa sonra sizi “Bu karakterler benim akrabam mı?” diye sorgulatan bir başyapıt. 1952’de yayımlanan bu eser, sadece bir aile destanı değil; insanlığın iyilikle kötülük arasındaki bitmeyen dansını anlatan, adeta bir ayna. Salinas Vadisi’nin bereketli topraklarında geçen hikâye, sizi hem büyülüyor hem de “Acaba ben olsam ne yapardım?” diye düşündürüyor. İlk durak, Adam Trask. Bu adam, saf iyiliğin timsali gibi başlıyor; ama hayat ona pek nazik davranmıyor. Babasından miras kalan servetiyle California’ya gelip bir çiftlik kuruyor, hayallerinin peşinde koşuyor. Ama sonra Cathy giriyor sahneye – ki ona “eş” demektense “başa bela” desek daha yerinde olur. Cathy’nin doğumda ikizleri (Cal ve Aron) bırakıp kaçması, Adam’ı tek başına bir baba olarak bırakıyor. “Bazılarının çocukları, bazılarınınsa yükleri olur” der Steinbeck; Adam için ikizler hem bir nimet hem bir sınav. Onun hikâyesi, saf bir kalbin kötülükle karşılaştığında nasıl kırıldığını ama yine de ayakta kalmaya çalıştığını gösteriyor. Steinbeck, Cathy’yi basit bir “kötü kadın” olarak bırakmıyor; onun içindeki boşluğu, sevgisizliği ve insanlıktan uzaklaşmasını öyle bir anlatıyor ki, ona kızarken bir yandan acıyorsunuz. “İnsanın içindeki karanlık, bazen en parlak ışığı bile söndürür” sözü tam da Cathy için yazılmış gibi. O, özgür iradesini günaha teslim eden bir karakter – ama bu seçimi gerçekten özgür mü, yoksa bir lanet mi? Cal Trask, hikâyenin en karmaşık ruhu. İkiz kardeşi Aron’un aksine, Cal kendini hep “kötü tohum” gibi hissediyor. Babasının sevgisini kazanmak için çırpınıyor, ama ne yapsa Aron’un gölgesinden kurtulamıyor. Bir sahnede Cal, parasını babasına sunuyor ama Adam bunu reddediyor – işte o an, Cal’in içindeki öfke patlıyor. Yine de Steinbeck bize şunu gösteriyor: Cal, kötülüğe meyilli olsa da, bunu aşma gücüne sahip. Onun hikâyesi, “Ben böyle mi doğdum, yoksa böyle mi oldum?” sorusunun cevabını arıyor. Aron Trask ise saflığın ve masumiyetin temsilcisi. O, Cathy’nin karanlığını değil, Adam’ın iyiliğini almış gibi görünüyor. Ama bu saflık, onu gerçek dünyadan koparıyor. Sevgilisi Abra’yla kurduğu hayaller ve dinî bir hayat sürme arzusu, Aron’u adeta bir rüya balonunda yaşatıyor. Ta ki Cal, ona annelerinin gerçeğini – yani Kate’in kim olduğunu – gösterene kadar. “Gerçek, bazen en güzel rüyaları bile paramparça eder” der Steinbeck; Aron için bu gerçek, orduya katılıp kendini feda etmeye kadar gidiyor. Onun sonu, masumiyetin sert bir dünyadaki kırılganlığını anlatıyor. Ve gelelim “timshel”e – kitaptaki en güçlü kelime. İbranice bir terim, İncil’den geliyor ve “hükmedebilirsin” anlamına işaret ediyor. Steinbeck, bunu Lee karakteri üzerinden öyle bir işliyor ki, adeta kitabın ruhu oluyor. Lee, Adam ve Cal ile yaptığı sohbette şunu söylüyor: “Günahla karşılaşacaksın, ama ona boyun eğmek zorunda değilsin; ona hükmedebilirsin.” Bu, özgür iradenin zaferi demek. Cathy günaha teslim olmayı seçerken, Cal bu kelimeyle bir umut buluyor. “Timshel”, bize şunu fısıldıyor: Kötülük içimizde olabilir, ama son sözü söylemek bizim elimizde. Steinbeck, bu kavramla hem karakterlerine hem bize bir ayna tutuyor: “Seçim senin, peki neyi seçeceksin?” Cennetin Doğusu, sadece bir roman değil; insan olmanın ne anlama geldiğini sorgulatan bir destan. Evet, bazen “Bu kadar dramayı bir aile nasıl çeker?” diye gülümseyerek soruyorsunuz, ama Steinbeck’in kalemi o kadar güçlü ki, her satırda kendinizden bir parça buluyorsunuz. “İnsan kendi öyküsünü yazmazsa, başkaları onun yerine yazar” alıntısı, kitabın özünü özetliyor. Eğer aile bağlarını, iyilikle kötülüğün savaşını ve özgür iradenin gücünü keşfetmek istiyorsanız, bu kitap tam bir hazine. Bitirmeden şunu sorayım: Siz “timshel”le karşılaştığınızda neyi seçerdiniz? Cal gibi savaşır mıydınız, yoksa Cathy gibi teslim mi olurdunuz? Cevabı bulmak için Salinas Vadisi’nin tozlu yollarına bir bilet alın – ama uyarayım, bu yolculuktan dönmek istemeyebilirsiniz!

hari_seldon 1 month ago

Empati

Adam Fawer

35 Gönderi

Bu "Adam" bu işi iyi yapıyor! Adam Fawer’ın Empati kitabı, elinize aldığınızda “Hadi bakalım, bir bilimkurgu mu okuyacağız?” dedirten ama sayfalar ilerledikçe “Bir saniye, bu bildiğin beynimin içinde bir satranç maçı!” hissine kapıldığınız bir eser. Olasılıksız ile gönlümde taht kuran…devamıBu "Adam" bu işi iyi yapıyor! Adam Fawer’ın Empati kitabı, elinize aldığınızda “Hadi bakalım, bir bilimkurgu mu okuyacağız?” dedirten ama sayfalar ilerledikçe “Bir saniye, bu bildiğin beynimin içinde bir satranç maçı!” hissine kapıldığınız bir eser. Olasılıksız ile gönlümde taht kuran Fawer Mobius ile beni büyülemişti. Bu kez empati kavramını alıyor, biraz bilimle harmanlıyor, üstüne felsefe serpiştiriyor ve ortaya hem kaotik hem de bağımlılık yapan bir dünya çıkarıyor. Hikaye, birbirinden bağımsız gibi görünen ama sonradan “Aa, hepsi bir puzzle’ın parçasıymış!” dedirten karakterlerle başlıyor. Laszlo, özel yeteneklere sahip çocukları eğiten bir öğretmen. Winter Zhi ve Elijah ise onun en parlak öğrencileri – ama parlak derken, öyle sınavda 100 alan tiplerden bahsetmiyorum; bu çocuklar karşısındakinin duygularını okuyup yönlendirebiliyor! Olaylar, Darian isimli bir kadının Winter ile Elijah’ı örgüte katma göreviyle patlak veriyor. Fawer, Empati’de bize şunu soruyor: “Ya özgür iraden sandığın kadar özgür değilse?” Kitapta, karakterlerin empati gücüyle başkalarının arzularını kontrol edebildiğini görünce insan düşünmeden edemiyor: “Benim kararlarım gerçekten bana mı ait, yoksa biri içimde gizli bir kumanda mı tutuyor?” Laszlo’nun öğrencileri bu yeteneğiyle hem güçlü hem kırılgan; çünkü başkalarının duygularını hissetmek, bir süre sonra “Kendi hislerim nerede kaldı?” sorusunu doğuruyor. Fawer bunu öyle güzel işliyor ki, bir yandan “Vay be, süper güç olsa ne şahane olur!” derken, bir yandan “Aman kalsın, ben kendi derdimle zor baş ediyorum” diyorsunuz. Kitabın en çarpıcı yanlarından biri, bilimle felsefenin dansı. Sinestezi, nöroloji, psikoloji derken Fawer adeta “Bilgi bombardımanına hazır mısınız?” diyor. Ama korkmayın, bu öyle sıkıcı bir ders kitabı değil; aksine, her sayfada “Bu da mı mümkün acaba?” diye Google’a koşasınız geliyor. Mesela Winter’ın duyguları renklerle algılaması… “Bir sağırın sinestezi olması gibidir aşk; müziği duymazsın ama onu hissedersin” alıntısı tam burada devreye giriyor. Fawer, bu satırlarla hem kalbinize dokunuyor hem de aklınızı karıştırıyor. Adam fawer'ın en sevdiğim özelliği kitaplarında bilimden felsefeye birçok alanda bilgi cümbüşü ile genel kültür şoku yaşatması. Okurken sanki sadece bir kurgu okumuyorsunuz da lisede sıkıldığınız derslerdeki konuları keyifle öğreniyormuşsunuz gibi. Bu özelliğine bayılıyorum. Tabii ki Fawer klasiği ters köşeler de eksik değil. Örgütün amacı, karakterlerin bağlantıları ve o şok edici final… Son sayfada “Vay arkadaş, bunu beklemiyordum!” diye bağırmamak elde değil. Kitap bittiğinde elinizde bir fincan kahve, aklınızda şu soru kalıyor: “Ben başkalarının hislerini ne kadar kontrol ediyorum, ya da onlar benimkileri?” Fawer, bu sorgulamayı öyle ustaca yapıyor ki, hem eğleniyorsunuz hem de “Dur, ben bir kendime bakayım” diyorsunuz. Empati, aksiyonu, bilimi ve duygusal derinliğiyle tam bir ziyafet. Evet, bazen detaylarda boğulmuş gibi hissediyorsunuz – Fawer’a “Tamam hocam, anladık, herkesin beynine girme yeteneği var!” diye seslenesiniz geliyor – ama bu yoğunluk, kitabı daha da gerçek kılıyor. Eğer Olasılıksız’ı sevdiyseniz, bu da sizi mest edecek. Bilimkurguya meraklıysanız, felsefeyi seviyorsanız ya da sadece “Başkalarının duygularını okusam ne yapardım?” diye hayal kuruyorsanız, Empati tam size göre. Bitirmeden Fawer’dan bir alıntıyla kapanışı yapalım: “Nereden geldiğinizi bilmeden, nereye gideceğinizi de bilemezsiniz.” Bu kitabı okuyun, belki kendi yolunuzu bulursunuz – ya da en azından, birinin sizin yerinize bulduğunu fark edersiniz! Kim bilir?

hari_seldon 1 month ago

Severance

Mohamad el Masri

42 Gönderi

Ben dediğim şey, hatırladıklarımdan ibaretse, unuttuklarım kime ait? Apple TV’nin Severance dizisi, ilk bakışta bir iş yeri hikâyesi gibi görünse de kısa sürede sizi bambaşka bir dünyaya çekiyor. Bu, sadece bilimkurgu değil; insan bilincinin, özgürlüğün ve modern hayatın sınırlarını sorgulatan,…devamıBen dediğim şey, hatırladıklarımdan ibaretse, unuttuklarım kime ait? Apple TV’nin Severance dizisi, ilk bakışta bir iş yeri hikâyesi gibi görünse de kısa sürede sizi bambaşka bir dünyaya çekiyor. Bu, sadece bilimkurgu değil; insan bilincinin, özgürlüğün ve modern hayatın sınırlarını sorgulatan, zekice kurgulanmış bir yapım. Hem düşündürüyor hem de yüzünüze hafif bir tebessüm yerleştiriyor. Peki, bu dizi neden bu kadar etkileyici? Hikâye, Lumon Industries adlı gizemli bir şirkette çalışan Mark Scout ile başlıyor. Burası sıradan bir ofis değil; çalışanlar “severance” denen bir prosedürden geçiyor. Beyinleri ikiye ayrılıyor: İş yerindeki “İnnie” (içerideki benlik), ofiste geçirdiği zamanı hatırlıyor; “Outie” (dışarıdaki benlik) ise işten çıkınca devreye giriyor ve içerideki her şeyi unutuyor. Sabah işe giriyorsunuz, saatler boyu çalışıyorsunuz, ama kapıdan çıktığınızda “Bugün ne yaptım?” sorusu havada kalıyor. Kulağa tuhaf geliyor, değil mi? Belki biraz da ürkütücü. Ama işte tam burada dizi, sizi bir soruyla yakalıyor: “Hafızamız olmadan hâlâ kendimiz olabilir miyiz?” Lumon’un dünyası, bembeyaz duvarları, anlamsız kuralları ve tuhaf ritüelleriyle adeta bir distopya sahnesi. Çalışanlar, ne işe yaradığını bilmedikleri verilerle uğraşıyor, “wellness” seanslarında duygusal bir sorguya çekiliyor ve şirketin kurucusu Kier Eagan’a neredeyse tapınılıyor. “Çalışmak mutluluktur” sloganı her yerde, ama bu mutluluk biraz fazla zorlama değil mi? Hatta bir noktada “waffle partisi” gibi ödüller devreye giriyor – evet, yanlış duymadınız, waffle! İnsan ister istemez düşünüyor: “Hayatımın anlamını bir tatlı tabağında mı arıyorum?” Bu ince detaylar, diziye hem tebessüm ettiren bir hava katıyor hem de modern iş kültürünün absürtlüğünü gözler önüne seriyor. Dizinin asıl gücü, karakterlerin kendi benlikleriyle yüzleşmesinde ortaya çıkıyor. Mark’ın “İnnie” hali, iş yerinde sorgulayan ve özgürlük arayan bir ruha bürünürken, “Outie” hali dışarıda karısının yasını tutan sıradan bir adam. İki dünya arasında hiçbir bağ yok. Bu ayrım, izlerken şu soruyu sorduruyor: “Benliğimin hangi parçası gerçek ‘ben’?” Helly’nin hikâyesi ise daha çarpıcı: Ofiste isyankâr bir çalışan, ama dışarıda Lumon’un üst düzey bir yöneticisinin kızı olduğu ortaya çıkıyor. Bu çelişkiler, kimliğimizin ne kadar katmanlı olduğunu gösteriyor ve şunu sorgulatıyor: “Bizi biz yapan nedir? Seçimlerimiz mi, yoksa bize dayatılanlar mı?” Severance, sadece derinlikli sorularla değil, ters köşeleriyle de sizi şaşırtıyor. Mark’ın karısının ölmemiş olabileceği şüphesi ya da Lumon’un gizli amacı hakkındaki ipuçları, hikâyeyi bir bulmacaya dönüştürüyor. Her bölüm, “Gerçeklik dediğimiz şey ne kadar sağlam?” sorusunu biraz daha derine kazıyor. Adam Scott’ın performansı ise tüm bu karmaşayı öyle doğal bir şekilde taşıyor ki, onun şaşkın bakışlarında kendi hayatınızı sorgularken buluyorsunuz kendinizi. Görsel estetiği, kurgusu ve ince ince işlenmiş detaylarıyla Severance, bilimkurgu severler kadar düşünmeyi sevenler için de bir başyapıt. İzlerken hem gülümsetiyor hem de içinize ufak bir huzursuzluk yerleştiriyor. Dizi bittiğinde aklınızda şu sorular dönüyor: “İş, hayatımın ne kadarını şekillendiriyor? Özgürlüğüm nerede başlıyor, nerede bitiyor? Kendimin hangi versiyonunu yaşıyorum?” Eğer gizemli bir hikâyeye dalıp arada tebessüm etmek, üstüne de insan doğasına dair birkaç soruyla baş başa kalmak istiyorsanız, Severance sizi bekliyor. Lumon’un kapısından içeri adım atmaya cesaretiniz varsa, bu dizi sizi içine çekecek.

hari_seldon 1 month ago

Maymunlar Gezegeni

Pierre Boulle

15 Gönderi

Spoiler içeriyor Gerçekten kim daha insan: Biz mi, yoksa aynada görmek istemediğimiz "diğerleri" mi? Pierre Boulle’un yazdığı Maymunlar Gezegeni, başta basit bir bilimkurgu gibi görünse de içine girdikçe insanlığın en derin sorularını sormamıza neden olan bir eser. Hikâyenin temelinde uzay yolculuğu, farklı…devamıGerçekten kim daha insan: Biz mi, yoksa aynada görmek istemediğimiz "diğerleri" mi? Pierre Boulle’un yazdığı Maymunlar Gezegeni, başta basit bir bilimkurgu gibi görünse de içine girdikçe insanlığın en derin sorularını sormamıza neden olan bir eser. Hikâyenin temelinde uzay yolculuğu, farklı bir gezegen ve maymunlarla dolu bir medeniyet var. Ama bu medeniyetin bizi insanlık kavramı üzerine tekrar düşünmeye zorladığını söyleyebilirim. Hikaye Ulysse Mérou ve ekibinin uzayda keşfedilmemiş bir gezegene inmesiyle başlıyor. İlk başta bu gezegende maymunların konuştuğunu, insan gibi davrandığını görmek okuru şaşırtıyor. Çünkü buradaki insanlar bildiğimiz "insanlık"tan oldukça uzak, tamamen vahşi bir hayat sürüyorlar. İşte tam burada insan merkezci bakış açımız sorgulanmaya başlıyor: "Medeniyet dediğimiz şey bizim tekelimizde mi?" Gezegenin maymun toplumu da oldukça ilginç bir yapı sunuyor. Şempanzeler bilim ve sanatı temsil ediyor, goriller askeri güç ve otoriteyi, orangutanlar ise gelenek ve statükoyu savunuyor. Bu sınıflandırma aslında yazarın, bizim toplumumuzu eleştirmenin bir yolu. Hangi toplumda bilimin ilerlemesini engelleyen gelenekler ya da sanatı göz ardı eden militarist yaklaşımlar yok ki? Boulle, bu dinamikleri öyle ustaca işliyor ki, insan olmaya dair gurur duyduğumuz değerlerimizin ne kadar sağlam olduğunu sorguluyoruz. En can alıcı noktalardan biri ise "Kim daha insan?" sorusu. Kitap boyunca biz insanlar, "uygar" olduğumuzu düşünsek de maymunların bizi bu şekilde algılamadığını görmek oldukça rahatsız edici. Onlar için biz vahşi, kontrolsüz ve düşüncesiz varlıklarız. Ancak maymunların da etik ve empati yoksunu olması, onları gerçekten "daha iyi" yapıyor mu? Bunu düşündüğünüzde "İnsanlık" dediğimiz şeyin sadece akıl yürütmekten ibaret olmadığını, empati, adalet ve ahlak gibi değerlerin de önemli olduğunu fark ediyorsunuz. Ve tabii ki kitabın o efsane sonu… Ulysse’in Dünya’ya döndüğünü düşündüğümüz anda gelen o büyük ters köşe! Meğerse Dünya’da da artık maymunlar hâkimiyet kurmuş. Bu final sadece şok etkisi yaratmakla kalmıyor, aynı zamanda şu soruyu da akıllara kazıyor: "Kendi kibirimizle kendimizi yok mu ediyoruz?" Maymunlar Gezegeni, hem bilimkurgu sevenler hem de insanlığı sorgulamaktan hoşlananlar için müthiş bir eser. Kitabı okurken sadece uzayda bir maceraya atılmıyorsunuz, aynı zamanda kendi toplumunuza ve kendinize ayna tutuyorsunuz. Ve belki de kitabı bitirdikten sonra kendinize şu soruyu soruyorsunuz: "Gerçekten kim daha insan: Biz mi, yoksa aynada görmek istemediğimiz "diğerleri" mi?"

hari_seldon 2 months ago

Koku

Patrick Süskind

36 Gönderi

Koklamadan geçmeyin! Patrick Süskind’in Kokusu, alışılmışın dışında bir roman. Okurken hem hayranlık hem de rahatsızlık hissettiren bir hikâyesi var. Baş karakter Jean-Baptiste Grenouille, olağanüstü bir koku alma yeteneğine sahip. Onun için dünya, insanların gördüğünden farklı—renklerden ya da şekillerden ziyade, kokularla…devamı

hari_seldon 2 months ago

Martin Eden

Jack London

252 Gönderi

Martin Eden: Hayallerin Bedeli ve Gerçekliğin Soğuk Yüzü Bazı kitaplar vardır, bitirdiğinizde bir süre oturup hiçbir şey yapmadan boşluğa bakarsınız. İçinize işler, hayatınıza yeni bir pencere açar ve bir daha eskisi gibi olamazsınız. Jack London’ın Martin Eden adlı romanı işte…devamıMartin Eden: Hayallerin Bedeli ve Gerçekliğin Soğuk Yüzü Bazı kitaplar vardır, bitirdiğinizde bir süre oturup hiçbir şey yapmadan boşluğa bakarsınız. İçinize işler, hayatınıza yeni bir pencere açar ve bir daha eskisi gibi olamazsınız. Jack London’ın Martin Eden adlı romanı işte tam olarak böyle bir eser. Kitap bittiğinde zihnimde beliren ilk düşünce şu oldu: “Bu sadece bir roman değil, bir yaşam aynası.” Kitabın ana kahramanı Martin Eden, sıradan bir denizci olarak başlar hikayesine. Ancak kaderi, onu bambaşka bir yola sürükler. Ruth Morse adlı zengin, kültürlü bir kadınla tanışması, Martin’in hayatını tamamen değiştirir. Ruth, Martin için yalnızca bir sevgi nesnesi değil, aynı zamanda sınıf atlamanın ve “daha iyi” bir insan olmanın kapısını aralayan bir simgedir. Martin, ona olan aşkının verdiği ilhamla yazar olmaya karar verir. Ancak bu yolculuk, yalnızca kişisel bir başarı arayışı değil; aynı zamanda toplumsal sınıflar arasındaki uçurumun, bireysel arzuların ve hayal kırıklıklarının kitabıdır. Kitabı okurken fark ettiğim şey, Martin Eden’in aslında hepimizin içinde bir yerlerde yaşayan o tutkulu ve inatçı insanı temsil ettiğiydi. Hayallerimiz için her şeyi göze aldığımız, dünyayı değiştirebileceğimize inandığımız o dönemleri hatırlattı bana. Ancak Martin’in hikayesini daha da etkileyici yapan, bu hayallerin bir noktadan sonra nasıl birer illüzyona dönüştüğünü fark etmemiz. Jack London, kapitalizmin sert gerçeklerini, sınıf ayrımlarını ve bireysel özgürlük arayışını öyle ustalıkla işlemiş ki, kitap bir noktada sadece Martin’in değil, toplumsal düzenin eleştirisi haline geliyor. Martin, yazarlık yolunda zorluklarla boğuşurken toplumun yozlaşmış yüzünü görmeye başlıyor. Onca çabasına rağmen kendini bir yere ait hissedemiyor. Belki de kitabın en etkileyici yönü, Martin’in hayallerine ulaştığı anda başlayan yalnızlığı ve anlamsızlık duygusuydu. Kitap boyunca Martin’in büyük bir azimle tırmandığı zirve, ona mutluluk getirmek yerine derin bir boşluk sunuyor. Bu noktada Jack London, başarı ve mutluluk kavramlarını sorguluyor. Martin Eden’in şu sözleri, kitabın özeti gibiydi adeta: “Tırmandığınız zirve, bazen bir uçurumun kenarıdır.” Bu cümle, Martin’in yaşadığı hayal kırıklığını ve yitirdiği anlam duygusunu o kadar iyi özetliyor ki, bir süre elimde kitabı tutup düşündüm. Çünkü hepimiz hayatımızda en az bir kez Martin’in durumuna düşmüşüzdür: Başarıyla mutluluk arasındaki bağın aslında ne kadar zayıf olduğunu fark ettiğimiz o an. Martin Eden’in hikayesi, günümüz dünyasında başarı, statü ve mutluluk üzerine yapılan tartışmalara da ışık tutuyor. Sosyal medya çağında, hepimiz bir şekilde kendi “zirvemize” tırmanmaya çalışıyoruz. Ancak Martin’in hikayesi, bu yolculuğun sonunda bizi bekleyen şeyin ne olduğunu düşünmemizi sağlıyor. Gerçekten önemli olan ne? Başarı mı, yoksa yolda öğrendiklerimiz mi? Martin Eden, sadece bir roman değil, hayata ve insana dair derin bir yolculuk. Martin’in hikayesi bana şunu öğretti: Hayaller güzel, ama onlara ulaşmak için insan olmayı unutmamalıyız. Başarı, yalnızca bir yan ürün olmalı; asıl önemli olan, kim olduğumuz ve nasıl bir hayat yaşadığımızdır. Kitabı bitirdiğimde, Martin’in dünyasında dolu dolu geçen o 520 sayfa, beni derinden etkiledi ve şu cümleyle baş başa bıraktı: “Zenginlik, mal mülk değildi. Düşünebilmek, hissedebilmek ve hayal edebilmekti.” Eğer bir gün başarı ve mutluluk arasında kaybolmuş hissederseniz, Martin Eden size yol gösterecek bir ışık olacaktır. Jack London’ın kaleminden çıkan bu eser, hayatınızı sorgulamanız için bir davet niteliğinde. Okuyun ve kendi zirvenizi yeniden tanımlayın.

hari_seldon 3 months ago

22/11/63

Stephen King

12 Gönderi

Bazı kitaplar vardır, bitirdiğinizde hem büyülenir hem de garip bir boşluk hissine kapılırsınız. İşte Stephen King'in 11/22/63 romanı benim için tam da böyle bir deneyimdi. 816 sayfalık bu devasa eserin içine dalıp, sayfaları çevirdikçe ne kadar ilerlediğimin farkına bile varmadım.…devamıBazı kitaplar vardır, bitirdiğinizde hem büyülenir hem de garip bir boşluk hissine kapılırsınız. İşte Stephen King'in 11/22/63 romanı benim için tam da böyle bir deneyimdi. 816 sayfalık bu devasa eserin içine dalıp, sayfaları çevirdikçe ne kadar ilerlediğimin farkına bile varmadım. Bitirdiğimde, "Bu kadar uzun muydu?" diye şaşıracak kadar akıcı bir kitaptı. King, bu kez klasik korku ya da gerilim unsurlarıyla değil, zaman yolculuğu, tarih ve aşk gibi temalarla karşımıza çıkıyor. Ancak onun kaleminden çıkan her hikaye gibi, bu da benzersiz bir şekilde işlenmiş. Kitabın merkezinde, 22 Kasım 1963'te gerçekleşen ve ABD Başkanı John F. Kennedy'nin öldürülmesiyle sonuçlanan o meşum gün var. Ama hikaye bundan çok daha fazlası… Zaman yolculuğu yapabilme fırsatı elinize geçse, tarihin akışını değiştirerek daha iyi bir dünya yaratmak ister miydiniz? Peki ya geçmişin size direnmesi? King’in bu sorulara verdiği cevaplar, kitabı unutulmaz kılan unsurların başında geliyor. Ana karakterimiz Jake Epping, sıradan bir İngilizce öğretmeni. Ancak kaderi, çalıştığı kasabanın sıradan bir lokantasından bir kapıdan geçerek geçmişe, 1958 yılına dönmesiyle değişiyor. Zaman yolculuğu teması her ne kadar bilimkurguya göz kırpsa da, King burada meseleyi insani boyutlara indirerek geçmişin karanlık sokaklarında adeta bir dedektif gibi dolaştırıyor bizi. Bu yolculuk, yalnızca Kennedy suikastını önlemekle ilgili değil; aynı zamanda Jake’in kendini bulması, bir aşk hikayesinin içine düşmesi ve "Geçmiş değiştirilebilir mi?" sorusuna yanıt aramasıyla ilgili. Kitabın en etkileyici yanlarından biri, geçmişin adeta bir karakter gibi işlenmesi. King, "geçmiş dirençlidir" diyor ve gerçekten de öyle. Jake’in her müdahalesi, zamanın dokusundaki bir düğümü çözmeye çalışmak gibi. Bu süreçte yaşadığı zorluklar, okuyucuyu hem geriyor hem de düşündürüyor. Zamanın her şeye rağmen kendi akışına dönmek için çabalaması, kitabın ana gerilim unsurlarından biri. Tabii ki sadece gerilim yok. Bu hikayede bir aşk var ki, kalbinize dokunacak cinsten. Jake’in Sadie ile olan ilişkisi, zamanın ve tarihin sınırlarını aşan bir aşk hikayesi. King, iki karakter arasındaki bağın derinliğini öyle ustalıkla işlemiş ki, kendinizi Jake’in seçimlerinin ağırlığı altında ezilirken buluyorsunuz. Tarihi değiştirmek mi, yoksa sevdiği kadının yanında kalmak mı? İşte King’in bu ikilemi anlatışı, kitabı unutulmaz kılıyor. Kitabı okurken kendime sık sık şu soruyu sordum: "Eğer geçmişi değiştirebilseydim, buna cesaret edebilir miydim?" Jake’in başından geçenler, bizi hem bu soruya hem de yaptığımız seçimlerin sonuçlarına dair derin bir sorgulamaya itiyor. Bir alıntıyla bu duyguyu anlatmak isterim: "Geçmiş her zaman orada bekler, ama onu ziyaret ettiğinizde sizi yalnız bırakmaz. Çünkü geçmiş, sizden geriye hiçbir şeyi olduğu gibi bırakmaz." İşte bu cümle, kitabın ruhunu özetliyor. 11/22/63, yalnızca bir zaman yolculuğu hikayesi değil; aynı zamanda insanların pişmanlıklarıyla, hatalarıyla, özlemleriyle ve aşklarıyla hesaplaşma hikayesi. King, bu kitapta insan olmanın derinliklerini öyle bir işlemiş ki, sizi hem tarihin hem de Jake’in yolculuğunun bir parçası yapıyor. Eğer kitabı hala okumadıysanız, kendinizi bu büyüleyici yolculuktan mahrum bırakmayın derim. Stephen King’in dediği gibi, "Bazı şeyler unutulmazdır ve bazı seçimler, tüm zamanların akışını değiştirir." Şimdi dizisine başladım diziyi de izledikten sonra burada görüşlerimi paylaşacağım.