alanzirz (@alanzerzan)

Yalnızca bugünü anlamak için değil, bugünü radikal biçimde sorgulamak için okunmalı. Artık barbarlık ilkel değildir. Akıllı telefona sahip, İngilizce bilen, kahve zincirlerinde latte içen, sürdürülebilirlik broşürleri dağıtan biridir. Ve belki de en korkuncu şu: Artık barbarlar dışarıdan gelmiyor. İçerideler. Aramızdalar.…devamı

alanzerzan 2 months ago

Son Kelime

Mark Pellington

3 Gönderi

KELİMELER ve ŞEYLERİN SONU, HAYATIN BAŞLANGICI: KARAKTER OTOPSİSİ – Belki biraz Wittgenstein’ın demeye çalıştığı.. *!bin yıllar öncesinden kalmış önemli bir şeyin anımsanışı.. Ölümün kapıda olduğu bir dünyada, kendi hikâyeni kim yazmalı? Bu sorunun cevabını Shirley MacLaine'in karakteri Harriet Lauler'den daha…devamıKELİMELER ve ŞEYLERİN SONU, HAYATIN BAŞLANGICI: KARAKTER OTOPSİSİ – Belki biraz Wittgenstein’ın demeye çalıştığı.. *!bin yıllar öncesinden kalmış önemli bir şeyin anımsanışı.. Ölümün kapıda olduğu bir dünyada, kendi hikâyeni kim yazmalı? Bu sorunun cevabını Shirley MacLaine'in karakteri Harriet Lauler'den daha iyi verebilecek biri var mı? "The Last Word" tam anlamıyla bir karakter otopsisi. Aman yanlış anlaşılmasın, bu bir komedi ya da tatlı yaşlı kadın hikâyesi değil. Bu, dünyanın boğazına yapışan, kontrol paranoyası, mükemmeliyetçi ve tüm bunların yanında muazzam derecede gerçek bir kadının, ölüm karşısındaki savaşının filmi. Uygar bireyler böylesi bir kadın figürünü izlerken rahatsız olacak. Çünkü dünya, başkasının tahakkümüne savaş açanlardan pek hoşlanmaz; hele ki bir kadın olduğunda.. Hep kontrol edilen, yönetilen, uysallaştırılarak “vitrin” kadın anlayışına karşı. Tam da bu yüzden ölümsüz. Film, Harriet’in geçmişi ve bugünü arasında gidip geliyor. Kariyerinde zirveye çıkmış, her şeyi kendi kurallarıyla yapmış bir kadın, hayatının sonunda karşılaştığı “acı gerçekle” yüzleşiyor: Gerçekten sevilen bir insan mıydı, yoksa yalnızca etrafındakileri korkutan bir zorba mı? Otoriter ve mükemmeliyetçi tavrı yüzünden kızı dahil herkes ondan uzaklaşmış. Ama işte, mesele de burda ya; o da tam olarak bunu istiyor. Çünkü öylesi hayatlar için dünya ikiye ayrılır: İtaat edenler ve yönetenler. Harriet daima yöneten oldu. Ve uygarlık bunu ona affetmedi. Harriet’in ölüme yaklaşırken yaptığı en büyük meydan okuma, kendi ölüm ilanını kendi yazdırmak istemesi. Bu noktada devreye Anne Sherman giriyor. Harriet, ölümünden sonra bile kontrolü bırakmamakta ısrarcı. Ama burada asıl mesele şu: İnsan, kendi hikâyesini gerçekten yazabilir mi? Harriet bunu yapmaya kararlı. Ölümsüz olmanın yolu, kendi hayatının kalemini ele almaktan geçer ve o da bunu yapıyor. Gel gör ki, YAZMAK EYLEMİ de BAŞLI BAŞINA YENİ BİR KİMLİK İNŞASIDIR ve dışarının kontrol saldırısına karşı öz-kontrol durumu yaratmaya çalışmak da hata ile sonuçlanabilir.. ama hangi iktidar-î mücadele masum olmuştur ki? "The Last Word" filminin en önemli meselesi dil. Kelimelerin nasıl kullanıldığı, nasıl hatırlandığımızı belirler -yani bu kısımda Wittgenstein’dan alıntılar veya çağrışımlar da yapılabilinirdi; yapmadım- . Harriet bunu herkesten daha iyi biliyor. Yaşamı boyunca dilin gücünü kullanarak kariyer yapmış bir kadın için, ölüm ilanı da nihai bir manifesto. Filmde Harriet’in sözcüklere olan hâkimiyeti, onun gerçek bir “otorite” figürü olarak ayakta kalmasını sağlıyor. Burada biraz Orwellvari (1984 falan) bir gerçeklik devreye giriyor: Kim dili kontrol ederse, dünyayı da kontrol eder. Harriet, kendi anlatısını inşa ediyor. Dünya onun hakkında ne düşünürse düşünsün, o kendi kelimeleriyle hatırlanacak. Bu, otoriteyi kurmanın ve sürdürmenin en incelikli yollarından biri. Ama gerçekten başarılı oluyor mu? Bu sorunun cevabını vermeye filmlerin gücü de yetmez, başka “şeyler de” lazım. Harriet’in yaşlı, kibirli ve sevimsiz biri olarak sunulması tesadüf değil. Uygarlığın tarih boyunca güçlü diye tasvir (inşa) ettiği kadın figürlerinin medyada nasıl sunulduğuna bakın. Lady Macbeth’ten Margaret Thatcher’a kadar, her güçlü kadının arkasına bir "sevimsizlik" miti yerleştirilmiştir. Kadın güçlüyse, o zaman kesinlikle sevilmez olmalıdır. Harriet de bu klişe ile savaşıyor. Ancak film, onun yalnızca zorba bir karakter olduğunu söyleyerek kolay yolu seçmiyor. Harriet’in biraz da hassasiyeti, yalnızlığı, geçmişteki hataları ile yüzleşmesi…film boyunca aklımdan çıkmayan gerçek şu: Eğer Harriet bir erkek olsaydı, onun bu özellikleri "kararlı" ya da "vizyoner" olarak anılacaktı. Bu noktada, film kendine başarı-başarısızlık oyunu oynuyor. Başarılı, çünkü Harriet’i tam anlamıyla üç boyutlu bir karakter olarak sunuyor. Başarısız, çünkü sonunda onun yumuşamasını istiyor. Sanki bir kadının güçlü olması, kendi ayakları üzerinde durması yetmezmiş gibi, son anda bir "insanileşme" sürecine girmesi gerekiyor. Çünkü sinema, kadın karakterlere yalnızca güçlü oldukları için mutlak bir haklılık tanımıyor. Harriet’in de en sonunda "daha iyi" biri olması gerekiyor. Ama bu gerçekten gerekli mi? Güçlü bir kadının değişmesine gerek var mı? Belki de asıl isyan, değişmeyi reddetmektir. Film, her ne kadar özgür iradeyi yüceltiyor gibi görünse de, toplumsal beklentilerin bireyin üzerindeki ağırlığını da inkâr etmiyor. Harriet’in son yolculuğu, aslında onun için bir özgürlük manifestosu (ki, içinde yücelik barındıran her türlü durum da TAHAKKÜMDÜR). Bir yandan da ironik bir paradoks barındırıyor: En büyük özgürlüğü, ölüm ilanı yazıldıktan sonra buluyor. "The Last Word" bin yıllar öncesinden kalmış çok önemli bir şey anımsattı: Kadınların isterlerse güçlü, baskın ve acımasız olabileceği. Ancak asıl mesele ise; bunun neden büyük bir sorun olduğu ve öyle kodlandığı gerçeği. Dünya, Harriet gibilerden korkar. Çünkü, yazmak gibi konuşmak da -söz söylemek de- başlı başına bir kimlik inşasıdır ve kurgusal hikayeler üzerinden devasa bir yapıya gelen uygarlık, kendi sözleri dışında söz sevmez, biraz da korkar; neme lazım belki o söz, bin yılların kurmacasının temellerini alaşağı etmeye dönüşebilir.. *alakasız olabilir; başlangıçta ne söz vardı ne de ışık. !Eylem vardı(r).. bu, rasyonel, ontolojik, felsefik vs. vs. her türlü tartışma ile de belirlenebilir..

alanzerzan 2 months ago

Dudağını kanatırcasına ısırtan bir kaç mesele(tükürse cinayet sayılacak) 2. Mesele; “Nazım, tarihin çırpındığı bir zaman diliminde doğuyor; 1915’te Yahya Kemal’in talebesi oluyor, aynı yıl İstanbul’da Ermeni ileri gelenleri asılıyor; şiirleri de dergilerde yayımlanıyor; 1925’te Türkiye’den kaçıyor, Fransa’da Henrry Barbusse’ın çıkardığı…devamıDudağını kanatırcasına ısırtan bir kaç mesele(tükürse cinayet sayılacak) 2. Mesele; “Nazım, tarihin çırpındığı bir zaman diliminde doğuyor; 1915’te Yahya Kemal’in talebesi oluyor, aynı yıl İstanbul’da Ermeni ileri gelenleri asılıyor; şiirleri de dergilerde yayımlanıyor; 1925’te Türkiye’den kaçıyor, Fransa’da Henrry Barbusse’ın çıkardığı “Clarte” adlı dergide bir şiiri yayımlanıyor. Bu şiirin bir kahramanı var, Piyer Loti; kimine göre oryantalisttir. Nazım, onun için şunları söylüyor: “Maddeden ayrı bir ruha inansaydım eğer, şarkın kurulduğu gün, senin ruhunu, köprübaşında çarmıha gerer, karşında cıgara içerdim.” Bu bir şiir değildir? Bu linçin, katliamların ayak sesidir ve bunu sıradan bir insan söylemiyor, şair söylüyor. Bununla linç meşru hal alıyor. Bir “şairin” bir insanı çarmıha germesi, karşısına geçip cıgara içmesi bir derinlikte vermiyor şiire; kabalığa amigoluk yapıyor, dahası bu, sadizmdir! Bu bana işkence yapan gardiyan ve polislerin bir yanda kaset dinleyip, sigara içmelerini andırıyor; kül tablası da etimdi. Nazım, linçi milli reflekstir, buradan 6/7 Eylül’ün ayak sesleri geliyor. Başka yerde Nazım, “Karıştı Madrid opospularının kanı kanımıza” diyor. “Aşksız evliliği fuhuş olarak” gören Marksizm’den böylesi bir şair çıkmamalı. Dahası bir şair bunu dediği an, ırza geçme bir hak sayılır. Şairin iç dünyasındaki “kanı kanımıza” demesi trajiktir. Yoldaşlarımızla kanımız birbirine karışır. Bu şiirin bugünki karşılığı: Kayseri’de bir kıza tecavüz edildiği iddiasıyla halk sokağa çıktı, 2024, Temmuz: Emniyet Müdürü olayları yatıştırıyor: “Tecavüze uğrayan kız Türk değildir.” Suriyelileri anlatan günümüz yazarlarının tavrı da müdürden eksik değildir hani: Ahmet Ümit adlı yazarın “Kırlangıç Çığlığı” adlı “kitabının” kahramanı Medeni adlı bir Suriyelidir; bu adam eşiyle Fahhar adlı bir çocuğun böbreğini mafyaya satar! Türkiye’deki organ mafyasıyla Suriye bağlantısı tuhaftır: Böbrek mafyası Suriyelidir, öyle mi? Suriyeliler, çocukların böbreklerini satar! Desem ki Suriye’de zeytin ağaçlarının kökleri sökülürken sesi çıkmayan, sizler, kan ve göç de sizin yüzünüzden. Kim bağışlayacak sizi.”

alanzerzan 2 months ago

Dudağını kanatırcasına ısırtan bir kaç mesele(tükürse cinayet sayılacak); “Türkeş, Nazım’ın Türk hegemonyasını ve aynı zamanda tragedyasını anlatan bir şiirini okumuş hayli eleştiri de almıştır. Şiir, Türklerin bir arkeolojisinin olmadığını ve tarihinin de Uzak Asya’dan başladığını söylüyor. !Başkasının toprağında devlet olmak,…devamı

alanzerzan 3 months ago

Köpek Dişi

Yorgos Lanthimos

53 Gönderi

Filmi izleyenlere diyecek pek bir şey yok. İzlemeyeniniz varsa sakın “İZLEMESİN!” DİKTATÖRLER, DEVLETLER, ANNE-BABA VE ÇOCUK VE EĞİTİM. Not: BU FİLM, ORTADOĞU VE DİĞER ŞOVEN, FAŞİST VE SÖMÜRGECİ DEVLETLERİN TEZAHÜRÜDÜR. *kelimelerin, anlam yönünden altüst oluşunun yaşandığı filmi anlatabilecek kelime bulamamak!!…devamıFilmi izleyenlere diyecek pek bir şey yok. İzlemeyeniniz varsa sakın “İZLEMESİN!” DİKTATÖRLER, DEVLETLER, ANNE-BABA VE ÇOCUK VE EĞİTİM. Not: BU FİLM, ORTADOĞU VE DİĞER ŞOVEN, FAŞİST VE SÖMÜRGECİ DEVLETLERİN TEZAHÜRÜDÜR. *kelimelerin, anlam yönünden altüst oluşunun yaşandığı filmi anlatabilecek kelime bulamamak!! *küçük bir hatırlatma: ilk defa bir filme filmin yaklaşımı gibi yaklaşmaya çalıştım. Film, 2009’da Cannes Film Festivali'nde Belirli Bir Bakış ödülünü ve 83. Akademi Ödülleri'nde En iyi Uluslararası Film adayı ve 40’tan fazla ödül almış olabilir. Sorun, filmin sinematografi alanındaki başarısı değil, sarsıcılığı ve çarpıcılığı üzerine. Öyle klasik, ‘bir tokat gibi’ klişesi değil. Basbaya izlerken, oturduğun yere çivileniyor, oturduğun yerde mide ağrısı başlıyor, oturduğun yere kusmaya başlıyorsun. Ve bu durum, film bittiğinde yerini bıraktığı tek bir şey var; HESAPLAŞMA. Dark Web’i duymuşsunuzdur. Neredeyse hayatımızın tamamını ilgilendiren internet buz dağının görünmeyen yüzü gibi bir şey. Asıl internet ortamı Dark Web deniliyor. Bizlerin kullandığı Google gibi arayüzlerin altında yatan asıl olay. Veya bir şehrin üzerinde yükseldiği kanalizasyonlar. Gördüğümüz o şaşaalı, heybetli, ışıl ışıl parlayan şehirlerin mide bulandırıcı, olmazsa olmazı. Bu filmin olayı tam da bu, Modern uygarlığın dark web’i. Filmden önce dikkat edilmesi gereken diğer bir şey de, film afişi. Afiş, tam bir spoiler tuzağı. O yüzden afiş üzerine çok düşünmemek gerekir. Neredeyse sıfır reaksiyona sahip sarı çizgiyi temsilen erkek çocuk, belirli bir öz-aksiyona sahip küçük kız ve asıl reaksiyon ve isyanın kendisi olan ve mavi çizgiyi temsil eden ablaları. Film, alışılagelmişliğin dışında olmakla birlikte izleyiciye fütursuzca saldırıyor. Yönetmenin ilk sahnede başlattığı saldırı film boyunca devam ediyor. İzlerken kendi kendine, “tamam, bekle, yönetmen şimdi bizi aydınlatır” diyerek kendimi avutmaya çalışsamda; aslında yönetmenin filmdeki anne ve baba, biz izleyeni de o evde yaşayan çocuklar olarak rollemesi kamera hareketleri ve filmin bitiminde anlaşılıyor. İşte o zaman, beyninin kustuğunu, midenin ağrıdığını, o yüce aile ve ahlak değerleri denilen şeyin aslında düşünsel taciz ve zorbalığın diğer bir adı olduğunu. Bir adı bile olmayan çocukların karşısında; binbir adı ve maskesi olan ulus-devlet, aile ve diktatörlüğün, kontrol etme fenomenin insanlık tarihinin maskeler ardına saklanmış en alçak ve adiliğin olduğu belirmeye başlıyor. Işıl ışıl görünen şehirlerin aslında bok üstünde yüzen yapılar olduğunu hepimizin bildiği halde bizi cezbetmesi ve kontrolü altına alması gibi. Üç çocuklu ailenin durumu biraz da, makinelerin ve yüksek teknolojilerin olmadığı Matrix filmi ve felsefesi gibi. Bu üç çocuk, sadece kendi evlerinin sınırlarını bildikleri bir karantinadalar. Her iki ebeveyn de, dünya hakkındaki bilgilerini, onlar üzerinde tam kontrol sahibi olabilmek için dikkatlice kullanıyor. Matrix dünyasının bizi kontrol altında tutmak için; gerçeklerden kör olmak gibi. Evdeki üç genç ve ebeveynlerinin yarattığı uydurma dünyaya bağlı kalma hikayesi. Bertolt Brecht’in destansı tiyatro tasfiri gibi bir tasarım; bir açıdan bakıldığında, burası modern bir Cennet bahçesi: Ev geniş ve temiz, yemyeşil bir bahçe, sıcak bir yaz gününde içinde yüzülebilecek temiz bir yüzme havuz. Ancak çok geçmeden gördüğümüz şeyin bir hapishane olduğu anlaşılıyor: YÜKSEK DUVARLAR VE BAHÇE ÇİTLERİ DAVETSİZ MİSAFİRLERİ DIŞARIDA TUTMAK İÇİN DEĞİL, ÇOCUKLARI İÇERİDE TUTMAK İÇİNDİR! Her şey yaklaştıkça berraklaşıyor, yaklaştıkça ürpertiyor. Ebeveynler, çocuklarına “öğrettiği” her bilgiyi demir yumrukla ve sessizce kontrol ediyor ve en küçük bir ihlalde bile onları acımasızca cezalandırıyor. EVET! FİLMDE KİMSENİN ADI YOK. Çocuk ve anne-babanın isimleri yok. Nesne ve şeylerin tanımlamaları da değiştirilerek sunuluyor. Dogtooth dünyasında; *“Otoyol”, güçlü bir rüzgar türü. “Seyahat”, zemin kaplamada kullanılan güçlü bir madde. “Tüfek”, güzel, beyaz bir kuştur. “Deniz”, ahşap kolluklu deri koltuk. Örneğin: Ayakta kalmayın “deniz”e oturun da biraz konuşalım. *Kedi, dünyadaki en tehlikeli hayvandır. Etobur ve özellikle de çocukların etini yemeye çalışan bir hayvandır. Bu vahşi hayvandan kendini korumanın yolu köpek gibi havlamaktır. Çocuklara söylenen bir diğer yalan ise; evden ayrılan ve şimdi dışarıda olan bir erkek kardeşleri olduğudur. Erkek çocuk, bu hayali erkek kardeşle yarışırken, büyük kız ise, şefkatli tavırlarla pastasından ona kalan payını çitlerin üzerinden atarak dışardaki kardeşine paylaşır. Baba, bu duruma son vermek için, erkek kardeşinin bir kedi tarafından öldürüldüğünü söyler. *Anne hem çocuk hem de köpek doğurabilir ve bu durum tamamen annenin tercihidir. Hamilelik ve doğum kavramı tamamen gizlenmiş, yok gibidir. Ayrıca anne doğum yapmaktan kaçınmayı da seçebilir ve buna üç çocuğun davranışlarına göre karar verir. *Çocuklara dedelerinin sesi olduğu söylenen Frank Sinatra'nın şarkıları dinletilir. Örneğin, “Fly Me To The Moon” şarkı sözleri, baba tarafından “ailenizi sevin ve her zaman minnettar olun” gibi anlamlara gelecek şekilde tercüme edilir. Anne ve baba bu ve bunun gibi yöntemlerle çocuklar üzerindeki kontrol derinleştirilmeye çalışılır. Biraz daha yaklaştığımızda, kontrol sahiplerinin(devlet-iktidar anne-baba) ne yapmaya çalıştığı biraz daha netleşiyor: Ebeveynler, çocuklarını esasen bir yerleşkeye kilitleyerek yalnızca gerçek dünyadan uzak tutmakla kalmıyor, aynı zamanda onları bu dünyayla iletişim kuramayacak hale getiriyor. Kendi eğitim sistemleri yoluyla dili manipüle etmeleri, üç kardeşten biri bile dışarıdaki dünyaya gizlice girse dahil, dış dünyayla iletişim kurabilmesini imkansız hale getirecek asıl silahı-virüslerini bu çocukları “dili olmayan bir dil” haline getirerek yapmaya çalışıyor. Gel gör ki insan, kontrole açık bir varlık olmasının yanında bir de kaotik ve komplike bir varlıktır. Evin dışında, üzerinde uçakların uçabildiği başka bir dünya var ise, mavi çizginin temsiliyeti o dünya için üstüne yapıştırılan kimlikten vazgeçecek, köpek dişinden vazgeçecekti. Evden dışarı çıkabilen tek kişi olan baba, erkek çocuğun cinsel ihtiyaçlarını karşılaması için çalıştığı fabrikadan bir kadın getirir. Gel gör ki, kadının adı vardır. Filmin bu kısmındaki durum, yaradılış mitinden referans alınırcasına olmuş. Allah ve çocuklarının “baş belası” Lilith gibi. (tırnak içine alınan bu paragrafı, bold olarak okumak gerek) “Konu temelde mavi çizginin (büyük kızın) uyanışı ve tüm bilinmezlikleri aşıp gerçeği arama yolculuğunun yanı sıra; Umberto Eco’nun “kök faşizmi” çözümlemesi, ulus-devlet ve onun kök hücresi-prototipi olan aile sorunsalı, diktatörlük ve en önemlisi; “KONTROL”ün serbest bırakılması gereken bir gerilimin çocukça tezahürüdür.” Tıpkı Matrix'teki Neo gibi, dünyasında bir şeylerin ters gittiğini hissediyor. NEYİN TERS GİTTİĞİNİ ANLAMLANDIRAMAYAN BİR HALDE.. Büyük kız, baba (iktidar) tarafından eve getirilen Christina’yla ilişkilenmesi; Adem ve Havva’nın “yasak elma”yı ısırmasındaki trajediyi yeni bir yorumla sergiliyor.. PROMETHEUS ZİNCİRİ KIRMAYA BAŞLAR.. Büyük kızın daha sonra izleyeceği yol özgürleşme için argümanların tamamlama aşamasıdır! Alışveriş yapan bir tüccar edasıyla değiş tokuş ve rekabete atılmaya başlar. Değiş tokuş rekabeti çıkmaza girdiğinde devreye şantaj girer! Büyük kız, Christina ile cinsel ilişki karşılığında iki video kasetini vermesi için, yeni “becerisi” olan şantaj kartını kullanır. Kasetlerde iki film vardır: Rocky ve Jaws. BU KIZIN (FİLMİN) EN KRİTİK ANI. Gerçek dünyadan gerçek bir şeyler. Büyük kız, filmleri izledikten sonra özel olarak filmlerdeki sahneleri taklit etmeye başlar. Daha sonra havuzda erkek kardeşine sanki köpekbalığıymış gibi saldırır. Çok geçmeden baba video kasetleri öğrenir ve o kasetlerle büyük kızı döver. Dayak yiyen büyük kız için belirleyici olan yediği dayağın verdiği hasar değil, kırmaya başladığı kontrol zincirinin kırmaya devam etmesi. Büyük kız çarpık gerçekliğin ötesini görmeye başlaması, BİLMEYE BAŞLAMASINA ve dolayısıyla bildiklerinden doğan “tanımlama” yapma ihtiyacı kendini dayatır. Umberto Eco’nun GÜL’ÜNE BİR AD-BÜYÜK KIZA BİR AD.. Bruce ismini alıyor ve kardeşiyle bunun alıştırmalarını yapar. Babanın cennetine baba dışında bir isim girmiştir. Baba öfkeyle Christina'nın yanına gider ve onu büyük kaset çalar ile döver. Lilith bilgiyi özgür bırakmıştır artık. Bir kutlama akşamında, yemekten sonra büyük kız her zamanki dans rutininden ayrılarak, filmlerde gördüğü Footlose ve Flashdance daanslarını etmeye başlar. AL SANA ÖZGÜRLÜK! Anı filmlerden; Telefonun, “Tuz” anlamına geldiği bu “cennette”, büyük kız telefonun “Telefon”, tuz’un da “Tuz” olduğunu öğrenmiştir. Filmde telefonun bir iletişim aracı olarak görmesiyle, bir telefon bulmak için ebeveynlerinin odasına gizlice girer ve telefonu keşfeder. Bu durum Lilith izindeki büyük kız için bardağı taşıran son damla, zincirin parçalandığının ve hiçbir anlamının kalmadığının göstergesidir. Hayatının yalanlar üzerine inşaa edildiği aşikardır. Bilgi bir kez beyne yerleşti mi çıkması mümkün değil. Ya o seni kemirir, ya da sen onu kemirir yeni, yeni ve daha yeni şeylerin anahtarı yaparsın. V For Vandetta’da geçtiği gibi, “O MASKENİN ALTINDA BİR FİKİR VAR! VE FİKİRLERE KURŞUN İŞLEMEZ” Bunu bilerek bu evde yaşayamaz. HAYATININ BÜYÜK BİR KISMININ YALAN OLDUĞUNU BİLSE DE HANGİ KISIMLARININ YALAN OLDUĞUNU BİLMİYOR. Bu yüzden son bir kez kurallara uyuyor. Ve gidebilmesi için Köpek dişinin düşmesine ihtiyacı var. Düşmüyorsa Köpek dişini kendi elleriyle kırmasına ihtiyacı var! Neo’nun Kırmızı hapına ihtiyacı var. Kendi kırmızı hapına ihtiyacı var. (Devamı yorumda)

alanzerzan 5 months ago

Bu işte bir yanlışlık var.. KAPİTALİZM ÖLDÜRÜR- İzmir’de yanarak can veren 5 yoksul çocuktan söz ediyorum. Sınıfsal cinayet bu, faili kapitalizm. Buraya kadar her şey normal gözüküyor zira kapitalizm öldürür. Kapitalizmin bu karakterinden dolayıdır ki dünyada her yıl 20 milyon…devamıBu işte bir yanlışlık var.. KAPİTALİZM ÖLDÜRÜR- İzmir’de yanarak can veren 5 yoksul çocuktan söz ediyorum. Sınıfsal cinayet bu, faili kapitalizm. Buraya kadar her şey normal gözüküyor zira kapitalizm öldürür. Kapitalizmin bu karakterinden dolayıdır ki dünyada her yıl 20 milyon çocuk yoksulluk, açlık ve bunlara bağlı nedenlerden dolayı ölüyor. Yanlışlık şurada: Dünyada kitlesel ölümlere yol açan açlığın siyasetini yapan, “Herkes ekmek, temiz içme suyu” kampanyaları düzenleyen, herkesi sosyal sorumluluk almaya çağıran da onlar. Bu tabloyu İzmir’de ölüme terk edilen 5 çocuğun cenazesinde ve sonrası yapılan açıklamalarda da gördük. Cenazeye sahip çıkanlara bakıyoruz, en çok gözyaşı dökenler iktidar partisinin bakanları. Muhalefete bakıyoruz, onlar da ölüme gönderilen 5 çocuğun cesetlerini siyasi sermayeye dönüştürme yarışındalar. Hepsi Beyaz ayrıcalıklı Türk, potansiyel katil. Belki de birkaç gün önce bu çocukları sokakta görüp iğrenerek baktılar ama şimdi çocuklardan, “Ölen 5 yavrumuzun acısı içimizi yakıyor” açıklaması yapıyorlar. Korkunç bir durum, öyle ki yoksullar ölünce de sömürüden kurtulamıyorlar, zenginler onların ölülerini de sömürüyorlar. Bu işte bir yanlışlık var, normal koşullarda yoksulların cenazesini işçi örgütleri, sendikalar, devrimci örgütler, yoksullar sahipler, böyle günlerde zenginler mümkün olduğunca ortalık yerde görünmek istemezler, korkarlar. Lakin böyle değil, zenginler her zamankinden daha fütursuz bir cesaret örneği gösteriyor, bütün alanları dolduruyorlar. Alanları doldurması gereken muazzam yoksul çoğunluk ise olanları televizyondan izliyor. Ahmet Telli’nin dizelerini düşünüyorum, gözlerim yaşarıyor: “Dudaklarımı kanatırcasına ısırıyorum günlerdir Her sözcük dilimin ucunda küfre dönüyor çünkü Bir gök gürlese bari diyorum, bir sağnak patlasa Bitse bu sessizlik, bu kirli yapışkanlık bitse…” Şili’de, Kolombiya’da sokaklara çıkan tutkulu yoksul isyancıların parolası geliyor aklıma: “Fakire ekmek yoksa zengine huzur yok!” Ne güzel bir parola, insanın içini sağlam tutuyor. “Acaba bunu biz de başarabilir miyiz?” diye geçiriyorum aklımdan. Hüzün kaplıyor içimi ama yüzü tutkuya değil, melankolik dönük bir hüzün.

alanzerzan 5 months ago

Kutsal Geyiğin Ölümü

Yorgos Lanthimos

34 Gönderi

Adaletin müsebbibi.. TUTARSIZLIK -yani MECAZ- yani, NİRENGİLEME TEMSİLİYETİNİN SÜREGELİMİ- Olay geyikten önce başladı. Geyiğin temsiliyeti ya da koyunun! Aslında mecazın süre gelimi de denebilir. Hikâyeyi hepimiz biliyoruzdur; Bir yerden sonra gezmeyi, toplamayı bırakıp; ev ve üretimi tercih edişimizle ilgili. Bu…devamıAdaletin müsebbibi.. TUTARSIZLIK -yani MECAZ- yani, NİRENGİLEME TEMSİLİYETİNİN SÜREGELİMİ- Olay geyikten önce başladı. Geyiğin temsiliyeti ya da koyunun! Aslında mecazın süre gelimi de denebilir. Hikâyeyi hepimiz biliyoruzdur; Bir yerden sonra gezmeyi, toplamayı bırakıp; ev ve üretimi tercih edişimizle ilgili. Bu film de biraz bu konuyu deşmiş. Filmin deştiği meseleden ziyade, yönelinmesi gerekilen yer; deşilen meseleler ile ilgili. Mesele; KURBAN’IN MÜSEBBİBİ !ADALET. Bir durumda bir geyik öldürülmüş, bir durumda yağmur yağmamış toprak kurumuş, biri(leri) kurban olmuş; ADALET İÇİN. Bunun adı bazen Ziggurat tanrılarını memnun etme, bazen İbrahim – İshak, Agamemnon – Iphigenia ya da Habil’in koyunu, Kabil’in buğdayı ve her zaman Jumellla ve İklima olur. Her seferinde memnuniyetsizliğin arz’ına bir adalet talebi. Bu olaylar sürer gider. Sosyoloji ve psikoloji okuyucuları için çok iyi araştırma-inceleme konularını da barındırıyor olabilir. Bi’de, memnuniyetsizliğin doğuşu ve bu duruma karşı gelişen adalet talebi meselesi var. Herhangi bir sebepten dolayı birinin kolunu dişlediğim için özür dilemeli miyim? Hayır.. Hayır, ikimizin de daha iyi hissetmesini sağlayacak tek bir yol var. Kendi kolunu da aynı şekilde acımasızca ısırıp bir parça et koparırsam peki? !Hayır, yine de adalet yerini bulmaz. Çünkü adalet, bir memnuniyetsizliği giderme değil, bir cezalandırma yöntemidir ve cezalandırıcıdır da. Başka bir şey değil. Bir suçluya davranmanın tek doğru yolu, başkalarına yaşattıkları sonuçların ve acıların aynısını onlara yaşatmaktır. İşte bu doğru yaklaşım bile adalet fikrinin nasıl bir dengesizlik barındırdığını gösterir. Aynı durum birini öldürmek için de geçerli. Ölen kişi, katilini öldüremeyeceği için, yakınının da ona aynı şeyi ya da aynı olmasa da yakın bir şeyi hissettirmesi için katilin “değer verdiği” birini öldürmesi gerekir. Ölen kişinin yapması gerekip alamadığı intikamı başkasının üstlenmesi durumu da bir başka temsiliyet krizi. Başkası o temsiliyeti üstlendiğinde, katili öldürmenin katilin kendisinde yaşattığı acıyı anlaması için katili öldürmesi de saçma olacaktır. Bu yüzden adalet ölen kişinin değil, hâlâ yaşayanın istenci halini alır. Peki, ölen (“mağdur”)’in adalet meselesi ne olacak? !İşte! asıl mecaz durumu burası. Hatta mecazın her zaman mecaz olarak kaldığı ve gerçeğe bürünemeyeceği durumu ortada nirengileme paradox oluşturur. Filmde Martin’in, Steven’ın kolunu dişledikten sonra kendi kolunu dişlemesinin ardından dediği gibi, “Anlıyor musun? Bu mecazi bir şey. Verdiğim örnek, bir mecaz; yani bu sembolik.” Hazır film demişken biraz daha film demekte zarar yok. Giriş sahnesindeki, yakın plan açık kalp ameliyatı mesela; mesela cerrahların uzmanlığı –uzmanlık diyorum çünkü, bir cerrahı iyi izlemek lazım. Elindeki malzemeyle nasılda kesiyor eti, nasıl da geri kapatıyor yarayı tam bir ehil ve erbab edasıyla. Uzmanlaşma had safhada rasyonellik gerektirir. Bu yüzden oldukça kaotik olan “şey”ler gereğince kaotik ele alınmaz rasyonel zemine çekilir ve sonuçsuz (mecazi) kalır- ve temsil ettikleri şey de aynı mecazın dengesizliği durumunda. Bir şekilde ameliyat olmamız gereken bedeni, bir şekilde onlarca yıl okulunu okumuş, stajını bitirmiş birinin ellerine, hatta çok güzel ellerine teslim etmek zorundalık tercihi gibi. Ancak sonunda bir tercih, kişinin kendi temsiliyetinin imzası imtiyazına bağlı gelişecek olan durum. O güzel ellere sahip cerrahın o anki motivasyonu veya faaliyet durumu buna hazırlıklı değil ve ameliyattaki ölürse kim ne yapabilir ki, hatta kim nerden bilebilir ki? Sonuçta gerçeği bilen biri ölü, diğeri kendini yabana atmayacak olan güzel elli doktor. Durum böyle “olağan” seyirde ilerlerse buradan bir adalet talebi doğmaz. Talep için, üçüncü yani nirengi lazım. Ölünün sembolik temsiliyeti lazım. Ve film bu durumun yanında, son sahnesi ile mecazın nasıl süregeldiğini… Bir durumda bir geyik öldürülmüş, bir durumda yağmur yağmamış toprak kurumuş, bir durumda mecaz mecaz olarak kalmamış; mecaz’a temsiliyet atfedilip temsil etmiş, kurban etmiş. !kurban etmiş.. kan döküldükçe motivasyon artmış. Kanı dökülen ölü, motivasyonsuz.. motivasyon bitmesin diye iki taraftan, bıçağın önüne atlanmış durmuş. Motivasyonsuzluğu yaşamamak ateşle dövülen aleti ne keskin kılıyormuş.. bir bildim.

alanzerzan 5 months ago

Bir Bakışa Pekâlâ Katlanabilirim; !SEN BANA BAKARKEN BİLE..

alanzerzan 5 months ago

Zamana Karşı

Andrew Niccol

199 Gönderi

!YANILGI.. ZAMAN DEĞİL, SAAT(LER) -?- MESELE FİLM DEĞİL, ZAMANIN MENKUL YANILGISI OLAN !SAAT.. Ve “!Bila hilma jiyanê dagir bike gerdûna min.” Buraya afili bir hiyerarşi eleştirisi yapılabilirdi, gel gör ki filmin birkaç kamera açısı da yeterince afili tanıtımlara sahip. Bu…devamı!YANILGI.. ZAMAN DEĞİL, SAAT(LER) -?- MESELE FİLM DEĞİL, ZAMANIN MENKUL YANILGISI OLAN !SAAT.. Ve “!Bila hilma jiyanê dagir bike gerdûna min.” Buraya afili bir hiyerarşi eleştirisi yapılabilirdi, gel gör ki filmin birkaç kamera açısı da yeterince afili tanıtımlara sahip. Bu sahnelerden biri görsel, diğeri ideolojik. İlki, ana karakterin zaman dilimleri arasında seyahat ettiği bir dizi çekim. Sahne, Will'in bindiği aracın alçak çekimiyle başlıyor, arka planda temel mimari ve pencerelerinde parmaklıklar olan binalar, kirli ve bakımsız yollar ve idealden uzak bir mahalleyi göstermek için dolaşan insanlar görünüyor. Sonraki birkaç çekimde, arabaya ve yolcuya odaklanırken her biri farklı bir saat dilimi numarasına sahip beton yol barikatlarını geçtiğini gösteriyor. Will varış noktasına ulaştığında, kamera yukarıdan gökdelenlerin, yeşil çimenlerin ve iyi bakımlı yolların yukarıdan aşağıya geniş bir çekimine doğru hareket ediyor. Sanırım Mestrovic’in de kitabında bahsettiği durum tam da bu; !BARBARLIK. Uygar Barbarlık. Her bölgesi biçme makinasıyla eşit şekilde biçilmiş bahçe otları, araba tekerlerinin altından kayarcasına boylu boyunca uzanan düz, asfalt yollar, Platon’a sadakat; geometriyi iyi bilen mimarların gayet geometrik binaları; ve daha bir sürü şey ve yaşamın ve her şeyin şeyleşmesi, yabancılaşması ve şeyleşme.. Sorun, Will’in zamanı-parayı çalması değil, !herkesle paylaşması. Çok da yabancısı olmadığımız şimdiki gelecek gibi; herkesten çalmanın iktidarî mükafat sayıldığı ve çalınan şeyi geri çalıp herkes ile paylaşmanın yani özgeciliğin suç, terör, sayıldığı bir film. Unutulmamalı ki mesele film değil, zamanın menkul yanılgısı olan !saat. Zamanın günümüzde kazandığı erişilmez hız ve buna ek olarak zamanı uzamsallaştırma doğrultusundaki "çözümlerin" uğradığı başarısızlık, baskıcı bir güç olan zaman ile ona eşlik eden İlerleme ve Gelişmenin yapaylığını apaçık biçimde saat denen rasyonaliteyi menkul kılmıştır. Uygarlıktan önce zaman DİYE bir şey yoktu. Zaman’ın var olduğu, DİYE bir şey olacağı anlamına gelmez. Tıpkı, “şey”in dile döküldükten sonra seni bağladığı gerçeği gibi; kavradığı; kavramsallaştığı gibi. Ya da kendiliğindenlik. Evet, kendiliğinden, yani yabani olan. Eğer bu yabani olanı evcilleştirirsen, yakar, yozlaşır; seni de yozlaştırır. Tıpkı ilk günah gibi. “Aydınlanmanın Diyalektiği’nde” şöyle der; “her türlü şeyleşme bir unutuş" ise, zamanın bulunmadığı kökenimizden kopuşumuz ve ebedi bir şekilde "zamana yenilmemiz" bağlamında her türlü "unutuşun" bir şeyleşme olduğu da bir o kadar doğrudur. Esasen tüm diğer şeyleşmeler buradan doğmaktadır. Bu, Kızılderililer’den bahseden Pawne’nin dediği, “Yaşamlarında bir ritim var, ilerleme(zaman) yok.” durumu gibi. Kaybedişin tezahürü gibi. Öncesi için kazanımcı demek güç. Ancak bir şey’e sahip değilsen, o şey de sana sahip ol-a-maz. Bu yüzden önceleri mesele bir şeyi kazanmak değildi. Nasıl ki bir şey’leri kaybettiğimizi anladık, kazanma istenci de böyle başladı. Mülkiyet. Sermaye. Kapital. •Zamanın içinde yaşayabilir, öğrenebiliriz. •Zaman ne peki? Zaman kendisine dokunulmayandır.. 68 kuşağını 68 kuşağı yapan şey, onların henüz 60’ların başından itibaren uyuşturucunun her türlüsüne, adına anti-depresan denen “ilaçları” gibi her türden maddeyi ve kol saatlerini takmaktan vazgeçmeleriydi. O kuşak yetişip insanlığın son ütopist ve umudu olan 68 kuşağı haline geldiğinde meydanlarda, ellerindeki pankartlarda yazan tek kelimelik “!ÇABUK” sloganı durumun vahametini anlamaya yeterdi. Rasyonel olan değil, gerçek olan; !ÇABUK. Saat yok. Çünkü her saat onlar için geç kalmaktı. Geçmemesi gereken şimdilik istenci. An’da yaşamın, an’ın algılanması gibi. Ve bu durumda zamandan söz edilemez. Bunca tarihi ilerleme, sanayi, teknoloji, lüx, kontrol kazanımlarını elinin tersiyle iten, kaybedişe kaybettirip an’da yaşamı algılamak, her bakışımı, duyumu, dokunuşu, kokusu, her hücresiyle.. 1830’da Temmuz Devrimi sırasında Paris’te duyulan eş-zamanlı silah seslerine bir tanıklığın yazıya dökülüşüne göre; Her kulenin dibindeki insanlar, sanki zamanın kendisine öfkelenmiş gibi, günü durdurmak üzere saat kadranlarına ateş ediyordu. Buna kim inanırdı ki? Uçmasını önlemek için bir kelebeği iğnelemek gibi. İnanmak güç. Ancak istenç; zamanı durduran, kelebeği uçurtmayan istenç. Kuşakları en ayık kafayla intihara götüren düştopik istenç. Kültürün, tarımın, sanatın, yani uygarlık denilen barbarlık rasyonalitesinin menkulü, saatin(zamanın) olmadığı bir düştopya uğruna intihar. Gerisi, !ÖLÜM. Dillere pelesenk olan “ZAMANI ÖLDÜRMEK.” sanrısında olduğu, olduğumuz gibi; hiç olmayacağını bilip de fantezi geliştirmek, çokça nevrotik, biraz fantezik, az biraz da ethostik tavırlarla tüketim maddelerine görünmez bağlantılarla bağlanarak yaşanıyor bu hayatlar. Her an an’ı yaşayamadan zaman öldürülüyor, “eh, en azından zaman geçiriyoruz.” Zaman mı geçiriyoruz, zaman mı bizi geciktiriyor, geçiştiriyor sonrasında öldürdük zamanı dedikçe ölüyoruz? Tam bir muamma. Morris'in “Hiçbir Yerden Haberler” adlı eserinden kısa bir alıntı yaparak söz bağlanmalı: "Efendilik bir gün dostluğa dönüştüğünde, gününüzün tüm şaşmaz özdeyişlerine rağmen, yine de koca bir dünyaya yetecek kadar zaman kalacaktır geriye." Söz bağlandı, saatler duvardan ve kollardan sökülüp çöpe atıldı, şeylere yetişme telaşının bittiği bir sonsuz an’da yaşanılacak yaşam var oldu. Herkes vazgeçerse saatten(saatler, günler, yıllar…), sonsuz yaşama anlamına gelmez mi? Yıllar ile ölçülmeyen, sadece açlıkla ölçülen ve uykunun çökmesi ile sona eren uzamsızlığın ne anlama geldiğini denemeden algılayamayız. Buraya da afili bir kapanış yazılabilirdi. Gel gör ki, saat henüz çöpe atılmamış, 04:00’ü saniyelerin döngüselliğiyle dakika ve bir saati daha döngüsel beklemek gerek. Tevekkül adiliğinde tekerrür. Tekerrür; döngüsel. Rasyonel. Ve “!Bila hilma jiyanê dagir bike gerdûna min.”

alanzerzan 5 months ago

Punk-rock grubu X'in vokalisti olan Exene Cervenka şöyle demişti; "Ben Unabomber Ted'den (Kaczinsky) çok daha fazla kişi öldürdüm, çünkü son on beş yılda bir sürü vergi verdim, o ise hiç vermedi." Bu söz hepimizin bu suça ortak olduğunu yansıtmaktadır.