(@) - Raf

"Bir adam ağacın altında uyuyormuş. Kafasına ceviz düşmüş, adam da demiş ki: -Neyse ki bal kabağı değildi, yoksa ölürdüm." Her zaman haline şükretmeyi öğreten "komik" bir hikâye mi bu? Beterin beteri vardır misali. Film boyunca şükredecek pek çok şey yakaladım…devamı"Bir adam ağacın altında uyuyormuş. Kafasına ceviz düşmüş, adam da demiş ki: -Neyse ki bal kabağı değildi, yoksa ölürdüm." Her zaman haline şükretmeyi öğreten "komik" bir hikâye mi bu? Beterin beteri vardır misali. Film boyunca şükredecek pek çok şey yakaladım kendi hayatımda. Ya okula gidemeseydim, ya arzuladığım bir defteri bile elde etmekte zorlansaydım, ya taşlansaydım, mağarada yaşasaydım, yok sayılsaydım, kötü oyunlar oynayan çocuklar beni esir alsaydı ya, bir de üstüne özgürleşmek için "ölmüş gibi yapmak" zorunda kalsaydım, ne olurdu o zaman? Filmde minik tatlı bir kız ve bir de oğlan var. Oğlan okula gidip öğrendiği o komik hikâyeyi kıza okuyunca, kızımız da okula gidip böyle komik hikâyeler öğrenmek istiyor. Sonrasında da olanlar oluyor işte. Kızcağız çok uğraşıyor bir defter alabilmek için. Ama tek dert defter bulmak olmuyor. Çok eksik var, sayılamayacak kadar çok. Bunlar keşke maddi eksiklikle sınırlı olsa. Anlayış, iyilik, yardımseverlik, paylaşımcılık gibi çeşitli insanî eksiklikler göze batıyor. Çocukların oyun diye oynadıkları şeyler rahatsız ediyor, zikrettikleri fikirler bunları çokça gördüklerini gösteriyor ki bu da zihniyetlerinin daha çocukken çirkinleştiği anlamına geliyor. Belli kalıplara daha çocukken sokulmuş beyinleri. Ne acı. Yine de tüm bunlara rağmen bu iki çocuğun kalplerini temiz tutmaya devam etmeleri çok tatlı. Her şeye inat okuma konusundaki kararlılıkları, zorluklarla baş etme halleri... Hayat bizim avuçlarımıza rastgele dağıtılıyor ve kimisine iyisi, güzeli, kolayı denk gelirken kimisinin avucuna ise zorluklarla, sınavlarla, belalarla ve savaşlarla dolu bir hayat düşebiliyor. Peki ne yapacağız? Ölmüş gibi yapmak her zaman bir çözüm mü acaba? Yalnızca ölüm mü verecek bize arzuladığımız özgürlüğü? Bilemiyorum, sorulması gereken onlarca soru var ve hepsi de cevapsız. En azından bazı sorular üzerine daha fazla düşünmek için bu film iyi bir başlangıç olabilir. İzlemenizi öneririm, keyifli seyirler. Ayrıca yukarıdaki hikâyede sanırsam ceviz hakikatin sembolü, bal kabağı ise tehlike ve korkunun sembolü olarak kullanılmış. Güzel bir detay.

citrus 1 year ago

Diri Gömülen

Sadık Hidayet

7 Gönderi

Pek çokları kendisinin üslûbunu fazlaca karamsar, kasvetli, boğucu ve sıkıcı bulsa da ben Sadık Hidâyet okumaktan yüksek ölçüde bir haz duymaktayım. Kendisini ilk olarak Kör Baykuş kitabı vesilesiyle keşfettim, iyi ki de keşfettim diyorum. Diri Gömülen ise okuduğum ikinci kitabı.…devamıPek çokları kendisinin üslûbunu fazlaca karamsar, kasvetli, boğucu ve sıkıcı bulsa da ben Sadık Hidâyet okumaktan yüksek ölçüde bir haz duymaktayım. Kendisini ilk olarak Kör Baykuş kitabı vesilesiyle keşfettim, iyi ki de keşfettim diyorum. Diri Gömülen ise okuduğum ikinci kitabı. "Hatırlıyorum, akrebin, etrafında ateş yaktıkları zaman kendini sokarak öldürdüğünü duydum. Acaba benim etrafımda ateşten bir halka yok mu?" Ölümü sıklıkla düşünen, bu meseleye fazlaca kafa yoran ve bir de üstüne bu düşünce sarmalını, çıkmaz sokaklarını, çakıllı yollarda ayağa takılan taşları kağıda dökmeye çalışan, üstelik de bunu ustaca başaran yazarlara saygım sonsuz. Sanırım o kasvet bana enteresan bir haz veriyor, nedenini anlayamıyorum ama böyle olduğunu hissediyorum. Belki de ölüm yegâne gerçek olduğu için, bu gerçeği unutmaya ve göz ardı etmeye çalışanlara inat, sıklıkla bundan bahsetme ve soğuk bir su gibi yüzüme çarpma durumudur beni memnun eden. Ne bileyim işte, derinlerimde bir yerde bu gerçeği daima duyuyorum ve birilerinin de duyduğum bu seslere değiniyor olması beni rahatlatıyor. Bu bir başkaldırı aslında, bir inatlaşma, çekişme. Yok saymaya inat olarak fazlaca bahsetmek ve bizi ölüm fikriyle boğmak. Ölüme boğmak. Boğularak yaşamak, yaşatmak. Falan filan işte. "Doğu'nun Kafka'sı" derler kendisine, Kafka okumayı seviyorsanız belki yabancılık çekmezsiniz Hidâyet'e. Yukarıdaki sözlerim Kör Baykuş ve bu kitabın başındaki hikaye olan Diri Gömülen'e aslında. Çünkü bu ikisi ile kitabın geri kalanının pek bir alakası yok. Kitabın geri kalanı yazardan beklentimi hiç karşılayamıyor, hem konu hem de üslup bakımından. O nedenle pek sevdiğimi söyleyemeyeceğim. Gerçi Hayat Suyu isimli sondaki hikaye fena sayılmazdı ama asla baştaki gibi doyurmadı beni hiçbiri. Keşke tüm kitap Diri Gömülen gibi kasvetli ilerleseydi, o zaman başucu kitabım yapar ve ara ara açıp rastgele birini okuyabilirdim. Sözün özü ilk hikaye kesinlikle okunmaya değer, diğerleri ise kafa dağıtmak amacıyla okunabilir diye düşünüyorum. Bu kadardı, keyifli okumalar.

citrus 1 year ago

Nefes

Thomas Bernhard

2 Gönderi

"İnsanlar ölümün, çaresizliğin ve belirsizliğin çözümünü bulamadıklarından, mutlu olabilmek için bunlar hakkında düşünmemeye karar vermişlerdir." Oysa biz şimdi mutluluğu bir kenara bırakacağız ve hayatın gerçeklerinden biri olan ölümü düşüneceğiz, dahası konuşacağız. Hani şu hastane odalarına sessizce giren ölümü... Her gün…devamı"İnsanlar ölümün, çaresizliğin ve belirsizliğin çözümünü bulamadıklarından, mutlu olabilmek için bunlar hakkında düşünmemeye karar vermişlerdir." Oysa biz şimdi mutluluğu bir kenara bırakacağız ve hayatın gerçeklerinden biri olan ölümü düşüneceğiz, dahası konuşacağız. Hani şu hastane odalarına sessizce giren ölümü... Her gün haberlerde, sağımızda, solumuzda, belki çok yakın, belki biraz uzaklarda duran ölümü... Ne garip değil mi? Bir hayvan, hatta bazen ölen bir bitki için bile üzülebiliyoruz. Oysa bu doğanın kanunu değil mi? Her şey ölümlü, ölecek. Ama biz daha uzun süreli bir mutluluk için onu görmezden gelmeye çalışıyoruz. Unutmak istiyoruz ve unutuyoruz da çoğu zaman. Yarın ölecek gibi yaşamıyoruz. Ölüm geldiğinde ise elbette çok ani olduğunu düşünüp kahroluyoruz. Oysa o birdenbire gelmedi ki, hep vardı, biz yok saydık. Konuyu biraz kitaba bağlayalım ki kafalar karışmasın. "Nefes" Bernhard'ın otobiyografik beşlemesinin üçüncü kitabı. Yazar kitapta ağırlıklı olarak ölüm koğuşu şeklinde adlandırdığı hastane odasındaki gözlemlerini ve düşüncelerini bizlere aktarıyor. Bir köylünün de, bir generalin de nihayetinde aynı tabuta girmelerini gözlemliyor. Beklenmedik ölümlerin yanı sıra gerçekleşmesi an meselesi olan ölümlere de şahit oluyor. Büyükbabasının da hiç tanımadığı insanların da aynı toprağa kavuştuğu ve karıştığı gerçeğiyle yüzleşiyor. Madem sonumuz aynı, o halde niyedir bu ölümü görmezden gelme huyu ve neden mutluluğumuzu bozar acaba? Hem sonra, ölüme bir çözüm aramak niyedir? Oysa ölüm o kadar da kötü bir şey değildir. Yaşam denen serüven sonsuza kadar sürseydi yaşamanın bir anlamı olmazdı fikrimce. Çünkü varlık, yokluğu ile anlam bulmaktadır. Zıtlıklar daima birbirini tamamlamış, anlam kazandırmıştır. Şimdi ölüm güzellemesi yapıyor gibi anlaşılmak da istemem. Her şeyden tadacak fırsat bize verilmişse aceleci olmayıp tadını çıkarmakta fayda vardır sadece. Ölümü tadacağımızı zaten biliyorsak yaşamı sindire sindire yemek daha doğru. Kısacası efenim; ölümü unutmayın, görmezden gelmeyin, onu kabullenin ve en önemlisi de ona ulaşmak için acele etmeyin. Kitabımızda yazarın tek bir isteği var. "Yaşamak; kendi istediğim hayatı yaşamak, kendi yolumdan, istediğim yere kadar gitmek." Çünkü hayat çok kısa, çünkü ölüm herkesi bulacak, çünkü dünyaya yalnızca bir kere geliyoruz. Varlığımızın, yaşamımızın, canımızın önemini anlamalı; onu hakkıyla ve kendi istediğimiz gibi yaşamalıyız. Alıntıyla başladığım yorumumu alıntıyla bitirmek üzere vedalaşıyorum, okuyan gözlerinize sağlık. "Doğduğumuz andan itibaren ölmeye başlıyoruz, oysa yalnızca sürecin sonuna geldiğimizde öldüğümüzü hissediyoruz ve bu son bazen inanılmaz uzun bir zaman oluyor. Ölüm dediğimiz şey, yaşam boyu devam eden bir sürecin son parçasından başka bir şey değil. Ancak sonunda kendimizi ölümden uzak tutmak istiyor, faturayı ödemekten kaçınıyoruz. Önümüze hesap gelince de, intihar etmeyi düşünüyoruz ve bunu yaparak da hain ve alçak düşüncelere kaçıyoruz. Bütün her şeyin şanstan ibaret olduğunu unutuyor ve bu yüzden acı çekiyoruz. Sonunda bize kalan ise umutsuzluktan başka bir şey olmuyor." Not: Her şey şanstan mı ibarettir gerçekten? Bu kelimenin doğruluğundan şüpheliyim.

citrus 1 year ago

Görme Biçimleri

John Berger

10 Gönderi

İnsan hayata daima kendine has bir perspektiften bakar. Perspektifimiz düşüncelerimizin temelini atan unsurdur aslında. Neyi nasıl ve nereden görürsek, onun hakkında bu duruma göre bir fikir yürütürüz. Konuşmak ise bu fikirleri paylaşmak, yani aslında gördüğümüzü aktarmak ve görmediklerinizi -farklı perspektifleri-…devamı

citrus 1 year ago

Ah'lar Ağacı

Didem Madak

42 Gönderi

Ah kokuları ile başladım şiir okumaya. Öldürülmüş birinin cenaze namazıyla... Üstelik okumadan daha 1 gün önce yapmıştım o domates çorbasından, poşeti 5 değil 7 bardak suya boşaltmıştım. Camlar yerine bulutlar ağlıyordu o sırada. Oturup yalnız başıma kâseye bayat ekmek doğramıştım.…devamı

citrus 1 year ago

Kader

Zeki Demirkubuz

171 Gönderi

"İsyan etmenin faydası yok. Kaderin böyle." Kaderin mi böyle? Bu kader dediğimiz şey ne ki? Kader insanın seçimlerinden oluşmuyor mu zaten? Kişinin hangi yolda gideceği yazgıda belli, ama bunu başkası değil yine kişi belirliyor. Yani her insan kaderini iyisiyle de…devamı"İsyan etmenin faydası yok. Kaderin böyle." Kaderin mi böyle? Bu kader dediğimiz şey ne ki? Kader insanın seçimlerinden oluşmuyor mu zaten? Kişinin hangi yolda gideceği yazgıda belli, ama bunu başkası değil yine kişi belirliyor. Yani her insan kaderini iyisiyle de kötüsüyle de kendi yazıyor. Ama işte insanın düştüğü hatalardan belki de en büyüğüdür kabullenemeyiş. İnsan bir başarı elde ettiğinde, göze hoş gelen işler yaptığında nasıl da arkasında durur bunun. Gerine gerine söyler "ben yaptım" diye. Oysa bir olumsuzlukla karşılaştığında kendindeki payı hiç görmüyor, "ulan nerede hata yaptık da böyle oldu?" diye sormuyor. İnsan hatalarını kabullenemiyor, daha doğrusu yanlış seçimlerinin getirdiği yenilgi veya yıkımların sorumluluğunu kabullenemiyor. Başarısının arkasında dururken başarısızlığının sebebini başka yerlerde arama cüreti gösteriyor. Bekir de böyleydi işte. İstese Uğur'u bırakamaz mıydı? Hata yaptığının farkında değil miydi sanki? Öyleydi, biliyordu ve yapıyordu. Bunu kendisi seçti, bu batağa kendisi düştü, kendi kendine ızdırap etti ama suçu kadere atıp vicdanını hafifletmeye çalıştı. Kader dediği şeyin de onun seçimlerinden oluştuğu gerçeğini kabullenmedi, tıpkı Uğur'un onu reddedişlerini kabullenememesi gibi. İnsan mutluluğu arıyorsa yapması gereken tek şey kabullenmekmiş hakikaten. Bunu ben değil bir bilge söylüyordu. Film gerçek hayatta da olduğu gibi muğlak kaldı, pek çok şey belirsiz hissettirdi. Üzerine Masumiyet'i de izlememe rağmen bir şey çıkmadı. Belki de bazı gerçeklerde sonuç veya mantık, kısacası ışık aramak yanlıştı. Öylece oluyordu işte, karanlığa seyirci kalıyorduk biz de. İnsanın gözleri sağlıklı olsa da bazen onları kullanmamayı seçebiliyor. Bekir gözü kapalı yürüdü hep, sonra nasıl olduğunu anlamadan kendini elinde çocuğuna aldığı ilaçlarla Uğur'un evinde buldu. Ah o gözlerini açıp bir baksaydı, gittiği yolun kendisini mutluluktan uzaklaştırdığını görseydi bi'. Ama işte seçimler, seçimlerimiz ne kadar da mühim değil mi? Bilmiyorum, herkes Kadıköy/Boğa civarında gezerken, ilçenin in cin top oynayan sokaklarına girip de çöp kutusunun yanında bekleşen aç kedileri izlemek gibi bir şeydi sanki bu film. Gördüğümüz, ama daima görmemiş gibi yaptığımız şeyleri fark ettirme çabasıydı. Dünyanın ara sokaklarında dönen çift kale maçlara davetiye gibiydi, herkes denize bakıp çayını yudumlarken üstelik. Zeki abimiz de cesur adammış hani. Kim icabet etsindi bu davete? Ben etmiş bulundum, bir şey kaybetmedim, hatta bağışıklığım güçlendi belki. O yüzden kirli bir davetiye de sizlere fırlatmak isterim, icabet edenlere keyifli seyirler dilerim. Not: Bu film yüksek dozda bocalama içerir.

citrus 1 year ago

Ölüm Bir Varmış Bir Yokmuş

José Saramago

27 Gönderi

Ertesi gün hiç kimse ölmedi, bu cümle ile başlayıp bu cümle ile bitti kitap, adeta bir döngünün içine fırlatarak bitti. Peki bu cümlede adı geçen ölüm neydi, kimilerine göre hayatın sonundaki çizgi, kimisine göre bir başlangıç, belki daha farklı bir…devamıErtesi gün hiç kimse ölmedi, bu cümle ile başlayıp bu cümle ile bitti kitap, adeta bir döngünün içine fırlatarak bitti. Peki bu cümlede adı geçen ölüm neydi, kimilerine göre hayatın sonundaki çizgi, kimisine göre bir başlangıç, belki daha farklı bir şeyler miydi, şüphesiz ki bu kitapta farklı, çok daha farklı bir şeydi. Bu kitapta ölüm diye adlandırılan şey insanlığın o eşsiz sıcaklığını içinde bir yerlerde kaybetmiş olan bir kadındı, ölümün bizlerden, hepimizden gizlediği bir sureti olduğunu kim bilebilirdi ki, onu hiçbirimiz görmemiştik sonuçta, bir cinsiyeti olduğu bile akla gelmeyebilirdi. Ama yazarımızın aklına gelmiş işte, oturup ölüm nedir ve neye benzer diye düşünmüş, ölümü pek bir soğuk bulmuş, zıttına bakarak bulmuş bunu, yani yaşama bakarak. Yaşam denen şey sıcak, iç ısıtıcı bir şey ve ölüm de soğuk, iç karartıcı demiş belki, Sonra başlamış bize ölümü anlatmaya, hiç acımadan, üzülmeden, tereddüt etmeden can alan ölümü anlatmaya. Hayattayken yaşamayı unutan bir insan nasıldır bilir misiniz, kalp kırar, incitir, üzer, üzdüğünü fark etse bile bunu umursamaz, yaşam bilincini yitiren bu insan soğuktur, buz gibidir, dokunamazsın bile, üşütür, Tıpkı bir ölüm gibidir, gibisi fazla, ölümdür bu insan. Sevgi gibi, şefkat gibi, en önemlisi sıcaklık gibi insani şeylerden pek uzaktır, doğal olarak yaşamaktan uzaktır. Bu ölüm kişisinin elinde görünmez bir tırpanı vardır, Bu tırpan tercihen ekin biçmekte kullanılmalıdır, fakat ölüm hemcinslerini biçerken kullanır, Ne acı değil mi, Acı tabii ya, çok acı, zehir mübarek. E peki ne yapacağız, hâlâ bazılarımız içinde yaşam sıcaklığını taşıyabiliyor dostlar, hepimiz yaşayan ölümler değiliz, pek güzel. Aramızda bulunan bu yaşam dolu hemcinslerimizden birinin, ölüm hanıma kendini fark ettirmesiyle işler alt üst olabilir, bu kişi ölüme dokunmadan ona sıcaklığı yeniden hissettirirse eğer, ölüm de kısa bir süreliğine tırpanını kullanmaya ara verecektir muhtemelen. Çünkü bu beyefendi öyle hoştur ki, içindeki sıcaklık buz gibi katılaşmış ölüyü, ölümü, eski haline, yani gerçekten yaşayan bir insan haline geri getirecek ölçüde eritecektir. Demin tırpanını kullanmaya kısa bir süre ara vereceğini söyledim, neden kısa bir süre diye sorarsanız onu da açıklayayım, Çünkü insanlar ölüm varken memnun olmadıkları gibi ölüm yokken de memnun olamayacaklardır, insan böyle beğenmezin, şükürsüzün tekidir işte. Ölü insanımız, yani adı ölüm olan bu hanımefendi elindeki tırpanı kullanmaya ara verdiği an insan hayatı karmaşaya sürüklenecektir, bunun ne şekilde bir karmaşa olduğunu size ben değil kitap anlatacak, fakat şunu söylemeliyim ki ölüm bir süre mola verdikten sonra işlerine kaldığı yerden devam etmek zorunda, Onunlayken olmadığı gibi onsuz da olmuyor, toplumda bu ölüm hanım gibi insanlar olmadan olmuyor yani, o hep olacak, ve ona hayat sıcaklığını tattıran beyefendiler de hep olacak, Bu döngü hep böyle sürecek, baştan sona kadar ertesi gün hiç kimse ölmediler yaşanacak, Ta ki ertesi gün ölüm hanımın da hayatı son bulana kadar. Evet, ölümün başına gelecek başka tür bir ölümden bahsediyorum şuan, hayır, aslında ben değil kitap bahsediyor. Ölüm kelimesi bu kadar çok yerde geçince kafa karıştırmış olabilir tabii, ölüm hanım ve "ölüm"ün farklı şeyler olmasının altını çizelim. İnsanın kendini ve düşündüklerini bu denli az kelimeyle sınırlandırması ne acı değil mi, özgürlük diye bas bas bağırırken dilimizi bile yeterince özgür kılamıyoruz, yeterince özgür değiliz ve olamayacağız belki de. Ölüm dediğimiz şey sadece uydurma bir kelime ve kitapta görüleceği gibi bazen yalnızca bir kadın da böyle adlandırılabiliyor, sınırlı dünyamızda oluşturduğumuz sınırlı sayıda sözcükle çok şey anlatmaya çalışıyoruz bazen, "esasında kelimeler ağzımızdan büyük kolaylıkla çıkıverirler ve çoğu zaman biz bu sözcüklerin gerçekte ne ifade edebileceğini fark etmeyiz bile". Aynı kavramı çokça kelimeyle ifade ederiz, biz insanların huyu böyle, anlatmak istediğimiz şeyi bir türlü doğru ifade edemeyiz*. Ama kitapta da dendiği gibi söylenenle söyleniş tarzı arasındaki farkta yatıyordur belki de doğru ifademiz, bilemeyiz. Demek istediğim şey şu ki bu kitap bana çok şey düşündürdü ve mükemmel bir sonla bitti, yazım dilinden söz etmek isterdim fakat bunun uygulamalı olarak daha iyi anlatılabileceğini düşündüm ve yukarıdaki yorumumu bu üslupla yazdım. Eğer üsttekileri sıkıntısız okumuşsanız tebrikler, kitabı da sıkıntısız bitireceğinize garanti veririm. Eh, yazarın uydurma kurallarımızla, sözcükleri kullanırken dalga geçmesi gibi (insanı ölüm diye adlandırmasından söz ediyorum) noktalama işaretleri kullanırken de dalga geçmesini anlayışla karşılayabilmemiz gerekir değil mi? Son olarak şunu söyleyeyim, ölüm gibi soğumuş, etrafına zarar veren kalplere gönlünüzden bir parça sevgi/sıcaklık vermek, onları yeniden hayata döndürmek demektir. Bu bakımdan atılacak adımlar anlaşılmıştır umarım. Ayrıca kelimelere de bu kadar takılmamalı tabii, her şeyin içindeki özü yakalamalı. Farklı bakmak, bazen başka türlü görmek gerekli, ölümü bile... Çünkü "öyle görünmemesine karşın alt anlamlar üst anlamlara göre daha önemlidir." Kitaptan aldığım ders bu, bu ve diğerleri. Yorumuma vakit ayırmışsanız teşekkür ederim, keyifli okumalar. (*Kitaptaki bir cümleye atıf :/ )

citrus 1 year ago

Binboğalar Efsanesi

Yaşar Kemal

9 Gönderi

Unutulmuşluğun romanı, Binboğalar Efsanesi. Şöyle bir bakınca çaresizlik, aşk, acı, yas, direniş, umut ve umutsuzluk gibi baskın duygular yaratıyor kitap içimizde. Ama kitabın asıl anlattığı bunlar değil, kitap bize unutan insanın içler acısı tablosunu çiziyor adeta. Öyle etkileyici bir anlatımı…devamıUnutulmuşluğun romanı, Binboğalar Efsanesi. Şöyle bir bakınca çaresizlik, aşk, acı, yas, direniş, umut ve umutsuzluk gibi baskın duygular yaratıyor kitap içimizde. Ama kitabın asıl anlattığı bunlar değil, kitap bize unutan insanın içler acısı tablosunu çiziyor adeta. Öyle etkileyici bir anlatımı var ki çadırları gözlerimle görmüş kadar oldum, o güneşten solmuş rengini.. Yukarılardan atılan kayaları, taşları ben de gördüm sanki, ölen çocukları, bitkin Ceren'i.. Her şeyi, her şeyi... Olay şu ki; yazları yaylada, kışları ise Çukurova'da yaşayan yörükler, gün gelir de göç edecek bir karış toprak bulamazlar. Bulamayıp ne yaparlar? Uygun olmasa da mecburen boş buldukları yere konarlar, konarlar da taşlanırlar, çok kan dökerler. Alevler içinde yanar da yine direnirler. Peki neden topraksız kalır bu insanlar? Çünkü artık konar göçer yaşam tarzı bitmiş, yerleşik hayata geçilmiştir. Cumhuriyet Dönemi'nde çıkan İskan Kanunu sebebiyle topraklar satın alınır, herkes toprak sahibi olunca konar-göçer Türkmen yörükleri topraksız kalır. Yazın veya kışın senelerdir göç ettikleri, kendilerinin bildikleri topraklar şuna buna satılmıştır ve bunun sonucunda yaşanan mağduriyet Türkmen yörüğünün sonunu getirecektir. Türkmenler Hıdırellez gecesinde toprak dilemek için aralarında anlaşırlar, işin acı kısmı da burada başlar. Türkmenler insanoğlunun bencil ve aciz arzularına boyun eğer, yaptıkları anlaşmayı çarçabuk unuturlar. Bu önemli gecede herkes yörük halkına değil, kendi hayrına bir şey dilemeye hazırlanır. Belki de en başta yaptıkları hata birlik olduklarını unutmalarıdır. Ama unutulan şey bununla sınırlı kalmayacaktır. Unutan günü gelince de unutulur.. Türkmen yörüğü önce kendini unutmaya başlar, sonra ise unutulmaya. Kendi soyundan insanlar bir bir unutur onları, herkes görmezden gelmeye başlar çilelerini. Allah'ın yarattığı toprağı unutmazlar da topraktan gelen bu insanları unuturlar, unutmuş gibi yaparlar. Sonralarında insanoğlu anlayışını, geleneklerini, doğruyu, dostluğu, merhameti, yardımı ve daha bir çok şeyi unutur. Değerli olanı da unutur bu insan, insanın maldan mülkten kıymetli olduğunu unutur. Kimisi parayı, koyunu, güzel bir kızı, toprağı, kimisi ise şanını daha değerli sayar insan canından. İşte böyle böyle, insan insanlığını unutuyor nihayetinde. Biz de bu insanlığını unutanların yaptığı hataları okuyoruz, okuyoruz da parçalanıyoruz. Bu topraksız Türkmenler yine de hiç bırakmıyor umudu. Ha çıktık ha çıkacağız diyorlar bataktan. Hızırdan, kılıçtan, ağalardan, eşten dosttan... Hep bir umut işte. Bir yerden sonra çamura bulanmaya da alışıyor ayakları, bata çıka göç etmekte ustalaşıyorlar. Başlarına bin türlü şey geliyor da Türkmenler yine yılmıyor, hep içlerindeki o minik umut ışığı yaşatıyor onları. Işıkları söner gibi olunca diyorlar atlayalım şu ırmağa, su alıp götürsün cesedimizi. Nedir bu çektiklerimiz diyorlar, nedir bu insanın insana ettiği... Ama sonra yine umut oku kalplerine saplanıyor. Biraz acıtmış olsa da yine iyi geliyor, ışık yakıyor bu perişan insanlara. Hani ağıt dinleyince içiniz bir fena olur da tarif edemezsiniz ya o duyguyu, işte öyle bir okuma deneyimi yaşıyoruz. Gerçekten unutulana yakılan bir ağıttı bu kitap. İşte öyle; batmalı çıkmalı, bol yürek dağlamalı idi. Dili su gibi aksa da tadı acı, mide yakar cinstendi. Okurken ha çocuk olup bir kuşun derdine düştük, ha aşık olup aşığımızı diledik. Yıllarca kılıç döven de, acı gerçekler karşısında değerini yitiren kuşumuzu salan da bizdik sanki. Sözün özü efendim, bu etkileyici kitap okumaya değer diyorum. Yaşar Kemal'den okuduğum ilk kitaptı, son da olmayacak. Ayrıca Akrep (Çilekeş) şarkısı tam bu kitaba yazılmış gibi. 🎤 "ve insanlık çıkarların saadeti içinde..."

citrus 1 year ago

Sofie'nin Dünyası

Jostein Gaarder

55 Gönderi

Felsefe kursuna başlamaya ne dersiniz? Sıfırdan, cidden, tam olarak sıfır noktasından başlıyoruz her şeye. Felsefenin temelinden, merak etme noktasından... Kimiz biz? Hayır, aslında tam olarak bir felsefe kursu da sayılmaz bu. "Filozofça düşünmek" kursu desek daha doğru olabilir belki. Üstelik…devamıFelsefe kursuna başlamaya ne dersiniz? Sıfırdan, cidden, tam olarak sıfır noktasından başlıyoruz her şeye. Felsefenin temelinden, merak etme noktasından... Kimiz biz? Hayır, aslında tam olarak bir felsefe kursu da sayılmaz bu. "Filozofça düşünmek" kursu desek daha doğru olabilir belki. Üstelik ücretsiz! Hayır yalan söyledim, tek ücret kitap ücreti. Ben zamanında 40 tl'ye aldım bu kursu ama şuan epey zam gelmiş, geçmişler olsun. Fakat emin olun ki verdiğiniz paraya değecek. Neyse, kitabın konusundan ve dolayısıyla kursun detaylarından azıcık bahsetmek istiyorum sizlere. Bu kitap 15. yaşgününe çok az kalmış Sofie isimli bir genç kızın, posta kutusunda kendisine yazılmış ilginç notlar/mektuplar bulmasıyla başlıyor. Sofie bunları kimin, ne amaçla yazdığını bilmiyor. Başta küçük gibi görünen büyük sorular soruluyor Sofie'ye, sonra ise işler büyüyor. Bu bilinmeyen kişi Sofie'ye felsefe hakkında olabildiğince kısa ve net bilgiler veriyor, bunun amacı ise ona sorgulama yetisi kazandırmak için sağlam bir temel oluşturmak. Filozofça düşünebilmek için geçmişteki düşüncelerden faydalanmanız gerekir tabii, filozoflar da bu işi böyle yürütür. (Descartes meclisten dışarı!) O yüzden Sofie önce filozofların düşüncelerini sırasıyla öğreniyor. Peki ya sonra mı? Sonrası kolay, Sofie'nin serüveni ilerledikçe siz Sofie'ye anlatılanların Hilde'ye anlatıldığını öğreniyorsunuz. Biraz daha ilerlerseniz Hilde'ye anlatılanların da aslında size anlatıldığını fark ediyorsunuz, yani aslında Sofie sizsiniz. Evet sizler, daha doğrusu bizler! Sorgulamayı öğreniyor ve gerçekliğe adım adım yaklaşıyoruz okurken. (Çok da kolay olmadı sanki ha?) Kitap neye benziyor biliyor musunuz? Kutuya. Evet, kutu! Biz bu kutuyu okumaya tam alışmışken bir anda içindeki başka bir kutudan bahsetmeye başlıyor. Tam ona alışıp sıkılacakken bu sefer de baştaki kutunun dışındaki kutudan söz edecek oluyor. Yani kitapta gerçeklik içinde gerçeklik veya kurgu içinde kurgu var diyebilirim. Yazar öyle güzel bağlamış ki bu iç içe duran kutuları, asla sıkılamıyorsunuz. Hatta kutulardan birinin içine yazar kendini de koymuş, şu işe bakın! Şu bölümü okuyup uyuyayım derken bölüm sonunda öyle şeyler oluyor ki uykumu kaçırıyor yazar. Sıradaki bölümü okuyacak enerjiyi başta alıp sonda geri yüklüyor gibi. Cidden enteresandı, çok sevdim bu hareketliliği. İlk Yunan filozoflarından başlayarak Marx, Darwin, Freud ve çağımıza kadar; binbir düşünce içindeyken dönen dünyayı okuyoruz ve bu okuma dünyaya olan bakışımızı irdelememizi sağlıyor. Evet; kitap başta dünyaya, sonra ise din, gerçeklik, etik, bilgi, varoluş gibi sayamayacağım sayıda kavrama yeniden göz atmamızı gerektiriyor. Felsefeyi o veya şu filozofun kitaplarını okuyarak öğrenmek her ne kadar keyifli olsa da bunun zihinsel bir karmaşaya yol açtığını düşünüyorum. Her şey ilk önce sorulan küçük bir soruyla başlıyor ve o soru yeni sorulara, cevaplar belli düşünce akımlarına, bu akımlar da felsefi dönemlere ayrılıyor diyebilirim. Bu dönemler ya kendinden öncekini geliştirerek, ya ona karşı çıkarak ya da öncekilerin olumlu özelliklerini alıp birleştirerek süregeliyor. Yani diyeceğim o ki yeni bir düşünce ortaya atılmadan önce daima kendinden öncekilere dönüp bakma gereği duyuluyor. Bu nedenle geçmiş düşünceleri sırasıyla bilmek, filozofların ve belli dönemlerin düşüncelerini anlamamız için önemli bir zemin hazırlayacaktır. Bu kitap da tam olarak buna yarıyor aslında. Hiç bilmeyenler eğlenceli, gizemli, maceracı bir kalemden öğreniyor bu sıkıcı felsefe tarihini. Ben kitaba başlamadan önce bilgilerim zihnimde uçuşan nesneler gibiydiler, kitap onlara yerçekimi kuvveti uyguladı. Böylece her filozof ve düşünce yapısı olması gereken sırayla zihnimin odalarında yerini aldı. Ortalıkta uçuşan fikir kargaşasından kurtuldum kısacası. Felsefeyle ilgilenmeyenler Sofie'nin Dünyası'nı okuyarak genel kültür bilgisini arttırabilir, ayrıca sanat tarihiyle ilgilenenler de dönemlere daha fazla hakim olabilmek için bu kitaptan beslenebilir. ("Sofie'nin Dünyası" üzerine "Sanatın Öyküsü" balla kaymak gibi olacaktır.) Küçük bir isyanım olacak şimdi, ben bu kitabın çocuklara önerilmesine pek anlam veremiyorum. Kitabı 3. başlayışımda bitirdim, 6 yıl önce önermiş olan felsefe hocama nihayet teşekkür edebilirim :) Üstelik en çok yarım bırakılan ilk 5 kitap listesinde rastladım kendisine. Çocuklara uygun bir kitap neden bu kadar çok sayıda kişi tarafından yarım bırakılsın ki? Bazı yetişkinler bile bitirmekte zorlanırken çocuklar için azıcık fazla kaçmıyor mu sanki? Bence ne çocuk ne de yetişkin, ikisinin arasındaki eşikte bulunan insanlar için yazılmış bu kitap. Yazarın deyimiyle "kendini arayan gençler için"... Önünüzdeki 2 yoldan birini seçmenizi istiyor, birçok yetişkin gibi sıradanlaşmak ya da gerçeğin peşinden koşmak. Bir çocuk henüz bu yol ayrımına erişememiştir ki. Dereyi görmeden paçayı sıvatmak istiyorlar herhalde, neyse.. Sanırım kitap hakkında söyleyeceklerim bu kadardı, yeterince çene çalmış gibiyim. Buraya kadar okuduysanız tebrik ve teşekkür ediyorum, alıntılarımı da yorumlarda istifleyeceğim. (Sanki bütün kitabı işaretlememişim gibi..)

citrus 1 year ago

Inu-oh

Masaaki Yuasa

2 Gönderi

O kadar muazzam bi' filmdi ki tekrar tekrar izleyebilirim. Gelin şimdi size kısaca olaydan bahsedeyim. Filmde önemli iki karakterimiz var, bu karakterlerin ikisi de lanetlerle cebelleşiyorlar. Nasıl mı? Efendim, Tomona isimli karakter ve babası dalış yaparak hazine arıyor ve bu…devamıO kadar muazzam bi' filmdi ki tekrar tekrar izleyebilirim. Gelin şimdi size kısaca olaydan bahsedeyim. Filmde önemli iki karakterimiz var, bu karakterlerin ikisi de lanetlerle cebelleşiyorlar. Nasıl mı? Efendim, Tomona isimli karakter ve babası dalış yaparak hazine arıyor ve bu yolla geçiniyorlar. Kendilerine gelen yeni bir teklif üzerine aradıkları eşyanın lanetli olduğunu bilmeyen Tomona ve babası, yüklü miktarda para için dalış yaparak bu eşyayı aramaya koyuluyorlar. Elbette ki eşyayı buluyorlar fakat yüklü miktar para yerine koca bir lanet baş gösteriyor. Buldukları bu lanetli eşya bir kılıç ve Tomona'nın babası kılıcı çekip çıkardığı anda lanetin etkisiyle ölüyor. Tomona ise aynı lanetten etkilenip kör oluyor, ardından keşişlerle yaşamaya başlıyor ve bu süreçte biwa isimli çalgıyı çalmasını öğreniyor. Şimdi bu dursun cepte, biz gelelim Inu-oh'a. Inu-oh'un babası hikaye anlatıcılığı şeklinde adlandırılan bir işle meşguldür. İşi gereği Heike hikayelerini şarkı ve hazırladığı dans gösterileri eşliğinde sunmaktadır. İşinde oldukça hırslı ve doyumsuz olan bu adam, günün birinde hırsına yenik düşer ve doğacak olan çocuğu Inu-oh'u lanete kurban verir. Anlaşmaya göre bu masum kurban karşılığında lanet ona yardım edecek ve işinin ehli olacaktır. Lanetle yapılan bu anlaşma Inu-oh'un dünyaya insan değil de farklı bir yaratık gibi gelmesine sebep olur, köpeklere benzediği için onlar gibi bir hayat sürmektedir, hayvanlar gibi sokaklarda başıboş gezmektedir. Inu-oh'un iki kardeşi hırslı babanın baskısı altında ondan hikaye anlatıcılığını öğrenirken Inu-oh hor görülür, bedeninin garipliğinden dolayı daima dışlanır. İşte günün birinde kader lanetin pençesinde olan bu ikiliyi birbiriyle karşılaştırır ve böylece dostlukları başlar. Bu dostluk süresinde ikili hikaye anlatıcılığında çığır açacak, Inu-oh eşsiz dansıyla babasını bir güzel sollayacaktır. Kimsede olmayan özel yeteneği ile de ölmüş ruhların var olma çabasını hikayelerinde konu alacaktır. Amacı bu ölü ruhların var olma çabalarını yok saymamak, onların kendisine anlattığı hikayelerle yeryüzündeki varlıklarını sürdürmektir. Bu işi elbette muazzam, yenilikçi bir müzik ve dans gösterisi şeklinde gerçekleştirirler, tüm bu süreçte arkadaşı Tomona ona özgün müzik tarzıyla eşlik edecektir. Onlar bu işi yaptıkça Inu-oh'un bedeninin düzelmeye başladığını görürler, her gösteride daha çok insana benzemeye başlamıştır. Her şeyiyle muazzam bir iş izledim, öyle ki müzikal sevmeyenlere sevdirecek nitelikte (bence). Filmde değinilen unsurlara gelecek olursak en başta doyumsuzluğu dile getirmem gerekir. Doyumsuzluk ve hırs bu iki karakterin de başına bela oluyor çünkü. Birinin babası daha çok para için bilmediği işlere kalkışarak canından oluyor, üstelik kör kalan oğlu kuruş bile kazanamıyor. Diğerinin babası ise hırsından (ki bu da bir tür doyumsuzluk) kendi öz evladını feda ediyor. (Bu paragraf minik bir spoiler içerir!) İkinci bir mesele ismin önemi. Karakterlerden biri adını haykırarak can veriyor, daha ne olsun? Bireyin kimliğinde en önemli unsurlardan biridir isim, boşuna uğraşmaz insanlar bu geçici dünyada adını yaşatmak için. İsim kişinin varlığının temelidir, bebek daha doğmadan ismi düşünülmeye başlanır bu yüzden. Karakterlerimiz de kendi isimlerini kendileri seçiyor, bir nevi hayatta gidecekleri yolu, amacı seçmek gibi. Mühim bir detay. Bir diğer mevzu ise ölen insanlarla ilgili. Filmde ölen kişileri unutmamak ve kendi çapımızda anlattığımız hikayelerde onları yaşatmak gerektiği mesajı veriliyor. Sonuçta hepimiz birer hikaye anlatıcısıyız, öyle ya da böyle anlatıyoruz. Kendi hikayelerimizde ölen kişileri es geçmememiz gerektiğini öğütlüyor, ölen ama bir zamanlar yaşamış kimselere verilen değeri sorgulatıyor. Masaaki Yuasa beyefendi beni gönlümden fethetti gerçekten, son zamanlarda kendisinin dahil olduğu işlere merak salmış vaziyetteyim ve izlediklerimin hepsi beni kendine hayran bırakıyor. Bu film olur, başka bir filmi olur hiç fark etmez, işlerine mutlaka bir göz atın derim. İzleyecek olanlara şimdiden keyifli seyirler dilerim.