"HERKES HERKESİ SATAR HOCAM!" sözünün 90 bölümlük (160 saatlik) dizi yapılmış halidir. "Binbir Gece" ismi koymuşlar diye, 90 BÖLÜM boyunca aynı gecenin muhabbetini de yapmışlar sağolsunlar. Ve ve ve Halit Ergenç gibi bir zamanların efsanesi oynamıştır. Bazen dizinin içine girip…devamı
Web yapım aşamasındadır.
En iyi deneyim için mobil uygulamamızı indir.
En iyi deneyim için mobil uygulamamızı indir.
İrade Terbiyesi - Jules Payot Herkese iyi günler. Sözde rafa ara verecektim ama böyle güzel bir kitabı okuduktan sonra dedim ki : sevgili raflılar da bundan haberdar olmalı. Özellikle aranızda sınava hazırlananlar, bir proje üzerine çalışması gerekirken bir türlü başlayamayanlar…devamıİrade Terbiyesi - Jules Payot
Herkese iyi günler. Sözde rafa ara verecektim ama böyle güzel bir kitabı okuduktan sonra dedim ki : sevgili raflılar da bundan haberdar olmalı. Özellikle aranızda sınava hazırlananlar, bir proje üzerine çalışması gerekirken bir türlü başlayamayanlar varsa... Bu kitap hepinize hitap ediyor.
Aslında kitap da o kadar çok alıntıladığım yer var ki, baya uzun bir yazı olabilir ama oldukça kısaltılmış şekilde yazacağım. (gerçekten en kısa haliyle nznnzn) Ayrıca okurken normal olararak Spoiler yemiş olacaksınız ama hani normal kitaplardaki gibi hevesinizin kaçacağı bir durum olacağını düşünmüyorum. Çünkü kitap zaten biraz ağır olduğu için aksine bu yazımı kitaba giriş olarak da ön söz gibi okuyabilirsiniz. Ama tabi "yok ben nefret ederim her türlü spoiler dan" diyorsanız, o zmn okuduktan sonra gelin.
Şimdi kitabın başında sevgili Payot diyor ki : hayatı şansa bırakmamanın üzerine bir test yapacağız.
Kitap boyunca da bize çalışmaktan, boş ve Tembellik le geçirilen bir hayatın nasıl acınası olduğundan, şehvete kapılarak zevk için yaşayanların nasıl bir sonunun olacağından, nasıl daha iyi bir hayat yaşayacağımızdan bahsediyor.
Daha doğrusu bahsetmekle kalmıyor, aynı zamanda sıkı bir şekilde delillendiriyor.
Genel olarak hep erkil bir toplumdan bahsederek kitabı yazmış. Bu da yaşadığı dönemden kaynaklanıyor galiba. O yüzden bir kız olarak kitabı okurken biraz daraldığım yerler oldu. Sadece kitabın sonuna doğru kadınlardan birkaç sözle bahsetmişti. Onda da zaten pek sevimli düşünceleri yoktu. Ama yani içindeki bilgiler herkesin uygulayacağı ve her kesime hitap edilecek şekilde yazılmış. O yüzden rahatlıkla okuyabilirsiniz.
İlk önce nasıl konu çalışılır ondan bahsediyor.
Açıkcası kitabı okumadan önce çoğumuz gibi benim de ders çalışmaktan, konu çalışmaktan anladığım, örnek veriyorum : şu kadar matematik çöz, şu kadar fizik çöz, şu kadar paragraf çöz, günlük 10 sayfa kitap oku... Gibi gibi çok küçük adımlardı ama Payot ise diyor ki, bu şekilde kısa kısa olan ve derine inmeden yaptığın konu çalışmaların sadece bilgi depolama görevini üstlenir. Yani yaratıcılığını ve ilham kaynaklarını öldürerek ezbere bir sistem yapmış olursun. Onun yerine bir konuyu derinlemesine öğren ve sürekli o konuyu aklına getir. Sen konuyu düşünmediğin zamanlarda bile konu beyninin içinde çalışıyor olacaktır. O yüzden üstün körü biraz biraz elde ettiğin bilgiler sana yaratıcılığı sunmaz.
Arkadaşlar bunu okuduktan sonra dedim ki, biz okul da tam tersine bu yanlış metodu öğreniyoruz. Her şeyden, her türlü bilgiden biraz biraz aldığımız, çok bilgimizin olduğu, sayfalarca soru çözdüğümüz ama bir şey üretemediğimiz bir sistem de eğitiliyoruz. Üstelik yapılan sınavlar da buna yönelik oluyor. Hani şu herkesin "abicim ezber bir eğitim sistemimiz var " diyerek söylediği klişe laf aslında tam olarak Payotun bahsettiği şey.
Öğrencinin kafasını bir depoya dönüştürmek ve onun hayata bir şeyler aktaramamasını sağlamak.
Mesela Newton yer çekimi yasasını bulmak için yıllar boyunca düşünmüştür ve sonunda sabrının ödülünü alarak yaratıcılığını ön plana çıkarmıştır.
O yüzden aslında Deha, Sonsuz sabırdan geliyor.
Yani aslında tefekkür dediğimiz şey de, bir nevi buradan geliyor : bilgiyi sadece depolamak değil, aynı zamanda onu yaratıcı bir enerjiyle patlatmaktır.
Her neyse, bu şekilde konu çalışmasının ve asıl üretken olmanın nasıl olduğunu anlatırken, konu irade terbiyesine geliyor. Bir kere baştan Payot diyor ki : Karakter, doğuştan gelen bir mizaç değildir. Belli bir eğitim ile geliştirilebilir, kötü yönleri düzeltilebilir ama bu eğitim işi de yine sabırla yıllar içinde oluşulabilen bir şeydir. Hemen dönüşmeyebilir .
Bazı insanlar da "ne zaman oluşacak be , ölünce mi düzelecek bu karakterimiz? " diyecek raddeye gelebilirsiniz ama elbet bir gün çalışmalarınız ve sabrınız meyvesini verecektir.
Aslında karakterinizde ve huylarınızda sevmediğiniz yönler varsa ve bunlar normal hayatta size çok engel oluyorsa, biraz absürt gelecek ama daha çok sevinmelisiniz, çünkü kötü olmasaydınız o gelişmenin ve ileriye doğru gitmenin zevkini nasıl tadacaktınız ki? Asıl yaşamak da budur bence. Sabrının ve çalışmanın sonunda aldığın meyveleri görebilmektir. Zaten var olan bir şeyin kıymeti ve değeri çok bilinmez çünkü.
Şimdi, irade teryesinin biraz karakteri ve yıllar içindeki alışkanlıklarınızı düzeltmek olduğunu anlayarak bir kenara koyarsak eğer, sıra Özgürlük kavramına geliyor. Hani şu güzelim ülkemiz de bile sürekli açılan bir konudur ya özgürlük. Herkes hakkında çok şey bildiğini ama asla özgür olamadığını söyler. Çoğunlukla" babam akşamları dışarı da dolaşmama izin vermiyor ama ben özgür olmak istiyorum ya " gibi üst düzey felsefik
özgürlük tanımları (!) ile karşılaşsanız bile biz yine de bu kavramı bir masaya yatıralım.
Payotun dediğine göre, özgürlük : kendine hükmetmektir. Yani düşüncelerimizdeki bağnaz, tembel ve hayvani eylemlerden kurtulup kendini gerçekleştirmektir. Çünkü sen kendine hükmedip, saplantılı şehvetinden ve hayvani güdülerinden kurtulduğunda aslında bu hayatta hangi rolü üstleneceğine de karar vermiş oluyorsun ve kendini tam anlamıyla Özgür bir insan olarak gerçekleştirmiş oluyorsun.. Çünkü saplantılı huylarından kurtulmuş oluyorsun.
Buyrun efenim. Asıl özgürlük budur. Ha içinizden "ben belki hayvani duygularımın peşinden gitmek istiyorum, tembel olmak istiyorum, kendimi gerçekleştirmek istemiyorum, ot gibi geldim ve ot gibi gitmek istiyorum "diyenler varsa ; o zmn lütfen "insanlar " için yazdığım bu yazıya veda ederek gidebilirsiniz. :''
Pekala aramızdaki kaynatasızları yazının bu kısmında elediğimize göre geriye kalan tayfa ile yolumuza devam ediyoruz.
Tabi şimdi çalışmaktan bahesedeceğiz ve onun bize bahşettiği yaşama sevincinden.. Ama şöyle ki çalışmanız kadar çalışmayı sevmeniz de gerekiyor. Tutkuyla bağlı olmanız gerekiyor ona. "Öyle annem istedi, babam kızmasın diye çalışayım" tipinden değil de gerçekten ortaya bir şeyler koymak için çalışıyorsanız, severek çalışmalısınız.
Tabi bu klişe bir sözdür ve genellikle üniversite sınavına girmiş öğrenciler tercih yaparken rehber öğretmenin akla getirdiği" sevdiğin işi yaparsan mutlu olursun ama hani tıp da da mutlu olabilirsin (!) " gibisinden öğrenciye verdiği motivasyonla, öğrenci de eğer tıp tuturamamışsa ; eli ayağı birbirine dolanır." Acaba hangi bölümü seçmeliyim, ya sevmezsem, ya bir ömür boyu sevmediğim iş de çalışmak zorunda kalırsam" türünden kasılmalar yaşar.
Ama Allah aşkına eğer gerçekten küçüklükten beri severek yaptığınız belirli bir şey yoksa bunu o kadar takmayın çünkü burada asıl mesele: yaptığın işi sevmek. İlla tutkuyla bağlı olduğun bir meslek olmak zorunda değil. Sen seçtiğin mesleği yaparken tutkuyla yapacaksın zaten. Merak etme farklı meslekler öcü değil, işkence falan çekmiceksin. Herkes doğuştan özel yetenekli olduğu bir meslekle doğmuyor. Aramızdan bazılarımız o kadar yetenekli sadece.
Senin görevin yaptığın işi severek ve hakkaniyetle yapmak. Tabi dediğim gibi eğer çok sevdiğin bir meslek yoksa ya da yeteneğinin olduğu bir alan..
Ama tabi burada sözüm yanlış da anlaşılmasın, fizik sevmiyorsan gidip de "önemli olan yaptığın mesleği sevmek ve hakkaniyetle yapmak, öcü değil ya. elbet bunu da yaparız " havalarına girme lütfen. Onu kast etmediğimi biliyorsun değil miii??
Burada aslında tüm bu çalışmayı sevmek üzerine yaptığımız edebiyatların temelinde bir işle ruhsal olarak birleşmek yatıyor. Bir mesleğe bütün hünerini adayarak, mesleğe kendinden bir şey katmak... O çok küçük gördüğün kendinin aslında neler becerebildiğini, içinde nasıl bir potansiyel olduğunu fark etmekten geçiyor.
Ama yok "ben sadece geçinmek istiyorum, hünerlerim bende kalsın. Başkalarıyla paylaşmaya gerek yok "diyorsanız çok da işinizi sevmenize gerek yok. Sadece alacağınız paraya bakın.
Velhasıl, işini sevmek gibi bir klişe konu üzerine bile fazlaca konuştuğumuza ve okuyucularımızın yarısnı da burada kaybettiğimize göre yine geriye kalanlar ile devam edebiliriz millet!
Duygu - düşünce mevzusuna gelelim. Şimdi mutlaka bir yerlerde, "düşüncelerimiz duygularımızı etkiler. Düşüncelerine sahip çık ki, duygularına dönüşmesin! " diye atarlı bir yazı okumuşsunuzdur. Nasıl ya okumadınız mı? En azından Hüsniye teyzenizin WhatsApp durumlarında bile göndermeli bir şekilde bunu görmüşsünüzdür.
Hah hatırladınız değil mi o durumu? İşte aslında bu atarlı durum, bir nevi doğru ama aslında öyle tahmin edildiği kadar düşüncelerimiz anında duygularımıza etki etmiyor. Çünkü doğada fizyolojik olarak bulunan bütün duygularımızın altta yatan sebepleri kontrolümüz dışında olduğu için, duygularımız üzerinde kontrolsüz olduğumuz gün gibi ortadadır.
Pekala, bu dediğimi pek anlamadınız mı? Örnek vereyim. Mesela gecenin bir vakti evde yalnızken aslında karanlık olan oda da kimsenin olmadığını bilirsiniz ama ona rağmen tek olduğunuz için korkarsınız ya da karanlıkta biri varmış hissine kapılabilirsiniz ama aslında orada kimsenin olmadığını ve büyük ihtimalle sizin hayal gücünüz olduğunu da düşünmenize rağmen korkmaktan kendinizi almazsınız.
Eee Hüsniye teyze, hani düşünceler duyguları etkilerdi? Şimdi ne yapacağız?
Dipnot : karakter sınırı aşıldığı için devamı bağımsız gönderi olarak hemen bir alttaki postta paylaşılmıştır.
Dikkat! : Bu gönderi, Jules Payot - İrade Terbiyesi kitabının gönderisinde karakter sınırı aşıldığı için ikinci gönderi olarak paylaşılmıştır. Yazılanları tam anlamıyla kavramak istiyorsanız, ilk önce yazılan ilk gönderiyi okuyunuz Eee Hüsniye teyze, hani düşünceler duyguları etkilerdi? Şimdi ne yapacağız?…devamıDikkat! : Bu gönderi, Jules Payot - İrade Terbiyesi kitabının gönderisinde karakter sınırı aşıldığı için ikinci gönderi olarak paylaşılmıştır. Yazılanları tam anlamıyla kavramak istiyorsanız, ilk önce yazılan ilk gönderiyi okuyunuz
Eee Hüsniye teyze, hani düşünceler duyguları etkilerdi? Şimdi ne yapacağız?
Şaka bir yana. Doğal olan çoğu duygularımızı öyle düşüncelerimizle falan düzene sokamayız. E şimdi bazılarınız" o zaman ne yapacağız, korkudan ölecek miyiz evin içinde? " diyenleriniz olacaktır. Hayır efenim. Öyle bir durum olmayacak, çünkü düşünceleriniz belki duygularınızı anında etkileyemiyor ama duygunun dışsal ifadesi sizin kontrolünüz altındadır. Çünkü bazı hareketleri yapma ya da reddetme gücüne sahipsiniz. O yüzden karanlık odadan korkarken, ayağa kalkıp bunun doğru olmadığını eyleme dökerek, bir nevi vahşi ve elinizde olmayan duygunuzu kontrol altına almış olursunuz.
İşte bakın eyleme döktüğünüz an, işler değişiyor. Hani şu çakma rehber öğretmenlerinin çok sevdiği bir laf vardır, "istersen her şeyi yaparsın "
Hayır, istediğin şey için çalışmaya başladığında istediğin şeyi yapmaya başlamış olursun. Yani duygunu eyleme dökmelisin. Bir de eylemin, insanın kendini ifade etmesi olduğunu ve değerinin yaptığı şeylere bağlı olduğunu hatırlarsan, duygularının çoğunu dönüştürebilirsin. Kötü olanları ayıklayıp daha iyi şeylere dönüştürebilirsin*
Pekala eylem de eylem diyerek kafanızı yediğime göre bence konu anlaşıldı.
Evet. Şimdi geldik Yalnızlık konusuna. Ben Payotun ne düşündüğüni söylemeden önce şöyle bir düşünün. Sizce yalnızlık nedir? Çoğunuzun aklına heralde yalnız başına bir restoranda yemek yiyen, o biraz hüzünlü kişi geliyordur değil mi? Ya da insanları sevmediği için kendini toplumdan soyıtlamış o efkarlı abimiz geliyordur değil mi? Hiçbiri gelmiyor mu? İyi o zmn Payotu dinleyelim. Payot diyor ki :
"Kişinin en derin yalnızlığa sığınması ve çevresi dünyevi düşüncelere dayalı olsa bile düşünceye dayalı bir yaşam sürmesi mümkündür.
Yalnızlıktan kastımız, dar görüşlü düşüncelerin zihnimize girmesine engel olmaktır. Deneyimlemek istediğimiz duyguların ruhta canlanmasını sağlayacak düşünce ve duyguları canı gönülden kabul etmektir. "
Yani aslında burada da bir nevi özgürlük meselesi gibi yalnız olmak da : istemediğin düşüncelerin zihnine girmesine izin vermemektir. Herkes gibi onları kabul etmeme hakkını kullanarak, o bağnaz düşünceleri kendinden uzaklaştırmaktır. Mesela örnek veriyorum bu sene sınava gireceksin ve herkes sana diyor ki, "oğlum vazgeç bu hayallerden, o üniyi hayatta kazanamazsın, " ya da "öğrenciyken evlenme, geçinemezsin " sen de onlara gülümsesesen de kendi içinde onların düşüncelerine karşı yalnızlaşarak kendi kararlarını veriyorsun. İşte asıl yalnızlığın özü budur. Düşüncelerini bağnaz olanlardan ayıklamaktır.
Sonra konu konuyu açarken Jules Abimiz cesurluktan da bahsediyor. Diyor ki
" Cesur insan demek, büyük işler başarmış kişi değildir. Aksine hayattaki bütün eylemleri cesaretle yerine getirmiş kişidir." yani adam demek istiyor ki, üşengeçliğine rağmen dersini bitiren, zor bir metni okuyası gelmesede sonuna kadar okuyan, 50 soru çözme kararı almışken 32. Soruda sıkılsa bile 50 soruyu tamamlayan ; kısacası hayattaki bütün sorumluluklarını ve eylemlerini hakkıyla ve dürüstçe bitirendir. Bu görünüşte önemsiz olsa da binlerce küçük eylemle iradenin güçlendiğini söylüyor.
"Quispermitro dicapaulatime decidet! "
(Küçük şeyleri küçümseyen, yok olmaya mahkumdur! )
Evet. Sıra geldi. Spor yapmaya. Tabi Payot abimiz çalışmaktan, irade terbiyesinden bahsederken aynı zamanda sağlığımızın da bu durumlar için uygun olması gerektiğinden ve bunun için spor yapmamız gerektiğinden bahsediyor. FAKAT diyorki : " Çocuklarımızı sporcu yapmak tam bir saçmalıktır. Bunun sebebi sağlık ve kas gücünü birbirine karıştırmamızdır. Gençlerimiz sert ve huzursuz insanlara dönşüyorlar ve zihinsel güçlerini kullanamıyorlar."
Niye peki böyle? Çünkü normal spor dışında aşırı derecede bu işlere kendini kaptırmak sadece hayvansal gücünü ortaya çıkarıyor ve bu bir insan olarak gelişmemizin işareti değildir. İnsan olarak gelişmemiz ancak zihinsel çaplı olgularla oluşabilir. Tabi katılmayanlar olur ama ben de bu düşünceyi sevdim açıkcası.
Sonlara doğru artık aramızda kalan başlangıçta 10 kişiyle başladığımız yolculuğumuzu 3 5 kişiyle beraber bitirmeye yaklaşıyoruz. Buraya kadar okuyan O, 3 - 5 kişinin gözlerinden öpüyorum. 🙌🏻
Son olarak cinselliğe, vahşi derecede olan şehvete karşı nasıl korunabileceğimizden bahsediyor. Ki bence bu günümüzde porno, hastalıklı şehvi duygular şekilinde de yorumlanabilir çünkü artık her b*kun içine cinselliği yerleştirdiklerinden Payot abimizin öğütleri bu çağda da geçerli. Ama tamamen cinselliğe karşı gibi bir algınız olmasın, sadece hastalıklı olanlardan nasıl korunabileceğimize dair notları var.
>> "Genel olarak cinselliğe karşı savaşmaya çalışmak tehlikelidir. Dikkatimizi ondan uzaklaştırmaya çalışmak, hatta onunla savaşmak onu güçlendirir.
Burada cesaret kaçmaktır. Kişi aşk romanlarını ve bu tür konu içeren dergi ve kitapları okumamalıdır. "
Bak gözünü sevdiğim ne güzel söylemiş. Bence günümüzdeki taciz ve tecavüzlerin artması da buradan geliyor. Artık filmlerde, reklamlarda, kitaplar da bile söz de aşk gibi gözüken ama cinsel vahşiliği tetikleyen etkenlerden bahsettiği için çoğu iradesiz insan buna yenik düşüyor. Özellikle şarkılar da bile bu durum var. Kızlar da bunlar genellikle daha çok duygusal bağlanmaya yol açarken erkeklerde ise daha çok vahşi olan cinselliğe yol açıyor. Ondan dolayı mesela taciz olaylarının büyük çoğunluğunu erkekler oluşturuyor.
Jules abimiz de tüm bunlara çözüm olarak, kaçmayı öneriyor. Yani bu tür aşırı aşk, saplantılı sevgiler içeren dizi, film ve şarkıları izlemeyin. Ama yok çok kaliteli falan olsa da izlemeyin abi. Onun size katacağı kültürden de uzak durun. Yoksa içinizdeki kontrolünü kaybetmiş, hastalıklı, şehevi duygularının esiri olmuş bir hayvana dönüşürsünüz.
Tabi şuan her dizi ve film de bunlar var ama bence siz hangilerini kast ettiğimi anladınız.
Ayrıca bu tür romantik kategorisinde olan film ve kitaplar da tek ihtiyacımız olan şey aşkmış gibi bize gösteriliyor. Ondan sonra herkes Twitter da orada burada aşktan yana ağlıyor. Siz kendi elinizle hayatınızın merkezine bu duyguyu koyuyorsunuz. Eğer bu tür şeylerden kaçmak için zihninizi başka şeylerle meşgul etseydiniz, hiç sosyal medya köşelerinde ağlamanıza gerek kalmazdı.
Velhasıl, asıl yaşamanın ne demek olduğunu, bizi ele geçiren kötü alışkanlıklarımızdan nasıl kurtulmamız gerektiğine dair çeşitli yöntemler sunan, tembellik ile geçirilen bir hayatın nelere yol açacağından bahseden, kendini gerçekleştirmenin ne demek olduğunu daha bir asır öncesinden fark edip, bizlere anlatan ve eserini günümüze kadar ulaştırıp Allahın malatyasındaki bir Elifin de kitabını okuyup, burada sevgili Raf ailesi ile paylaşmasını sağlayan Kralların kralı Jules Payot a teşekkür ediyorum.
Ve ayrıca büyük ihtimalle şuan iki kişi olarak kaldığımız, buraya kadar okuyan o güzel insanlara da teşekkür ederek, yazımı bitiriyorum.
9/10 🌱
Yanii ne yazsam eksik kalır heralde ama tabiki de bu klişe bahaneyi öne sürüp aradan sıyrılmayacağım.d İlk başlarda okurken "ne oluyoruz ya? " havasında olan çokca uzun monologlar ve iç hesaplaşmaları okurken ciddi manada, asla kitap sizi sıkmıyor. Hani böyle…devamıYanii ne yazsam eksik kalır heralde ama tabiki de bu klişe bahaneyi öne sürüp aradan sıyrılmayacağım.d
İlk başlarda okurken "ne oluyoruz ya? " havasında olan çokca uzun monologlar ve iç hesaplaşmaları okurken ciddi manada, asla kitap sizi sıkmıyor. Hani böyle Ömer Abimiz, ucundan Oğuz Atay olacakmış da sonra serseri olmaya karar verip onu da beceremeyince "biraz da tasavvufa yönelim iki gözüm" kafasıyla olay örgüsünü tamamlamaya çalışmış gibi.
Ha bak olmuş mu, dersen ; bal gibi olmuş.
Ciddi meseleleri bile mizahıyla ve uzun monologları ile harmanlayan, arada bir açıp açıp "Ulan Hamza, sen var ya " diyerek alıntıladığınız yerleri, keyifle okuyacağınız, güzel bir kitap.
Ayrıca öyle "şunun canı sıkılmasın, bunun zoruna gitmesin" diyerek değil de "alayınıza söylüyorum kardeşim! " tipindeki anlatım şekliyle de çoğu konudaki fikirlerini açık yüreklilikle söyleyen bir abimizdir.
Varoluşsal meseleleri bile "dana - lahana" ilişkisiyle bana akatarabilmiş (ciddiyim yahu, şaka değil)
"Figan-ü Lügati Türk " adıyla çoğu kelimenin izahının olabildiği gibi, mizahının da olabileceğini anlayabilmemi sağlamıştır
Velhasıl, Zamanınız varsa listenize ekleyebilirsiniz dostlar.
(Prestij - 2006) Dipnot : Yazının spoilerlı kısmı devamında belirtilmiştir. Bir arkadaşımın ısrarla önermesiyle izlediğim ve izledikten sonra arkadaşıma film tavsiyesi için, bir paragraf dolusu övgüler yağdırdığım bir film oldu kendileri. Tabi ki de kafamdaki hiç bitmeyen ihtilal türündeki kavgalarım…devamı(Prestij - 2006)
Dipnot : Yazının spoilerlı kısmı devamında belirtilmiştir.
Bir arkadaşımın ısrarla önermesiyle izlediğim ve izledikten sonra arkadaşıma film tavsiyesi için, bir paragraf dolusu övgüler yağdırdığım bir film oldu kendileri.
Tabi ki de kafamdaki hiç bitmeyen ihtilal türündeki kavgalarım yüzünden, her zamanki gibi filmi şuanki yaşadıklarıma göre değerlendirdim. Hatta bazen öyle benzetmeler aklıma geldi ki, okuduktan sonra "Bir sihirbazlık filmi içinde, varoluşsal edebiyat yapmazsın ya Elif." Diyeceğiniz yerler de olabilir. Ki zaten bana göre bu film, havalı bir sihirbazlık gösterisinden daha fazlasını barındırıyor. Daha doğrusu sadece bakmak değil de görmek isteyenler için...
Her neyse efenim, tahlile geçersek eğer ; filmimiz orta yaşlı bir adamın elindeki kuş ile bize sihirbazlık hakkında, bir şeyler anlatmaya çalışması ile başlıyor. Ne diyordu peki bu herif?
" Sihirbazlık da üç adım vardır.
1 - Vaat : sihirbaz sıradan bir şeyler gösterir ve her şeyin normal olduğunu kanıtlar. (Hilesiz)
2 - Dönemeç : sıradan şeyi aniden olağan üstü bir şeye dönüştürür. Ve olan şeyi birden yok eder. (Hileli)
3- Prestij : ortadan kaybolan şeyin geri gelmesini istersiniz.
Prestij kısmı olmazsa eğer, bütün gösteri boşa gitmiştir. Çünkü insanlar ortadan kaybolanın geri gelmesini isterler. "
Pekala, biraz daha sihirbazlıktan ve filmin bizde bıraktığı o havalı sahnelerden bir anlığına kopup, bu üç aşamayı aslında hayatımıza benzetmenizi isteyeceğim.
1. Aşama (Vaat) : hayata yeni başladığımız zamanlardır. Hiçbir deneyimimiz ve bilgimiz yokken bize hayata dair neyin yanlış ya da doğru olduğuyla ilgili bir şeyler söylerler. Her şeyi o kadar kolaymış ve yapması çok basitmiş gibi gösterirler ki, buna bir de "sıradanlık, normallik " derler. ( Tıpkı sihirbazlık da ilk başta hiçbir hilesi olmayan kuş gibi)
Her şeyin onların anlattığı gibi olması gerektiğine, bizi ikna ederler. Mesela uymamız gereken kurallar vardır, yapmamamız gereken olgular vardır. Dürüst, ahlaklı, iyi, çalışkan... Olmalıyızdır. Tabi illa böyle olmak zorunda da değil. Yaşadığımız ve büyüdüğümüz çevre nasılsa ona göre bir "sıradanlık, normallik" algınız oluşur.
Buraya kadar her şey güllük gülistanlıkdır. Çünkü aslında dedikleri şeylerin çoğu da doğrudur. Ama bizim hakkımızda bir şeyi kaçırmışlardır.
Hayatın her zaman sanki yolunda gittiğini, hiç süprzilerle dolu olmadığını bilmiyorlarmış gibi düz anlatırlar. Ki zaten bu hayatın bize attığı tokatları ve çelmeleri de onlar bize tam anlamıyla öğretemezler.
Çünkü bunu öğrenmenin adı : Deneyimdir. Tecrübedir.
Pekala, her şey bize anlatıldığı gibi giderken büyümeye başlarız. Girdiğimiz farklı ortamlar, tanıştığımız farklı insanlar bize ikinci aşamayı gösterir. Artık yıllar boyu alışa geldiğimiz tabiattan ayrılma vaktidir.
2. Aşama (Dönemeç) : hayatınız size anlatıldığı gibi giderken birden alt üst olur. Her zaman yaptığınız şeyler (dürüst olmak, iyi biri olmak ya da doğduğunuz kültür neyi barındırıyorsa.. )
Gibi kalıplaşmış olguları yapmak artık eskisi kadar kolay değildir. Çünkü dünya tahmin ettiğiniz kadar hep iyi insanlarla dolu değildir. Bazen içiniz burkulur, acınız dayanılmaz hale gelir. Sevdiğiniz insanları kaybedebilirsiniz, kendinizi hiç olmadığı gibi kötü hissedebilirsiniz.
Artık 1. Aşamadaki o süslü kuralların ne kadar doğru olduğunu bilseniz bile bir anlığına hepsini inkar seviyesine bile gelebilirsiniz. Çünkü artık yavaş yavaş size öğretilmiş kalıpların dışına çıkıp, içinizdeki toksikleşmiş kültürden kurtulmak istersiniz. Sorgulamadan kabul ettiğiniz bilgileri daha iyi şeylere, size ait olan ve kendi kendinize öğrendiğiniz olgulara dönüştürmek istersiniz.
"Neden Yaşıyorum ?!!, Tüm bunlar ne için? Aldığım her bir nefesin anlamı var mı? Yoksa boşluğa mı haykırıyorum!? Ölümüm de yaşamım gibi anlamsız mı olacak??! " diye sorgulama ve artık yeni birine dönüşme aşamasıdır bu.
Ama tabiki de çoğu insan sadece 1. Aşamada kalır. 2 ve 3 ü kabullenecek cesareti bulamazlar.
Tıpkı sihirbazlık da olduğu gibi. Hani o orta yaşlı herif diyordu ya,
"Siz sırrı ararsınız ama bulamazsınız. Çünkü, sır : Gösteriye dikkatli bakmanızdır. Siz sırrı değil, kandırılmayı bekliyorsunuz. "
İşte daha ilk aşamada kalanlar tam olarak böyledir. Ve gerisine devam etmesi için kesin bir delil ya da büyük bir olay bekleyenler böyle yaşarlar. Hayatlarına dikkatli bakmazlar. Gözlerinin önündeki şeyleri, kalıplaşmış fikirleri yüzünden göremezler. Hep bir sır beklerler. Bir kurtarıcı beklerler. Birinin gelip onlara gerçek mutluluğu göstermesini beklerler. Halbuki pembe hayallere dalıp, kandırılmayı bekliyorlardır.
"Are you watching closely?!!"
Tabi bu dönemeç kısmı çok karışıktır. Türlü yollara girilir, tekrar dönüp başka yollara girilir tam sonuç elde etmeseler bile uğraşırlar.
Zaten bizlerde ne deriz : önemli olan yolun sonundan çok, yolun kendisidir. Çabadır, hayata karşı verdiğin emeklerdir. Çünkü aslında ne uğrunda emek vermişsen bir süre sonra o, senin karakterin olmaya başlar.
Hani deriz ya bazen, "Karakter meselesi Abicim " işte o karakter olgusu gökten inmiyor yani. Yine sen ve senin yıllar içinde ettiğin çabalarından oluşuyor. Sadece sen farkında değilsin. Tabiki de bu karakter meselesinde doğduğun çevre, aldığın kültüründe inkar edilemez bir etkisi var. Ama asıl filmi sen çekiyorsun. Onlar sadece dublör.
Sonra, işte en önemli kısım gelir : Prestij kısmı.
3. Aşama (Prestij) : İnsan dönemeç de ne kadar yol denemiş olursa olsun, tam olarak hangi yoldan gideceğini bilmediği sürece hep bir huzursuz olur. Tam olarak yaşadıklarından tatmin olmaz. Hep bir tarafı eksik olarak kalır. Tam olarak kendini tanımlayamaz. Tam olarak hüzünlü ya da mutlu olamaz.
İşte o yüzden bu kısım önemlidir. Tıpkı sihirbazlık gösterisinde olduğu gibi. İnsanlar ortadan kaybolan şey, geri gelmedikçe rahatalmazlar.
Yani onca yıl aramak ve sorgulamak uğruna kaybedilen değerlerinin ve zamanın anlamalı bir şey uğruna gitmesini isterler. Yoksa o korkunç sonla karşılaşırlar. "Her şey boş muydu? Saçma bir şey için mi yaşadım? Hayatım cevabını bulmadan gideceğim bir sorudan mı ibaret olacak? "
İşte böylece başlangıçtan itibaren süren anlam arayışı Prestijin tamamlanmaması ile acılı bir enkaza dönüşür.
...
UYARI : Buradan sonrası Spoiler içerebilir.
Filmde ise daha çok Prestij kısmı üzerinde durulmuş ve mesela filmin en büyük farklılığından biri ise, son sahnelerde aslında ikizi olduğunu öğrendiğimiz : Alfreddir.
Alfred, aslında iki kişidir. Bir hayatı iki kişi olarak paylaşmıştır. Çünkü prestij kısmı böyle olmasını gerektirmiştir. Yani bence çoğumuz Alfred gibiyiz. Dönemeç kısmında baya bocaladığımızdan tek tip olamıyoruz.
Bazen ne kadar doğruysak, bazen de o kadar yanlış olabiliyoruz. Aslında insan olarak tabiatımızda da bu farklılıklar var.
Robert ise, ne kadar büyü kullanmış olsa da onun klonlarını son sahnelerde görüyoruz. Ama o Alfredin aksine onları öldürüp, yok olmalarını seçtiği için bence başarılı olamadı. Ayrıca Alfrede karşı Hep kinini sakalayamayıp, bir saplantı haline getirdiği için başarılı olamadı.
Yani aslında içindeki farklılıklara saygı duymayıp, yine kendini kalıplara sığdırmaya çalışanlar ve saplantılı olanlar günün sonunda Alfred gibi bocalıyor hocamm!!
Sözün sonu vesselam, demek istediğim Sihirbazlık için çok uzaklara bakmamıza gerek yok. Dünyaya gelişimizden itibaren, küçük bir hücreyken koşan bir varlığa dönüşmemize kadar her şey mucizevi ve olağan üstüdür. Sonraki bütün anlam arayışlarımız ve kendimizi sorgulayışımız da öyle. Sadece bizler gerçekten görerek değil bakarak yaşıyoruz. Sırrı arıyoruz. Oysa dikkatli bakmıyoruz ve kandırılmayı bekliyoruz.
Dünyaya gözlerimizi açtığımızda zaten 1. Aşamada olsak da, anlamlı ve keşke demeyeceğimiz bir hayat için "Neden? "diye sormalıyız. Elbette her zaman cevaplar bulunmayabilir. Ama emin olun, cevabınızı bulmak için son nefesimize kadar çabalamanız, koyun gibi kabullenmenizden daha değerli olacaktır.
Elbette ki sorgulayışımız Robert gibi tamamen hastalıklı bir baş kaldırı, saplantı da olmamalıdır. Geçmişimizi, başlangıçta yanımızda olan insanları da unutmamalıyız. Baş kaldırımız ve sorgulama devrimiz saygı ile olduğu müddetçe ana amacına ulaşabilir. Çünkü insan mükemmel bir varlık olduğundan, onun anlam arayışı da kendine yakışır şekilde olmalıdır. Yoksa etrafı yakıp yıkan bir hayvandan ne farkımız kalır?
Hem son olarak da diyelim ki,
Arayanlar hep bulmasa da bulanlar hep arayanlar olmuştur.
>> Ayrıca ek olarak, vaktiniz varsa :
Hazar - Tuncay Akdoğan şarkısını dinlemenizi tavsiye ederim.
"Sonra fark ettim ki🎶🎶
Su akıyor, rüzgar esiyor, yağmur yağıyor
Her şey yine ve aynı şekilde oluyor
Öyle bir yere geldim ki
Sıcak ve soğuk, aşk ve nefret, savaş ve barış
Üşümek ve sonra ısınmak gibi
Gitsem ayrılık olur, kalsam çöl
Sevdiklerim ve beni sevenler,
Bağışlayın su akıyor ve ben gidiyorum🎶
Bir nehir ki ömrüm
Taşır bin yıllık kavgasını
Yurtsuz aşklarımın🎶🎶
Bir nehir ki ömrüm
Yüreğim baş eğmez bir haylaz.. 🎵"
Filme puanım 10 üzerinden 9.
Saygılar, sevgiler 🌱
Spoiler içeriyor
- Forrest Gumb - Merhabalar. Filmi bitireli 10 dakika falan oldu. Notlarım da hazırken sıcağı sıcağına yazayım dedim. Saf, biraz zeka geriliği olan ve çokca iyi niyetli bir adamı izledim dersem Forrest gumba çok haksızlık etmiş olurum. Çünkü saydıklarımdan daha…devamı- Forrest Gumb -
Merhabalar.
Filmi bitireli 10 dakika falan oldu. Notlarım da hazırken sıcağı sıcağına yazayım dedim.
Saf, biraz zeka geriliği olan ve çokca iyi niyetli bir adamı izledim dersem Forrest gumba çok haksızlık etmiş olurum. Çünkü saydıklarımdan daha fazlası. Özellikle filmin son kısmında neden bu kadar özel biri olduğunu gösterdi.
Bombalardan, fırtından, arkadaş ortamında dışlanmaktan korkmayan Forrest gumb son sahnelerde bir şey için korktu:
Çocuğunun da kendisi gibi zeka geriliği olmasından korktu. Kendisiyle aynı şeyleri yaşamasından korktu.
İşte o sahnede gözleri dolarak janny e "çocuk benim gibi mi? " diye sorduğunda ciddi anlamda kendimi tutamadım. Biraz kıyısından ağlamış olabilirim. Çünkü film boyunca Forrest hep absürt şeyler yaptı ve biz bunun farkındaydık ama onun da bu zeka geriliğinin (ki tartışılır bu durum) farkında olduğunu bilmiyordum. Daha doğrusu bu durumunun farkında olmasını hiç bize hissettirmeyip bir film boyunca oradan oraya koşmasına hayran kaldım. Asla yaşadıklarına isyan etmedi. Sürekli geçmişi arkasında bırakıp koştu.
İşte o yüzden filmi incelemeye son sahneyle başladım. Film boyunca Forrestın başına gelen bütün olaylar ancak son sahneyi tam olarak kavradığımızda daha anlamlı geliyor.
Filmin ilk sahnelerinden gidersek eğer, Forrest hayata annesinin "Hayat bir kutu çikolata gibidir Forrest. İçinden ne çıkacağını bilemezsin. " sözleriyle başlıyor. Yani hayat sürprizlerle doludur, senin elinde olmayacak şekilde savrulduğun rüzgarlar olacak, planlamadığın olaylar hayatına girecek... Anlamında aslında filmle ilgili bize baştan ip ucu verir.
Ki zaten film boyunca da Forrest o kadar çok şey yaşadı ki, bir ara gerçekten de rüzgarda savrulan bir mendil gibiydi. Yürüyemiyorken, koşmaya başladı. Sonra verimli bir üniversitede spor macerası oldu. Askeriyeye katıldı, pinpon yıldızı oldu, en sonunda da milyoner oldu.
Tüm bu süreçte tanıştığı insanlar çok olsa da gerçekten samimi oldukları bir elin beş parmağını geçmez. Bu insanlardan ilki ve aslında Forrest için en önemlileri olan Janny di.
Açıkcası film boyunca bu kızın sürekli başına buyruk davranması, gidip gelmeleri, ruhsal sıkıntılarından bezmiştim artık. Ama filmde aslında bizim için önemli olmasa da Forrest için büyük anlam taşıyor.
Hayatı her ne kadar bir kutu çikolataymış gibi karmaşık olsa da tüm bunların içinde Forrestın tutunmak için bir dala ihtiyacı vardı. Yoksa asla o kadar yaşadığı olayın içinde hep ayakta duramazdı.
Yani çoğumuzun da hayatı öyle değil mi? Sürekli küçüklü büyüklü fırtınalar yaşıyoruz ama hepimizin tutunacağı bir dal var. Fırtına başlayınca "her şey geçecek, karaya ulaşacağız " dediğimiz insanlar, kitaplar, filmler, inanaçlarımız var. İllaki tutanacağımız dalın insan olmasına gerek yok. Bazen bu dal : bir kitap, bir şarkı, inandığımız din, güzel geçmişimiz, hayallerimiz ve umutlarımız da olabilir.
Sonuçta tunuyoruz yani. Ne kadar hayatta tek gibi görünsek de ruhsal olarak bağlandıklarımız var. İşte Forrest için de Janny öyleydi. Fırtınadan sonra düzlüğe çıkacağı bir limandı. Tutunacağı bir daldı. Tabiki de Janny nin gerçekten de böyle biri olup olmadığı gayet tartışılır. Hatta bence filmdeki çözülmesi en zor karakter Jannydi.
Ailesiyle ilgili çok küçük yaştan beri problemi vardı. Hayatı sürekli iniş çıkışlarla doluydu. Küçükken Forrestla beraber "Tanrım beni bir kuş yap ki, uçup kaçabileyim. " deyişine kalbimi bıraktığım doğrudur. Son sahnelerde Janny nin mezarının başında da kuşların uçmasında içim burkulmadı değil.
Sanırım Janny kuş oldu ve uçtu.
Bu şekilde Jenny reklam arası gibi ikide bir gelip giderken Forrest dostu olan Bubba aramıza katıldı. Kendisi sadece karides satıcılığı hayalleri kuran ve asla susmayan, hayallerine Forrestı da ortak eden sevgili Bubba :
Bu adamla ilgili sadece etkilendiğim bir kısma değinmek istiyorum. O da Bubba tam ölürken Forresta dediği şeydi,
"Eve dönmek istiyorum "
Daha çok somut bir evden ziyade,
"ait olduğum yere dönmek istiyorum, planladığım hayatı yaşamak istiyorum, hayalini kurduğum şekilde ölmek istiyorum " Anlamında da yorumlayabiliriz. Yani aslında çoğumuzun böyle hayatla ilgili planları vardır değil mi? Aynen Bubba nın sürekli yaptığı gibi. Ama çoğu kez planlar uymaz. Forrestın annesinin dediği gibi hayat bir kutu çikolataya benzer. Hayallerini kurduğun soyut anlamdaki evine tekrar dönemeyebilirsin. Ölüm hayatın bir parçası olduğundan, seni evinden ve planlarından ayırabilir.
Sonra Bubba geldiği gibi giderken, aramıza Teğmen Dan katılır. İlk başlarda aşırı havalı, işini iyi yapan, yedi ceddi asker olan gayet başarılı bir askerdir. Savaştan sonra artık yürüyememesi gibi talihsiz olayların yaşanmasıyla Forrest yeni bir şey öğrenir.
Hayat, her gelen rüzgarın bizi savurmasından ziyade kaderimizle ilgilidir.
Teğmen Dan ile ilgili ayrıca detaylı konuşmak istiyorum. Film boyunca gerçekten ona çok ısındım. Çünkü nedense yaşadıklarında, hayata tutunmaya çalışmasında hep kendimi gördüm. Tabiki de onun kadar kötü olaylar yaşamıyorum ama herkesin kendine göre "kötü anları " vardır.
Hatta Teğmen Dan, Forrest a onu savaş alanında kurtardığı için kızarken,
"Neden beni kurtardın? Atalarım gibi şerefimle ölecektim ve bu acınası hayatı yaşamayacaktım! "
Der.
Tam o sırada filmin içine girip, Teğmen Dan nin yakasına yapışarak şunları söylemek isterdim.
"Aptal! Sen var olmadıkça acının da bir önemi olmayacak. Eğer ölseydin mutlulukların gibi acının da bir değeri olmayacaktı. Hala bir şeyler için üzülebiliyorsan bu var olduğun içindir. Yaşadığın içindir! "
Ama tabiki de ekrana bakarak bu dediklerimi içime attım.
Ayrıca filmin sonlarına doğru Forrest şaka gibi ama tam 3 yıl boyunca koşar. Koşarken de insanlar hep bir baş kaldırış, protesto derdinde olduklarından, onun bu eylemine anlam yüklemeye çalışırlar. Kimisi hayvanlar için koştuğunu söyler, kimisi ekonomi için koştuğunu söyler. Ama Forrest amaçsızca koştuğunu söyler. Aslında bence tabiki de bir amacı var.
Janny nin ona zor zamanlarında, başının dertte olduğunu anladığı zamanlarda arkasına bakmadan koşmasını söylediği gibi.
Forrest Janny nin onu son terk edişinden sonra çok zorlanmıştı. Bizim tabirimizle "yıkılmıştı " O yüzden kilometrelerce sadece koştu. Geçmişi ve istemediği olayları arkasında bırakmak için koştu.
Belki biz de hayatımızda bazen böyle yapmalıyız. Çok zorlandığımızda, artık kaldıramayacağımızı düşündüğümüzde savaşmak zorunda değiliz. Geçmişi arkamızda bırakarak sadece koşabiliriz. Belki koşmak da kaçmaktan çok kendi içinde bir devrimdir. Jannynin Forresta dediği gibi,
"Run Forrest Run!! "
Son olarak Forrestın annesinin bir sözü var. Ki zaten bence Mrs. Gumb mükemmelce işlenmiş bir karakter. Forrestı her koşulda anlıyormuş gibi davrandı ve konuştu. Neyse söze gelirsek eğer,
"İhtiyaçtan fazlasına sahip olmak gösterişe girer."
Dedi.
Aslında filmin değineceğimiz önemli bir kısmı da burası. Forrest sürekli şöhret sahibi oluyor, övülüyor, parası çok oluyor ama asla değişmiyor. Yine Teğmen Dan le karşılaşınca gülümsüyor. Yine janny i görünce ona doğru koşuyor. Asla gösterişe girmiyor. İşte sanırım bu yüzden de ben Forrestı bu kadar çok sevdim. Nereden geldiğini, geldiği yolları kimlerle aştığını unutmadığı için, saf bir sevgiyle onlara bağlandığı için sevdim.
Sanırım sinema tarihinde de benim için hep önemli bir yeri olacak. Hatta ben biraz fazla duygusal olduğumdan Forresta mektup bile yazabilirim. Bazen arada öyle oluyor. Çocuksu olsa da çok sevdiğim karakterlere yazıyorum. Forrestda yeni bir mektup arkadaşım olucak. Ayrıca dediğimde ciddiyim. Gülmeyin! Sizde deneyebilirsiniz.
Faydası ne oluyor derseniz? O karaktere içimi döküp onunla dertleşiyorum. Mesela mutlaka hayatımda kendimi Forrest gibi saf ve savunmasız hissettiğim zamanlar olacaktır. O zman kendime "Sakin ol Elif, yalnız değilsin. Çok iyi olmak ve insanları en ince ayrıntısına kadar düşünmek, onlar için fedakarlık yapmak enayilik ya da eziklik değildir. Forrest da senin gibiydi ve çok iyi bir evlat, asker, dost, eş ve baba oldu. "
İşte bu şekilde kendimi motive edip, Forresta yazacağım. Aslında kast ettiğim gibi bence çoğumuz da Forrestı bu yüzden sevdik. Kibirden ve egodan sıyrılmış biri olduğu için ona bu kadar yakın hissettik kendimizi. Çünkü hepimiz bir zamanlar masum çocuklardık. Çıkarımız olmadığı halde arkadaşımızla çikolatamızı paylaştık. Sonra büyüdük, adam olduğumuzu zannedip iyi niyetten uzaklaştık. Karşılıksız iyilik yapmayı, kötülüğe aynı şekilde karşılık vermemeyi eziklik zannettik.
Toplum bizi bu şekilde yetiştirdi. İşte tüm bunlardan arınan Forrestı, bence bu yüzden seviyoruz.
Yani genel olarak film boyunca Amerika tarihini çok farklı şekilde bize yansıtarak, içinden tüy gibi savrulan bir hayatı bizlere gösteriyor. Karakterlerinin hepsi çok derin, asla üstü kapalı geçilmiş karakterler değil. Hepsinin bir hikayesi ve anlatmak istediği mesajlar var.
Filme puanım 10 ya. Çok bol keseden puan veriyorum gibi filmlere ama ne yapayım şu sıralar izlediklerimin hepsi güzel filmlerdir.
+ Teğmen Dan in meyve şirketine yatırım yaptığını sanıp, Apple için yatırım yapmasına da baya gülmüştüm.
Spoiler içeriyor
- Esaretin Bedeli - Evetttt. Tam olarak yks sürecime girmeden önce, bu film o kadar iyi geldi ki kendimde daha çok yaşama sevinci buldum.Peki bu film neden bu kadar mükemmel ondan bahsedelim. İlk önce biraz olay örgüsüyle başlayalım. Kibar, akıllı…devamı- Esaretin Bedeli -
Evetttt. Tam olarak yks sürecime girmeden önce, bu film o kadar iyi geldi ki kendimde daha çok yaşama sevinci buldum.Peki bu film neden bu kadar mükemmel ondan bahsedelim.
İlk önce biraz olay örgüsüyle başlayalım.
Kibar, akıllı ve zeki olan Bay Andy Dufreseye suç atılmasıyla, kendini bodoslama hapishanede bulur. Girer girmez eline verilen İncille hapishane müdürü şöyle der : "burada iki şeye dikkat ederim. 1 - İncil. 2- disiplin"
Aslında dediği bu iki kural da palavradır. Sadece kendi menfaatleri için dini ve disiplini kılıf olarak kullanır ve emin olun film boyunca bu pislik hapishane müdürü toksik bir dindar olmaktan öteye gidemedi.
Zaten normal dünya şartlarında da ortalığı karıştıranlar hep "düzeni sağlıyoruz " diyenler değil midir? Evet öyledir.
Sonra Mr. Dufrese hapishanenin ilk yıllarında çok zorlanır. Tecavüze kadar olaylar kötüleşir. Ama Allah aşkına bir insan bu kadar soğuk kanlı ve sanki başına gelen her kötü olayı önceden planlıyormuş gibi sakin olabilir mi ya? Sürekli bir mücadele halinde. Asla pes etmiyor. Hatta sonlarına doğru o kadar kötü şeyler yaşadı ki, ben bile "intihar ederdim " sanırım dediğim yerde adam tünel kazdı.
İnanabiliyor musunuz? Yaklaşık olarak 20 yıl boyunca küçücük (ismini şuan hatırlamıyorum) baltaya benzer bir şeyle kazıyor. Sonunda da 500 metrelik b*k çukurunda yüzüp özgürlüğe kavuşuyor. Tabiki de film de biraz abartılmış olabileceğini düşündüm, bana biraz gerçeklikten uzak geldi ama sonuçta vermek istenen mesaj aynı. Ne kadar kötü bir durumun içinde olursan ol, ya ölmek için çabalarsın ya da yaşamak için çabalarsın.
Yani ya umudunu kaybedip ölümü bekler bir halde olursun, ya da mücadeleye devam eder ve yaşamak senin için anlamlı hale gelir.
Andy Defresenin o azmini ve sabrını görünce gerçekten kendimden utandım. En ufak bir aksaklık da bile moralimin bozulduğu, istemediğim bir durumla karşılaşınca hemen ölümü bekleyen havalarına girmem.. Hepsi için utanç duydum. Çünkü Andy Dufrese nin ne kadar kurgu bir karakter olduğumu bilsem bile dünyanın bir yerinde onun gibi olan insanlar olduğumdan adım gibi eminim. Çünkü filmler de çoğu zaman bizi anlatır. Bizden olanları anlatır. Dünyanın hiç görmediğimiz yerlerindeki hikayelerden bahsederler.
Her neyse tabiki de bu yaşama sevinci meselesi böyle bir filmle falan olmaz. Sürekli içinde sürdürmen gereken bir olgu. Film ve dizilerin verdiği gazlar seni belli bir konuma kadar getirir. Ondan sonra yine aynı tas aynı hamam.
Pekala konu biraz dağıldı. En son Andy nin hapishanede yaşadığı zorluklardan falan bahsettik. Sonra birden Andy Dufrese in hayatı yükseliş dönemine girer. Yani ilk hallerine göre daha iyi olur. Çünkü iyi bir bankacı olduğundan mesleğini hapishanede kullanmaya başlar. Kütüphane falan yaptırmaya başlar, müdürün kirli parasını aklar. Polis memurları bile Andye ısınır gibi olur.
İşte burada kafama dank etti. Dedim ki "ulan bok çukurunda bile olsan, eğer gerçekten hakkıyla yapabildiğin bir iş varsa mutlaka seni diğer işe yaramazlardan ayıracak şekilde farklı bir konuma sahip olursun" hoş, müdür pisliğin teki olduğu için onu kullanmaya başladı ama sonuçta Andy diğerleri gibi hapishanede boş beleş sürünmek yerine bir şeyler uğruna çabaladı.
Arkadaşlar gerçekten farkında olmayabiliriz ama,
"boş kalp,
boş vakit,
boş zihin "
üçlemesi bir araya gelirse yaşadığın en kötü olaylardan bile daha rezil bir duruma düşersin. Çünkü insanoğlu bir şeyler çabaladığı sürece, bazı şeylerle mücadele ettiği sürece hala hayatı anlamlıdır. Onun dışında boş kaldığın her an sürekli ruhsuz ve depresif olursun. Hayatın boyunca "asla yapmam" dediğin şeyleri bile boş kaldığında, amaçsız olduğunda yaparsın.
Tabi ki de Andy Dufrese için bunları söylemek gerekirse, en kötü ortmada bile boş kalmayıp, eskiden edindiği mesleğini kullanabildiği için bir çıkış yolu buldu. Yerinde oturup hayata ve yaşamına isyan ederek yapmadı bunu.
Tabi Andy bu şekilde hapishanedeki hafif yükseliş dönemindeyken onun yanında çalışan Brooks ile karşılaşırız..
Kendisi 40 yıla yakındır Hapishanede kalmış , sakin (son sahnelerde pek öyle olmadı ama) , kendi halinde, kütüphanesiyle ilgilenen ve "Bu adamın orada ne işi var? " diyebileceğimiz türde birisi. Gayet sıradan ve klasik gelse de, filmin ortalarında af gelmesi ile hapishaneden çıkar. "Eee ne güzel işte, kurtuldu " diyeceğimiz sırada Adam kendini asar.
Evet. Yanlış duymadınız Adam kendini asdı!!
Neden? Çünkü bir yere bağlanmanız için oranın çok mükemmel olması gerekmiyor. Orada anılarınızın olması, yaşanmışlıklarınızın olması oraya bağlanmanız için yeterlidir. İşte Brooks da böyle olmuştu. Aslında 40 yılı aşkındır yaşadığı hapishaneye alışmıştı. O yüzden dışarı çıkması onun için özgürlük olmadı, alışkanlıklarını ondan ayırdığı için sonunu getirdi.
Aslında burada hapishaneyi biraz daha soyut olarak ele alırsak bir insan gibi de düşünebiliriz. Bazen birisi ne kadar kötü ve b*ktan olsa da elimizde olmadan ona bağlanırız. O kişiyle ya da mekanla iyi anılarınızın olmasına gerek yok. Yıllar içinde alışmanız yeterlidir.
Mesela bu yüzden çoğumuz çocukluğumuza hep bir özlem duyarız. Ne kadar büyüklerimiz "bizim zamanımızda şöyle güzeldi, böyle güzeldi "dese de aslında onlara öyle geliyordur. Çünkü özellikle çocuk olduğumuz yıllar her şeye, herkese daha bir saf niyetle yaklaştığımızdan, o dönemdeki anılarımız ve yaşanmışlıklarımıza bağlanırız. Büyüdükçe ve hata yaptıkça özümüzü hatırlamak için çocukluğumuza özlem duyarız.
Yani burada kısaca çıkarılacak şey, bütün sevdiğimiz ve bağlandığımız insanlar ve mekanlar : çok iyi oldukları için değildir. Onların bizlerde bıraktığı ruhsal izler yüzündendir.
İşte sevgili Brooks da öylece reklam arası gibi geçip giderken Andy yükseliş dönemini sonlandıracak bir şey yaptı :
Koskoca Hapishanede müzik dinletisi yaptı.
Tabi burası biraz fazla abartılmış gibi gelse de gerçekten ben o sahnede çok etkilendim. Neden, biliyor musunuz? Çünkü hırsızı, çakalı, yalancısı.. Gibi gibi her çeşit insan bir anlığına aynı şeye odaklandı. Hatta Red çalan müzik için ne diyordu?
"İki dakikalığına kasvetli duvarlar incelik kazanmıştı. Ne dediğini anlamıyorduk ama şarkı içimize işliyordu. "
İşte burası sözün bittiği yerdir. Sanat aslında bence bunun için vardır. İnsan olarak hepimizi bir arada tutan, bir anlığına bütün ideolojilerimizi, sert fikirlerimizi bize unutturur. Nereden geldiğimizi ve yine sonumuzun ne olacağını? Hatırlatır bize. Sizde de olmuştur ya hani, müzik dinlerken dünyevi bütün sıkıntılarınızdan bir anlığına sıyrılmışsınıdır.
Hatta Andy nin müzik için daha güzel bir tanımı vardı,
"Müzik taşlardan ibaret bir hayatının olmadığından, dışarı da farklı bir nehrin aktığından haberin olmanı sağlar. "
Sonrada devamınında bunun "Umut " olduğunu söyler. Yani neymiş? Sanat insanlığımızın temel taşı olan "Umut " u bize hatırlatıyormuş.
"Umut iyi bir şeydir ve iyi şeyler asla ölmez. "
Sanırım işte o kısımda film benim için kopmuştu. Yani sonu da elbette etkileyiciydi ama ben mesajı orada aldım.
Son olarak Red 'in serbest kaldıktan sonra çalıştığı yerde her seferinde lavaboya gitmek için izin aldığı sahnelerde bir sözü vardı,
" 40 yıl boyunca hep işemek için izin almıştım. "
Aslında daha genel olarak düşünürsek hayatımızdaki çoğu şey de işemek için izin almak gibi değil mi? Elbette huzurlu bir dünya düzeni için kurallar olmalı. Ama bu kurallar bizi kalıplara sokmamalı, tek tipleştiren, sanattan ve farklı olmaktan uzak tutan sistemler olmamalı. Bizi tekdüzeliğe götüren makineler olmamızdan ziyade insan olduğumuzun bilincinde olan, hatalar da yapabileceğimizin bilincinde olan, insan olduğumuzu bize unutturmayan toplumlar ve sistemler inşa edilmeli.
Ancak bu şekilde umuttan ve anlamlı bir yaşam biçiminden bahsedebiliriz.
Filme 10 üzerinden 9 verdim. Bir puanı: bazı kısımlar bana göre çok abartıldığı için ve filmde gerçeklikten kopup biraz daha masa başı hayalleri gibi olduğundan kırdım.
Onun dışında gayet güzel mesajlar çıkarılabilecek, can sıkıntısından değil de adam gibi oturup 3 saatinizi vererek sindire sindire izleyebileceğiniz, güzel bir yapım olmuş. Tabi İmbd de uzun zamandır ilk sırada olması ve "En iyi film " denilmesi gayet tartışılır. Ki zaten bana göre bir filmin kişiye göre En iyi olup olmaması da aslında yaşadığı dönemle alakalı bir mesele. İnsan yıllar boyunca ruhunun hangi tarafını beslemişse, o kısımla ilgili olan yapımları sever.
İnsanların çoğu da "umut " denilen değerle yaşadığından ve ayakta durduğundan, bu kadar çok sevmiş olabilirler.
🌱
Bu film gerçekten ölümsüz bir eser. Büyük ihtimalle çoğu kişi aksiyon sahneleri bol olan, peaky blinders gibi havalı mafya babaları göreceğimiz, izledikten sonra "vay anasını nasıl öldürüyorlar " diyebileceğimiz karakterler ve ona benzer bir senaryo bekliyordu. Ama Film kesinlikle bir…devamıBu film gerçekten ölümsüz bir eser. Büyük ihtimalle çoğu kişi aksiyon sahneleri bol olan, peaky blinders gibi havalı mafya babaları göreceğimiz, izledikten sonra "vay anasını nasıl öldürüyorlar " diyebileceğimiz karakterler ve ona benzer bir senaryo bekliyordu.
Ama Film kesinlikle bir mafya filminden daha fazlası. Çünkü işin içine "Aile " denilen kavram giriyor. Çoğumuzun bir bağı olan bu kavramla birlikte, film artık sadece sanat olmaktan çıkıp gerçek yaşama giriyor.
Film başlarken yabani ve bedevi bir mafya dan daha çok gayet kibar ve sözünde duran bir adamla karşılaşıyoruz. Kendisi Vito Corleoane...
Saygı duyulan ve Ailenin reisi konumunda. Oğullarının ikisi kendi gibi mafya işleriyle uğraşırken Michael babasının işlerinden uzak duruyor. Sebep : Etik ahlak meselesi.
Fakat oğulları dışında da kendi adamları var ve herkes ona "Baba " diyor. Pekala, buraya kadar çoğu şey normal. Sıradan bir mafya ailesi gibi geliyor ve "hani ölümsüz eser? " diye bekliyorsunuz. Aslında ailenin başına kötü işler gelip, işler b*ka sarınca, baba yaralanıp, aileyi düşmanlardan korumaya sıra gelince : En küçük oğlan Michael hiç bu işlerle ilgisi olmasa bile babasını ve ailesini korumak için, elini hiç pis işlere bulaştırmamasına rağmen iki Adam öldürüyor. İşlerin başına geçiyor.
İşte burada ip kopuyor. Çünkü tam o kısımda ailenin aslında ne olursa olsun yanında olduğunu ve kan bağının olmadığı en iyi dostların bile seni yalnız başına bıraktığında, Ailen sana yardım ediyor. Tamam belki büyük oğlan Santino gibi tez canlı, asabi olsan bile elinden geleni yapıyorsun.
Ya da ortanca oğlan fredo gibi korkak ve salak olsan da ailen için bir şeyler yapmaya çalışıyorsun.
Şimdi doğru oturup doğru konuşalım. Tanıdığımız birinin ölümünden, tanımadığımız birine göre kat be kat daha fazla üzülürüz. Çünkü o kişiyle olan yaşanmışlıklar vardır. Ki bu yaşanmışlıkları çoğu kez bize ailemiz sunar. O yüzden "Aile " olması gerektiği gibi, kutsal olarak gösterilmiştir.
Ne demişti Vito Corleone,
" Bir erkek eğer ailesi ile ilgilenmiyorsa ; gerçek bir erkek değildir."
Ayrıca değinmek istersem, Erkek diyor çünkü erkil bir dönemdeki mafya sisteminin içinde yaşıyor. Filmde kadınlara genellikle az yer veriliyor, hatta belli belirsiz gözüküyorlar. Sadece Anneyi ön plana aldığı ufak bir sahne var. Orada da aileyi çekip çevirenin Anne olduğuna değinmek istiyor bence. Ki zaten anlattığı 1940 lı dönemlere de bakarsak, daha çok erkil bir toplumu anlatacağı bariz belli oluyor.
Aile konusuna tekrar dönersek, ibni Haldun 'un okuduğum bir mukaddimesi vardı. Filmde çoğu yerde gerçekten mukaddime için aldığım notları ara sıra okudum. Özellikle "asabiyee " konusu üzerine İbni Haldun' un siyasi politikasını The Godfather ' a çok benzettim.
Asabiyee kavramı ibni haldunun, devletleri kan bağı olan büyük ailelerin yöneteceğine olan inancıdır. Yani soya bağlı bir yönetim şeklidir. saltanat gibi düşünmeyin. Daha çok Bütün ailenin devlet görevlerinde olmasından bahsediyor çünkü devletin başına bir şey geldiğinde, ancak tanıdığınız akrabalarınız sizi canı pahasına korurlar ve ihanet etmezler. Tabiki de bu devletteki kan bağı meselesi gayet tartışılabilir. Çünkü getirdiği yararlar dışında çok fazla götürdüğü şeyler de var. Her akraban sana sadık olacak diye bir şey yok, her yabancının seninle kardeş gibi dost olmayacağı anlamına da gelmez.
Ama bütün insanlar dürüst ve ahlaklı olmadığı için, aramızda bazı çürük elmalarda çıktığı için büyük devletleri ve toplumları (mesela çeteler de buna dahil) kan bağı ile yönettiğinde işini bir nevi sağlam kazığa bağlamış oluyorsun. Yoksa Allah aşkına filmdeki Fredo gibi korkağın biri ailesi olmadığı sürece mutlaka kaçar giderdi.
Toprlayacak olursam İbni Haldun devletteki kan bağından bahsederken The Godfather ise kendi kurduğu çetenin yürümesi için, Ailenin ne kadar önemli olduğundan bahsediyordu.
+ filmdeki dönemin geneline bakarsak zaten devlet neredeyse yok konumuna gelmiş. Polis ve savcılar bile köklü mafya ailelerine hizmet ediyor. Gücü en çok elinde tutan : hem kendisini hem de nüfusu altındakileri koruyabilendir.
+ Filmde aslında bir liderin çöküşünü izlerken başka bir kralın da doğuşunu izliyorduk. Burada da yine yeni kralın babasının birikimlerinden yola çıkarak doğduğunu görüyoruz. Yani aslında geçmişi ve atalarımızı yok sayamayız. Kral olacaksan bile ilk önce tacı senden öncekinden alabilmelisin. Onun kurallarına ve sistemine uyum sağlandıktan sonra ancak tacı alabilirsin.
+ Sonuç olarak Aile dediğimiz olgunun üzerine kurulan toplumların ve büyük çetelerin kalıcılığı daha fazla sürüyor. Mutlaka bir gün yıkılacak olsalar bile, bu toplumlar arkalarında büyük bir iz ve kültür serveti bırakarak yıkılıyorlar.
Üzerinden yarım asır geçmesine rağmen hala güncelliğini koruyor. Çünkü bize asırlar boyu sürecek olan bir evrensel değerden bahsediyorlar. Özümüzden.. Aile olmaktan.
Filme 10 üzerinden 10 puan verdim.
Spoiler içeriyor
Herkese selamlar. Şimdi şöyle ki jokerin hep afişlerine, tumblr sayfalarında çok denk geliyordum. Özellikle şu hani Joaquin'in meşhur palyaço maskeli haliyle baya karşılaşmıştım. Ama şuan izlemek nasip oldu. Filmi izlemeden önce açıkcası kötü geçmişi yüzünden, insanları öldüren bir adamın hayat…devamıHerkese selamlar.
Şimdi şöyle ki jokerin hep afişlerine, tumblr sayfalarında çok denk geliyordum. Özellikle şu hani Joaquin'in meşhur palyaço maskeli haliyle baya karşılaşmıştım. Ama şuan izlemek nasip oldu. Filmi izlemeden önce açıkcası kötü geçmişi yüzünden, insanları öldüren bir adamın hayat hikayesini falan izleyeceğimi düşünmüştüm. Ama hem biraz beklediğim gibi hem de tamamen beklediğime zıt düşen sahneler oldu. Film asla aynı tempoda gitmedi. Sürekli iniş çıkışlar, depresyon halleri arada bir gelen ani delirmeler, bazı duygusal sahneler... Hepsiyle ortaya güzel bir film çıkmış.
Bu filmi serinin diğer batman ve joker filmlerinden ayrı bir şekilde inceleyeceğim.
İlk önce film boyunca Arthurun davranışlarına anlam vermeye çalıştım. Ama ruh hali sürekli değiştiğinden biraz da filmin ne demek istediğini anlamaya çalıştım. Genel olarak zaten kötü bir geçmişi olan Adamın nasıl "Kötülük Makinesine " dönüştüğünün hikayesini izleyeceğimi tahmin ediyordum. Ama özellikle Jokeri oynuyan Joaquin gerçekten harika oynadı. Yer yer adam deli gibi güldüğünde hem sinirlerim bozuluyordu hem de onu anlıyormuş gibi bir ifade takınıyordum. Arthurun çoğu davranışını kendi hayatımla bağdaştırınca film benim için daha ilgi çekici oldu.
Yani mesela Arthur iyi ve kötünün ne olduğunu ayırt edecek kadar, kendisine yapılan haksızlıkları fark edecek kadar aklı yerinde birisiydi. Sadece bu haksızlıklara verdiği tepkiler normal değildi. Şimdi diyebilirsiniz ki, "kim kendine yapılan haksızlığın farkında olmaz? " arkadaşlar koyun gibi büyütüldüyseniz size haksızlık yapılsa bile kabul edersiniz. Çünkü daha önce ki deneyimlerinizde kendinizi savunmaya çalıştığınızda işlerin daha kötüye gittiğini görmüşsünüzdür.
Bu yüzden yavaş yavaş öz değerinizi, kendinize olan saygınızı ; kafanız rahat etsin diye bir süreliğine rafa kaldırırsınız. Tabi mücadele etmeyi bıraktığınız anda ise bana göre asıl delilik orada başlıyor. Çünkü hissettiğiniz duyguları yok sayıyorsunuz. Çok bariz bir şekilde günümüz iş yerlerinde yapılan mobbinglerden haberimiz var. Ama çoğunlukla başka bir çareleri olmadığından insanlar buna maruz kalıyor. İşte ben de bu duruma duygularını ve hissettiklerinin üstünü örtmek zorunda kaldıkları için, delilik diyorum.
Şimdi gelelelim, kötü olaylara olan tepkimize ve arthurun tepkisine : yaşadıklarımıza vereceğimiz tepkiler de yine normal olmalı. Yani Arthurun kendine kötü gelen insanları, ortadan kaldırmasını aslında psikolojik problemleri ile ilişkilendirebilirim. Çünkü Annesi olacak insanı bile yıllarca yaşanmış anılara rağmen çok büyük bir soğuk kanlılıkla öldürdü.
İşte tam orada "bu adam anormal " diyebildim. Çünkü sonrasında hiçbir pişmanlık duygusu da çekmedi. Aksine metrodaki öldürdüğü 3 gençten sonra, insanlar onu sonunda fark etti diye biraz bu durumdan hoşlandığını bile belirtmişti. Yani tam anlamıyla artık sağ duyulu olma kısmını ortadan kaldırmıştı.
Tabi ki de film de çok güzel yerlere de değinilmişti. Mesela Joker, talk Show'a çıktığında "ben kaldırım kenarında ölmüş olsam, üstüme basıp geçerdiniz. " demişti. Gerçekten de öyle. Bilmiyorum film çekildiği sıralarda ABD nin siyasi konumu ve ortamı nasıldı ama, halkın da zenginlerin aşırı zengin olup alt sınıfı ezmesinden şikayetçi olduğu gayet açıktı. Hatta sanki tek eksikleri bir kurtarıcıymış da, Jokeri görünce hemen sahiplenmiş gibilerdi.
Zaten film Batman deki kötü karakter Jokerin "nasıl Joker "olduğunu anlatıyor. Yani tabiki çoğumuz ne kadar kötü bir geçmişimiz olsa bile seçimlerimizden kendimiz sorumluyızdur. Hatta ben kötülüğe karşı en iyi intikamin, onlardan daha iyi birine dönüşmek olduğu taraftarıyım. Yani mesela baban pislik herifin tekidir ama sen daha iyi bir baba olarak ondan ve yaşadığın tüm acılardan intikamını alırsın. Bana göre intikam ancak bu şekilde yerine doğru ulaşır. Diğer türlü başka bir kötü adam olmaktan öteye gidemezsin. Ama tabi bu filmde sanki çoğu kitlesi ergenler olan Jokeri aklamaya çalışıyor gibilerdi. Ki bu çok normal çünkü insanların kötü olanları sevmesinin yasak olduğunu ve mental açıdan doğru olmadığını düşündükleri için, "aslında iyi biriydi, yaşadıkları yüzünden kötü oldu " imajıni azar azar yedirdiler.
Tabi ki de basit bir hikayeyle değil, gerçekten harika bir oyuncu ve iyi bir senaryo ile yapmışlardı.
Ama tabi aklıma takılan yerler var. Örneğin son sahnede Arthur, psikiyatris ile konuşuyordu. Yani çoğu şey, (İnsanların sokağa çıkıp Arthuru polis arabasından alması gibi) Arthurun hayal ürünü de olabilir. Olayın ve durumunun vahimliğini göstermek için yaptığı oyunlar da olabilir. (Bu konu hakkında ilgisi olanlar yazabilir.)
Ama sonuçta neler hissettiğini ve hislerine nasıl karşılık verdiğini görmüş olduk. Genel olarak toparlayacak olursam İzledikten sonra tavana bakıp düşündürecek ama neden düşündüğünüzü de pek bilemeyeceğiniz, diğer süper kahraman filmlerinin aksine somut bir savaştan ziyade ruhsal kavgaları olan bir kahramanı izledik.
Ek olarak filmi +18 yapmalarının sebebi bence DC evreniyle kafayı bozmuş, fanatik, aksiyon seven, ergen kitleyi uzak tutmak için olabilir. Çünkü Joker diğer DC filmlerine nazaran daha sosyo - psikolojik. Bu nedenle de aşırı aksiyon seven kitlenin beklentilerini karşılayamayacaklarını bildikleri için, ergen tayfayı uzak tutmak istemiş olabilirler.
✌🏻10 üzerinden 9 verdim.
~1 puanı, izlerken diğer süper kahraman filmleri gibi çok aksiyon beklememe rağmen muradıma ermediğim için kırıyorum.