Sorel (@sorel.j)

Kont Armand’ın Umutsuz Düşü Umutsuzluklar, çareyi tüketen en büyük düşlerdir. Kont Armand, o gece dışarı çıkarken yanına hiçbir şey almamıştı. Kendini malikanesinden dışarı atması sadece birkaç saniye sürdü. Günlük yaşamında giyimine özen gösterse de, bir önceki gece gördüğü düşün etkisiyle…devamıKont Armand’ın Umutsuz Düşü Umutsuzluklar, çareyi tüketen en büyük düşlerdir. Kont Armand, o gece dışarı çıkarken yanına hiçbir şey almamıştı. Kendini malikanesinden dışarı atması sadece birkaç saniye sürdü. Günlük yaşamında giyimine özen gösterse de, bir önceki gece gördüğü düşün etkisiyle pespaye bir halde soluğu Le Marais’de buldu. **Le Marais**, ismini bataklıktan alan, görkemli ve grotesk bir semtti. Bataklık ve görkem aynı karede birleşmiş gibiydi, tıpkı Kont Armand’ın içsel dünyasında olduğu gibi. Armand, Fransız dukalığındaki servetiyle kıyaslanabilecek bu şehrin görkemini, mimari yapılarının eşsiz uyumunda buluyordu. Le Marais, doğal bir güzelliğe sahipken, Fransız aristokrasisinin maskeli baloları yapay ve aldatıcıydı. Armand, bu ikiliğin farkındaydı. Maskeli balolar, ona göre, aristokrasinin ikiyüzlülüğünü gizlemeye çalıştığı çaresiz bir ayindi. Le Marais’nin çan kuleleri ve tepelerinin dinginliği, Armand için bir Aden gibiydi. Ancak o gece, cennetten kovulmuş bir düşten uyanmıştı. Bu bulanık ruh hali içinde, kafasında bir fikir belirdi: Ya düşünde gördüğü kadın, Lady Roseline, bu gece burada, Le Marais’de karşısına çıkarsa? Bu düşünce, Armand’ı adeta bir saplantının fitilini ateşleyen bir simyacıya dönüştürdü. Rüyasında gördüğü kadını aramak, onu şehrin sokaklarında amaçsızca dolaşmaya sürükledi. Okuyucuyu daha fazla merakta bırakmadan, Kont Armand’ın rüyasını anlatalım: --- O gece gördüğü düş şöyleydi: Kont, malikanesinde oturmuş, elinde mürekkepli kalemi ve ayaklarında çıkarmadığı çizmeleriyle, döşemede yatan boş bir kâğıda bakıyordu. Henüz hiç görmediği bir Lady’ye mektup yazıyordu. Rüyasında gördüğüne inandığı bu kadın, ona yabancıydı ama içsel bir yakınlık hissettiği biri gibiydi. Birden kapı çaldı ve uşağı yüksek sesle, "Kont hazretleri, sizi tanıdığını iddia eden bir Lady dışarıda bekliyor," diye seslendi. Armand, şaşkınlıkla uşağına baktı, sonra, "Siz çıkın, ben hemen geliyorum," diyerek dışarı çıktı. Malikanesinin dışına adım attığında, alışık olmadığı bir manzara ile karşılaştı. Masmavi gökyüzü, gitgide kızıl bir alev rengine bürünüyordu. Sanki malikanesiyle dışarısı arasında iki ayrı dünya oluşmuş gibiydi. Gözlerini yere indirince, sırtı dönük bir kadın gördü. "Matmazel, sanırım benimle görüşmek isteyen sizsiniz," dedi Armand. Gizemli kadın, yavaşça yüzünü ona döndü. Onun yüzü, Armand’ın daha önce gördüğü hiçbir kadına benzemiyordu. Ülkesindeki tüm kadınlardan farklıydı; o kadar büyüleyici bir güzelliği vardı ki, gökyüzünün renklerini bile unutturdu. Lady Roseline’in gözleri, gökyüzünün rengiyle uyum içinde değişiyordu. Gözlerindeki bu büyülü ifade, Armand’ı kendisine mıhlamış gibiydi. Armand, bu kadına duyduğu derin hayranlıkla yutkundu. Roseline, vakur bir şekilde başını eğerek onu selamladı. --- "Kont Armand," diye başladı Roseline, "Sizi görmek istememin sebebi, sonsuz bir evrende, tüm çabalarımızı varlığımıza mahkûm etmek. Sonsuzluğun karanlığı bizi birbirimize doğru çekti. Sizi görmek istememin nedeni, aşkta sonsuzluğu gerçek kılmaktı. Birleşebilmemizin tek yolu, düşteki gerçekliği bulmaktı." Kont Armand, duydukları karşısında şaşkınlığa uğradı. Roseline’in cümleleri, Armand’ın zihnini altüst ediyordu. Aşk ve ölüm arasında, gerçek ve düş arasında sıkışıp kalmıştı. Gördüğü her şey bir anlamda gerçekti, ama aynı zamanda derin bir yanılsama gibi geliyordu. Ne söyleyeceğini bilemeden, Roseline’e baktı. Roseline, bir kez daha konuştu: “Seçim senin... ya sonsuzluk ya hiçlik.” Bu sözlerle, Roseline geriye doğru çekildi. Bedeni adeta bir duman gibi dağılarak geceye karıştı. Armand çaresizlikle elini uzattı, ama kadının varlığı çoktan kaybolmuştu. Bir an için her şey durmuş gibiydi. Geriye kalan sadece gece ve içindeki sonsuz karanlıktı. Armand, dizlerinin üzerine çökerek başını ellerinin arasına aldı. Şimdi biliyordu: Aşkın sonsuzluğunda kaybolmanın bedeli, ölümle iç içeydi. Düşte yaşamaya devam edebilirdi, ancak bu hayat onu giderek daha da yok edecekti. Gerçek dünyaya dönse, Roseline’i bir daha asla göremeyecekti. Zihninde yankılanan bu ikilem, onu deliliğin sınırına itiyordu. Sonsuzluğa ulaşmanın bir yanılsama olduğunu, bu aşkın bir düşte hapsolduğunu anlamıştı, ama o düşten çıkacak gücü bulamıyordu. Nihayet, gözleri karardı ve yere yığıldı. --- Uyandığında, hiçbir şeyin değişmediğini fark etti. Hâlâ aynı malikanedeydi, hâlâ aynı gece devam ediyordu. Ama Roseline gitmişti. Geriye dönüp ona ulaşamayacağını anladı. Zihninde her şey daha da bulanık hale gelirken, bu düşten uyanamadığını fark etti. Artık Armand için iki dünya da birbirine karışmıştı: Gerçeklik ve düş. Hangisinin gerçek, hangisinin yanılsama olduğunu ayırt edemediği bu ikilikte sıkışıp kalmıştı. Ve o an anladı ki, asıl trajedi, ne düşte ne de gerçeklikte yaşayamayacak olmasıydı. Kont Armand, hiçbir yere ait olamayarak öylece kaldı. Bir zamanlar büyük bir aşkla yanıp tutuşan kalbi, şimdi sadece boşluk ve umutsuzlukla doluydu. Ve son nefesini verdiğinde, ne gerçek dünyada ne de düşlerinde bir anlam bulabilmişti. Aşk ve ölüm, bir kez daha iç içe geçmişti. Not: Yazdığım ilk öykü

sorel.j 9 months ago

Yaşam bir karşılaşma alanı, diye belirtmişti Spinoza. Deleuze, onu izleyerek iyi ve kötü arasındaki ahlaki değerlerin kılcal damarlarına uzanmıştı. Spinoza’dan aldığı kudret, tıpkı Michelangelo’nun Adem’in Doğuşu, adlı eseri gibi bir tahayyül belirtmişti. Yaşam bir karşılaşma alanıdır ve bu karşılaşma alanı,…devamı

sorel.j 9 months ago

Baba katlinin mümkünatı, babayla yüzleşmek ve onu affetmekten geçer. J.Cezar’ın Rubicon Irmağını geçip geçmemesi arasındaki çizgi, Cezar’ı Cezar yapan gerçeklikti. Platon’un Platon olmasında payı olan Parmanides ile yüzleşmesiydi. Parmanides ile yüzleşemediğinde Parmanides’in varlık anlayışını kabul etmek zorunda kalacaklarının farkındaydı. (Ex…devamıBaba katlinin mümkünatı, babayla yüzleşmek ve onu affetmekten geçer. J.Cezar’ın Rubicon Irmağını geçip geçmemesi arasındaki çizgi, Cezar’ı Cezar yapan gerçeklikti. Platon’un Platon olmasında payı olan Parmanides ile yüzleşmesiydi. Parmanides ile yüzleşemediğinde Parmanides’in varlık anlayışını kabul etmek zorunda kalacaklarının farkındaydı. (Ex nihilo nihil fit/Hiçten hiç çıkar) O nedenle babamızı öldürmemiz gerekir, demişti Platon. Sofist diyaloğu Platon’un olgunluk diyaloğudur. Olgunluk diyaloğu olması ile babanın aşılması arasında önemli bir bağ vardır. Platon, Parmanides’i öldürmeseydi Sofist diyaloğu yani olgunluk diyaloğu ortaya çıkmazdı. Parmanides, salt Varlık’ı baz alarak, hiçliğin mümkün olmadığını ve oluşun da mümkün olmadığını ifade ediyordu. Platon, bunu “Beş Tümel Öğretisi” ile geçersiz kıldı. Öte taraftan Dostoyevsky, babasını kurgusal olarak bir saralı uşağa öldürtmüştür. Bir Tanrı gibi mahkemeye girişinin-Karamazov Kardeşler eserinin meşhur mahkeme sahnesi- muazzamlığı ile babayı öldürmenin dolayımı ilginç bir noktaya bizi götürmüştür. Baba katli sembolik bir anlatımla süregider. Gerçekte babanın ölümünün sembolizmi onu aşmayla ilişkilidir. Gelgelelim insanın yas süreci veya melankolisi de bu türden benzer bir sembolizme sahiptir. Yaşanan kayıp, kalan kişide bir eksikliği simgeler. Eksik kalan yer, doldurulamaz ve tamamlanamazdır. Ölen kişi ölümüyle boşluğunu bize miras bırakmıştır. O mirası devralan kişi, yas sürecini yaşayan kişidir. Mirasın reddinin mümkün olabilmesinin koşulu ise, ölen kişiyle yüzleşmek ve onu kendi geçmişiyle beraber saygıyla gömmektir. Aksi takdirde bizde yara izi bırakan- ki travma yara ile ilişkilidir- kişiyle olan ilişkimiz, salt sempomatik bir ilişkiye tekabül eder. Benjamin’in politik ifadesini yas süreci için kullanacak olursak:” kazanamazsak ölüler bile bundan paylarını alacak” Unutuş ve bastırma mefhumları da birbirine yakın iki mefhumdur. Unutuş, bastırma ile mümkün gibi görünür. Nitekim baskılanan, unutuşu belirli bir zaman tutsak edebilir. Süreç ilerledikçe hadese gömülen travma geri döner ve Aleksey Aleksiyeviç’in Paltosu gibi yaşayan kişiye musallat olur. Yüzleşme ve affediş, kişinin kendisine dönmesi için gereklidir bu yüzden. Yüzleşme ve affediş, bastırmaya karşı unutuşu gerektirir. Artık yüzleşilen ve affedilen unutulmuştur: değerli anısıyla ortadan kalkmıştır. Kabulleniş ise değişimimizin olumlu sonucu haline gelir. Babanın katli, baba ile yüzleşmenin affediş haline tekabül eden bir unutuş serüvenidir.

sorel.j 9 months ago

Aşk; semptomuna aşık olmanın utancı … Analizan/hasta, direnç sağladığında semptomuna veya travmasına, gerçekte neye direnç sağlamış olur? Kendi semptomuna! Kendi tehlikesi peşinden yürür insan, demişti İsmet Özel. Burada kişi kendi tehlikesine aşk duymakta. Acısına aşk duymak, tam da gerçeği keşfetmeye…devamı

sorel.j 9 months ago

Erkeğin kurduğu dünya akrebin intihar etmeden önceki hali gibidir. Egemen olduğunu düşünür ancak kendi zehrini kendine akıtır. İşte erkekler de bu yüzden mutsuzdur. Atalarının lükslerini sonuna kadar tüketmenin bedeli zehri kendine akıtmaktır; trajik kahramanların ekseriyetle erkekler olması tarihin cilvesi olsa…devamı

sorel.j 9 months ago

Adam Philips İyileşmek adlı kitabında, haz mefhumunu ele alırken Freud’un bile hazzın ne menem şey olduğunu bilmediğini aktarır. Hazzın buz üzerinde paten sürmek gibi bir oynaklığının olmasının her ne kadar gerçeklik payı varsa da tabi ki salt insani temel ihtiyaçlara…devamıAdam Philips İyileşmek adlı kitabında, haz mefhumunu ele alırken Freud’un bile hazzın ne menem şey olduğunu bilmediğini aktarır. Hazzın buz üzerinde paten sürmek gibi bir oynaklığının olmasının her ne kadar gerçeklik payı varsa da tabi ki salt insani temel ihtiyaçlara da indirgenemez. Nihayetinde haz, içerisinde acıyı da barındıran bir güdünün de ifadesi olabilir. Temel ihtiyaçlar konusunda haz, bir tatminlik duygusuyla beraber gitmek isteyen ve doyurulmayı isteyen şeydir. Temelinde bir eksikliğin mefhumu taşıması da rastlantı değildir. Bununla beraber haz kavramı hazzın pratik gerçekliğinde ele alınabilir bir şeydir de; hatta belki de tastamam hazzın tanımı hazzın tanımında değil, hazzın kendi pratik gerçekliğinde yatıyordur. Hazza eşlik eden birçok içgüdüsel davranış mevcut olsa da hazzın içerisine uygarlığa ait “sapkınlıklar” da mevcuttur. Demek ki oluşla süregiden haz, akışkan olduğu gibi, oluşun nehrinde de rengini değiştirir. Öz olarak acı ile olan ilişkisi kesintiye pek uğramaz. Lacan’ın jouissance kavramı küreğin boşa sallanması değildir. Tam da hazzın akrabalığını yakalayan bir noktada kendi rengini birlik olarak sunandır. Bütünleşik bir yapıyla süregiden haz kavramının acı ile ilişkili olması bir yana; hazzın doyurulma süreci onun tatmin edilmesi… hazdan kurtulma istemi… tüm bunlar hazzın karmaşık yapısıyla da paralel gider ya da tersi yönde hareket eder. Benim görüşüme göre ise Adam Philips de Freud da bir detayı kaçırmaktadır; haz, tıpkı enerjinin kendisini açığa çıkarıp atomun doğal korunumunu sağlaması gibi bir “dışa aktarım” ile birlikte hareket eder. Tıpkı bir sağaltım halinde olduğu gibi enerji de fazla enerjiyi ışık olarak dışa aktarır. Haz da ona musallat olan veya onda eksiklik hissettiren biçimiyle fazlalığı dışarıya atmanın tatminkarlığıyla hareket eden şeydir. Sürekli dönen bir topun hareket ettikçe enerji kaybetmesi ve tekrar enerjiye ihtiyaç duyması kadar doğal bir haldir söz konusu olan. Hazzın başka biçimlerinin mevcut olabileceğini bilmekle beraber, hazzın tanımının hazzın gerçeğini yakalamamız için yeterli olduğunu düşünmemekteyim. Çünkü şeyin tanımı ile şeyin kendisi arasında bir fark episte sorunu mevcuttur. Bu mevcudiyet hali, yaşamın oluş anında kavramı hem içeren hem de kavramı aşan bir pozisyonda sabitlenmek bir tarafa elektron gibi bir o yerde bir bu yerde akışın bulutunu diğer şeyler üzerinde bir örtü gibi salınım haline denk getirmektedir.

sorel.j 10 months ago

Gilles Deleuze, Spinoza felsefesindeki kıvrımları yakalayan değerli bir filozoftur. Spinoza’yı daha önce kimse kıvrımlar , ilişkisellik ve onların bağıntıları üzerinden bu ölçüde okumadı. Bırakalım birileri Deleuze’un Spinoza yorumları için “aşırı yorum” desin- bir yorumu sınırda veya sabitleme üzerinde tutma hakkını…devamı

sorel.j 10 months ago

Haz sonsuzda tatmin olmanın unutuşudur

sorel.j 10 months ago

Babanın yokluğu da var oluşu da bir travmadır ötekinde. Ötekinde saklı olan trajik döngüsel hal, bir tür kader gibi kişinin peşini bırakmaz. Erkek için baba, ya bir travma nedeni ya da erkeğin pasifize olduğu bir otorite biçimidir. Asker, polis çocukları…devamı

sorel.j 10 months ago

Trajik baba, Antigone’nin Oidiepus’u Klonos’da “utanca” karşı babasını ve kardeşi olan Oidiepus’u yürüyüşe çıkarmasına karşılık gelir. Kız çocuk babası tarafından trajik bir yazgıya hapsolmuştur. Kadının aşkının umutsuz çırpınışı belki de bu “gunahkar” babaya karşı bir çırpınıştır. Umutsuzlukta sonsuz kaybediş, babaya…devamı