(@) - Raf

kalli 4 months ago

''Devrim güneşinde yanan herkese.'' ithaf edilen, Rus draması. Yarı tarihi kurgu filmi. Filmi izleyip bitirince birilerinin biyografisi sanmıştım ama araştırınca böyle kişilerin olmadığını gördüm. Belki yeterince araştıramamışımdır. Neyse, pek de sorun değil. Aynı isimlerde aynı hikâyeye sahip kişiler olmasa da…devamı''Devrim güneşinde yanan herkese.'' ithaf edilen, Rus draması. Yarı tarihi kurgu filmi. Filmi izleyip bitirince birilerinin biyografisi sanmıştım ama araştırınca böyle kişilerin olmadığını gördüm. Belki yeterince araştıramamışımdır. Neyse, pek de sorun değil. Aynı isimlerde aynı hikâyeye sahip kişiler olmasa da kısmen benzer olayları yaşayanlar olmuştur. Ağır ilerleyen bir film olmasına karşın, çok samimiydi. Karakterlerin birbiri olan ilişkisi, çekildiği doğa ortamı, aile sofraları, sohbetleri, geçirdikleri zamanlar... Hepsi o kadar tatlıydı ki filmi izlerken huzur hissettim. Her ne kadar kalabalık sevmesem de böyle samimi ortamları çok seviyorum. Biraz filmden bahsedeyim. Sergey Kotov devrim kahramanlarından olan eski bir asker. Stalin'in baskısına gözlerini kapayan başta karısı Marusya ve küçük kızı Nadya olmak üzere kalabalık ailesiyle mutlu mesut yaşıyor. Marusya'nın eski sevgilisi Dimitri'nin ziyarete gelmesiyle evdeki samimi hava bozulmasa da dengeler değişiyor. Filmin başlarında askerleri, savaş uçaklarını görmesek, ara ara Stalin'e selam göndermeseler politik bir film sanmazdım. Belli bir zamana kadar dediğim gibi samimi aile filmi olarak ilerliyor. Sıcak, eğlenceli sahneler sunuyor. Daha sonra Dimitri'nin gelişi ve asıl amacının ortaya çıkmasıyla gergin sahneler baş gösteriyor. Aslında o sahnelerde bile hâlâ politik bir film olduğunu söylemeyiz, çünkü bunu göstermiyor. Yine de Stalin devriminin samimi bir ortamı nasıl bozduğunu görebiliyoruz. Devam filmleri varmış, henüz izlemeyi düşünmüyorum ama o filmlerde savaş sahneleri ve politik çatışmalar vardır herhalde. Nadya karakterini canlandıran kızın oyunculuğu çok başarılıydı. Politik temalı ama politik olmayan bu filmde filmi bence o taşıdı. Çok sevimli, samimi ve akıllı bir kızdı. Devam filmlerinde başrolde o varmış. Tabii yetişkin olarak. Sergey Kotov'u canlandıran adamla baba-kız ilişkilerini çok sevmiş, sıcak bulmuştum. Hatta ''gerçek baba kız olsalar bu kadar sıcak bir ilişki kurarlardı.'' dedim. Çünkü karakter ilişkisinin, kurgunun dışında aralarındaki samimiyet yansıyordu ekrana. Zaten gerçek kızıymış oyuncunun. Ortalıkta dolaşan ateş topunun mahlasını çözemedim bir türlü. İzleyip de çözen varsa söylesin bir zahmet? Kimi, neyi temsil ediyor? Baskıcı rejimi mi? Savaşı mı? Ailenin üstüne çöken belayı mı? Rus filmi izlemek isteyenlere, Stalin'in dönemine, Sovyet Rusya dönemine merakı olanlara sıcak aile filmleri izlemek isteyenlere öneririm. Bence çok samimi bir filmdi. Oldukça başarılı. Dipnot: Piknik yaptıkları bölge çok güzel değil mi ya? Doğa aşığı biri olarak gözlerimden kalpler fışkırdı. Dostlarla şöyle bir yerde piknik yapıp eğlenme hayaliyle yaşıyorum>>>>>>>>

kalli 5 months ago

Benim Güzel Meleğim

George Cukor

4 Gönderi

Bir Broadway uyarlaması müzikal filmiyle geldim. Filmin eksikleri olsa da çok beğendiğim bir mesajının olduğunu söylemek isterim. Dilin, üslubun, dili doğru kullanmanın ne kadar önemli olduğunu her sahnesinde vurguluyor. Dili anlaşılır bir konuşup onu yozlaştırmamak gerektiğini sürekli anlatıp duruyor. Verdiği…devamıBir Broadway uyarlaması müzikal filmiyle geldim. Filmin eksikleri olsa da çok beğendiğim bir mesajının olduğunu söylemek isterim. Dilin, üslubun, dili doğru kullanmanın ne kadar önemli olduğunu her sahnesinde vurguluyor. Dili anlaşılır bir konuşup onu yozlaştırmamak gerektiğini sürekli anlatıp duruyor. Verdiği bu mesajı pek sevdim. Kendi dilimizde bir kelimenin karşılığı varken araya İngilizce, Arapça, Fransızca bilmemnece kelimeler karıştırıp zattiri zottiri bir dil konuşulmasını anlayamıyorum. Doğru düzgün konuşun şu dili. Samimi değilsiniz. Neyse film dile başka kelimelerin katılıp uyduruk bir dil konuşulmasını değil de kaba saba, argo, sokak jargonu ile konuşulmasını yanlış telaffuzu konu alıyor. (Ben sadece içimi dökmek istedim.) Böyle bir genç kız olan Eliza'nın, dilbilimci Higgins'in baskısı ve gayretiyle Kraliçe'nin huzuruna dâhi çıkabilecek kadar hanımefendi olmasını anlatıyor. Film çok uzun, gerçekten çok uzun. Müzikallerin bu kadar uzun olmasına alışkınım ama gerekli sahnelerle uzun olan ve izlediğim 3 saate değdiren müzikallere. Filmde olmasa da olur dediğim, filmin hikâyesine pek de hizmet etmeyen sahneler vardı. Gereksiz diyaloglar, anlamsız geçişler falanlar filanlar. Bu kadar uzun olmasına ve ciddi anlamda uzatılmasına rağmen kopuk sahneler oluşturmayı ve müzikal konusunda eksik kalmayı nasıl başarmış merak konusu. Evet, zikal bir film olmasına karşın müzikleri ve dansları bence çok yetersizdi. Daha fazla dans izlemek, daha fazla müzik görmek isterdim. Zaten müzikal olmayan bir filmde dahi bu kadar müzik oluyor. Bu konu filmin en büyük eksikliğiydi. O yüzden yeterince zevkine varamadım. En başında söylediğim gibi dil ve üslup konusuna verdiği önem bunu sürekli vurgulaması pek güzeldi, değerli bir mesajdı. İnsan konuştuğu dili en güzel şekilde konuşmalı ve elbette nerede nasıl davranacağına, konuşacağına da dikkat etmeli. Bir sonuca ulaşılacağı, Eliza'nın tabiri caizse gerçek bir hanımefendi olacağı en başından belliydi. Zaten filmin amacı bu. Uğraşlar boşa gitseydi, 3 saatlik zaman kaybı izlemiş olurduk. 'Eşek yine eşek!' derdim herhalde böyle bir şey olsaydı. Verdiği mesaj güzel olmasına güzeldi ama işleyiş konusunda birazcık eksikleri vardı. O da karakter gelişimi. Eliza karakterinin dilinin gelişimi yeterince detaylı işlenmemiş, pek açık değildi. Konuşmadaki ve hareketlerindeki düzelmeyi yavaş yavaş görmek isterdim, sanki biraz çabuk oldu. Filmin amacına hizmet etmeyen sahneleri çıkarıp bu konuya yoğunlaşabilirlerdi. Audrey Hepburn'u ilk kez izledim. Oyunculuğunu çok beğendim. Karakterin kabasaba hallerini de hanımefendi olduktan sonraki davranışlarını da pek uygun yansıtmış ekrana. Eksiği yok, fazlası vardı. Karakterle ilgili yazdığım sorun da oyuncu değil, senaryo kaynaklı zaten. Müzikal sevenlere öneririm diyecektim ama bu konuda çok da tatminkar olmadığını belirtmiştim zaten. Audrey Hepburn'u beğenenlere öneririm demek daha doğru bir yaklaşım olur sanırım. Eğer filme ayıracak vaktiniz ya da izleyecek sabrınız varsa... Ben sabah başladım bitirdiğimde hava kararmıştı.

kalli 5 months ago

Şeytanın Gözü

Ingmar Bergman

1 Gönderi

Ingmar Bergman'dan bir komedi filmi yapması istenince mecburiyetten çektiği filmi. İstemeyerek çektiği filmlerinde bile kendine hayran bırakıyor. En büyük o mu bilmiyorum ama çok büyük yönetmen çok... Film açılışını bir İrlanda atasözü ile yapıyor. Atasözünün uydurma olduğunu söyleyenler de var,…devamıIngmar Bergman'dan bir komedi filmi yapması istenince mecburiyetten çektiği filmi. İstemeyerek çektiği filmlerinde bile kendine hayran bırakıyor. En büyük o mu bilmiyorum ama çok büyük yönetmen çok... Film açılışını bir İrlanda atasözü ile yapıyor. Atasözünün uydurma olduğunu söyleyenler de var, film için Bergman tarafından uydurulmuş diyenler. Neyse atasözü şöyle: ''Bir kadının iffeti şeytanın gözündeki arpacıktır.'' Evet, film ilginç hikâyesini, ürpertici ama komik olan hikâyesini bu atasözü üzerinden ele alıp sürdürüyor. 3 perdeden oluşan, felsefik, dini, doğaüstü, dramatik, ürpertici komedyayı anlatan kişi olarak karşımıza, Bergman'ın çoğu filminde karşımıza başrol ya da önemli yan karakter olarak gördüğümüz Gunnar Björnstrand çıkıyor. Sayfaları bomboş kitaptan seyirciye İblis'in gözündeki arpacığı anlatmaya başlıyor. Bu arada film gerçekten de 3 perdeden oluşuyor. Tiyatrovari bir havaya sahip, ama tam da tiyatroya yaklaşamamış. Zaten böyle bir amaç güttüğünü de sanmıyorum. Filmin konusuna gelirsek şöyle açıklayabilirim; Şeytan'ın gözündeki arpacığın sebebi, kasabadaki papazın kızı Britt Marie'nin fazlasıyla temiz olması. Şeytan da gözündeki arpacığın geçmesi için yüzyıllardır Cehhennem'de olan Don Juan'ı görevlendiriyor. Don Juan dünyaya gidecek, Marie'yi baştan çıkartıp onunla Marie evlenmeden önce beraber olacak Marie'nin masumiyetini alacaktır. Uşağı Pablo'nun da kendisine eşlik etmesi durumunda görevi kabul eden Juan, dünyaya gidip papazların evine kendilerini misafir olarak kabul ettirir. Juan ve Pablo'nun eve gelmesiyle evde şehvet rüzgarları eser. Ev sakinleri hayatlarını, kendilerini sorgulamaya başlarlar. Onları takip eden bir iblis, bir yandan Pablo'nun dünyada seks yapmasına engel olmaya çalışırken bir yandan Marie'yi Juan ile birlikte olması için baştan çıkarmaya çalışır. Marie'nin masumluğunun bozulması için gelen konuklar aileyi bilinmez bir girdaba sürükler. En net dinsel sorgulamayı ve de batıl inançlara dair olan eleştiriyi -Bergman filmlerinde- burada gördüm. Bundan önce bu kadar dinsel ögeler barındıran bir filmini hatırlamıyorum. Yani daha doğrusu şöyle; bu filmden sonraki filmlerine dini, dini ögeleri katmaya, bunu sorgulmaya, vurgulamaya başlamış. Belki yanlış bir izlenimdir, ama dediğim gibi bundan önceki filmlerinde bunu bu kadar net gördüğümü hatırlamıyorum. Hikâye gerçekten çok güzeldi. Güzel kelimesinin dâhi yetersiz kaldığı düşüncesindeyim. Sürekli kahkahalara boğan ucuz esprilere sahip diyaloglar kurmak yerine düşündürerek komediyi vermeyi tercih ediyor. Bu da beni memnun ediyor. Don Juan karakterinin çapkınlık yapmak için çok suratsız, çok sığ olduğu düşüncesine kapıldım. Filmin tek eksi yanı da buydu benim için. Hiç tavlamaya uğraşmadı bile doğru düzgün. Filmi izlerken sürekli şu düşünceye kapıldım. Hatta bu düşünceler Bergman hakkında olumsuz düşünmeme bile yol açmıştı. ''Ne yani iffeti kadının bacaklarının arasında, bekartinde mi arıyorsunuz?'' Bu düşüncelerle ama bir yandan teolojik, sorgulamalı, tiyatrovari komik havasında filmi ilgiyle izlerken sonuna geldim. Sonunda ise tokat gibi bir cevap verdi film. Marie evlendi. Şeytan'ın gözündeki arpacık hâlâ duruyordu. Söylediği bir yalanla Şeytan arpacıktan kurtuldu. Yalanın insanın erdemini yitirten ne denli kötü bir şey olduğuna da bir vurgu yapmış oldu film bu sahnesiyle.

kalli 5 months ago

Kuyrukluyıldız Altında Bir İzdivaç

Hüseyin Rahmi Gürpınar

31 Gönderi

Erkek: Kadınların hiçbiri sevilmeyi haketmiyor abi. Hepsinden nefret ediyorum, hepsine düşmanım bu saatten sonra. Hayatımda muhatap alacağım tek kadın anamla bacım olacaktır. Kadın: Merhaba. Erkek: Aman Allah'ım aşık oldum size. Aşkıma karşılık vermezseniz öldürürüm kendimi. Türk Edebiyatı klasikleri dizisinin ilk…devamıErkek: Kadınların hiçbiri sevilmeyi haketmiyor abi. Hepsinden nefret ediyorum, hepsine düşmanım bu saatten sonra. Hayatımda muhatap alacağım tek kadın anamla bacım olacaktır. Kadın: Merhaba. Erkek: Aman Allah'ım aşık oldum size. Aşkıma karşılık vermezseniz öldürürüm kendimi. Türk Edebiyatı klasikleri dizisinin ilk kitabıyla geldim. Meyhanede Hanımlar kitabından Hüseyin Rahmi Gürpınar'ın kalemini sevmişken dizinin ilk kitabının yine Gürpınar'dan olması beni mutlu etti, kitaptan da epey memnun kaldım. Kitap, mahalledeki kadınların dedikodusu ile başlıyor. Sıradan bir dedikodu değil tabii. Dünyaya çarpacak olan kuyrukluyıldızın, kıyametin yaklaştığının dedikodusu. Bir sürü felaketler ve yakınmalar silsilesi. Kıyametin yaklaştığına dair, felaket senaryolarında tüm korkuların ortasında dahi bazı kadınlara laf etmeden duramıyorlar. Böyle bir olayda dahi Rahmi Gürpınar, insanların kadına bakış açısını araya sıkıştırmayı unutmamış. Kitabın ilerleyen bölümlerinde kadın düşmanı olduğu söylenen, kendince bilgili, araştırmaya meraklı yukarıda yazdığım diyalogun -kitapta böyle bir diyalog pek tabii, ama bunu karşılayan olaylar yaşanıyor- erkek kişisi İrfan Galip karakteri çıkıyor karşımıza. Bu noktalarda kitap biraz bilimsel kayıyor. Çünkü dünyaya çarpacağı düşünülen kuyrukluyıldız hakkında bilgiler veriyor. Kitabın akıcılığı da azıcık kendini kaybetmiş bu noktada. Okurken sıktı, Hüseyin Rahmi Gürpınar'ın mizahi dilini buralarda görsek hoş olabilirdi. İrfan, düşman olduğu kadınları yaklaşan felaket hakkında daha fazla korkutmak için bir konferans düzenler. Hem olayla ilgili araştırmalardan bahseder, hem de gördüğü rüyasını abarta abarta, bire bin kata kata anlatır. Rüya bile kitaba ayrı bir hava katmış, yalan yok. Rüya sahnelerini okurken sanki oradaki kadınlardan biriymiş gibi heyecanlandım. Kadınlara da hafiften sinir oldum. Neden dinlemek yerine aranızda konuşmaya tutulursunuz ki? Neyse İrfan'ın ürkütücü ve abartılı rüya anlatımı devam ederken kitap mektup sahnelerine geçiyor. Aralarındaki mektuplaşmayı çok sevdim. O dönemlerde yaşayıp sevdiğimle mektuplaşmayı pek bi' isterdim. İran'ın yelkenleri suya indirmesine karşın cümleleri gayet toparlıydı. Aynı şekilde kızın mektupları da öyleydi. Ufak tefek entrikalar da kitaba ayrı bir tat katmış. Zevkle okudum mektupları. Biraz da şaşkınlıkla. İrfan'ın hiç görmediği bir insana, sadece basit bir mektupla bu denli aşık olması beni şoka soktu. Sonra düşündüm, bir ara sadece 1-2 gün konuştuğum ve muhabbeti hoşuma gitmeyen elemana ''bence konuşmayalım, yazmasan olur mu?'' mesajıma Issız Adam'ın ''karda donuyorsun ama haberin yok'' vıttırı zıttırı mesajından sonra pek de İrfan'ın durumuna şaşırılmayacağına hüküm getirdim. Kitap biraz karmaşık ilerliyor gibi hissettirip ara ara tadını kaybetse de sonuna dek zevkle okuttu kendini. Konuyu da dağıtmamış. Altından girip üstünden çıktılar, oradan oraya koşturdular, rüyalara, kabuslara asılsız dedikodulara ve entrikalara daldılar ama yine de başlığın hakkını verdiler. Yani verdi daha doğrusu Rahmi Gürpınar. Romantizmin kendini ön plana attığı, bir dönem eleştirisi olarak da ortaya çıkan mizahi ögelerin de kendini çokca gösterdiği kitabı sizler de okumalısınız.

kalli 5 months ago

Yüz

Ingmar Bergman

2 Gönderi

Yetkililer, sihirbazlıkta yapan bir tiyatro kafilesini insanları kandırdıkları, sahtekarlık yaptıkları gerekçesi ile alıkoyarlar. Kafilenin lideri olduğu söylenen Dr. Vogler'dan kendilerine bir gösteri yapmalarını isterler. Dr. Vogler ise dilsizdir, iletişimi onun yerine karısı kurar. Öncelikle film beynimi öyle allak bullak etti…devamıYetkililer, sihirbazlıkta yapan bir tiyatro kafilesini insanları kandırdıkları, sahtekarlık yaptıkları gerekçesi ile alıkoyarlar. Kafilenin lideri olduğu söylenen Dr. Vogler'dan kendilerine bir gösteri yapmalarını isterler. Dr. Vogler ise dilsizdir, iletişimi onun yerine karısı kurar. Öncelikle film beynimi öyle allak bullak etti ki Vogler hariç bir karakterin adı aklımda kalmadı. Yine de filmin anlattıklarını ve bana hissettirdiklerini anlatabilirim sanırım. Fiziğin ve metafiziğin, gerçekliğin ve rüyanın, suretin ve hakiki bedenin, ölümün ve yaşamın, hakikatın ve yalanın çarpışmasını, sorgulamasını izlediğimiz bir Bergman filmi Sihirbaz. Evet bazı yerlerde adı Sihirbaz diye de geçiyor, ben bu isimle anmak istiyorum o sebeple filmi. Klasik Bergman filmi diyebiliriz yani. Psikolojinin karanlık yönleriyle, zihnimizde yarattığımız alemlerle dolu ama bilimden de uzaklaşmayan. Filmde metafizik ve fiziğin savaşı var, lâkin savaşın bir kazananı yok. Zaten film de Bergman'ın zihnini, belki de birçok insanın zihnini yansıtıyor. Bergman üzerinden, daha doğrusu filmleri üzerinden ilerleyelim. Yapımlarında sürekli birilerinin psikolojisini irdeliyor Ingmar Bergman. Bilimsel açıdan yaklaşıyor olaya, oldukça realist bir şekilde. Fakat, bu realistliğe olağanüstülük katmadan da edemiyor. Filmlerine alışıksanız o metafizik evreni öyle bir yediriyor ki filme asla sırıtmıyor, rahatsız etmiyor insanı. Sanki olağan olan buymuş gibi. İşte zihninde de hakikat ve sihir böyle çarpışırken bunu film yapmayı ama bir kazanan seçmemeyi uygun görünmüş. Tartışmalara açık olan, kimseye de tam anlamıyla yanaşmayan bir film diyebiliriz Sihirbaz için. Evet, anlatılan her şeye hile hurda deyip bilimin tarafından bakıyor gibi ama sonra bakıyorsunuz bir başka şey olmuş. Huzursuz edici, ürkütücü bir gizem taşıyan film. Aynı anda kendine de bağlıyor tüm karmakarışıklığı içerisinde. Gölgelerde saklanan, rüyalar aleminde dolanan. Bergman şöyle diyor: ‘‘Benim bütün filmlerim birer rüyadır... Ben çocuk yaştayken mutluydum, çünkü rüyalarda yaşıyordum… Tek başımaydım ve kukla tiyatroları sahneler ve kuklalar yapardım… Bazen yaşananları, gerçek olanlarla rüyaları, birbirine karıştırırdım ve bu durum annem ve babamla başımı belaya sokardı... İlk filmimi izledikten sonra çok heyecanlanmıştım ve üç gün boyunca ateşler içinde yatakta yatmıştım...’’ Bu filmde rüyalarla gerçeğin karışımı tam da söylediğim gibi. Belki de Bergman'ın bu cümlelerini en iyi özetleyen filmi. Karışımın yanısıra tiyatrovari bir havası var. Karakterler tıpkı birer kukla gibi. Kimine göre insan zihninin kimine göre Tanrı'nın oynattığı bir kukla. O sebeple filmde mantıksal bir yön aramak absürt olur. İzlediğiniz her şeyin rüya olduğunu bilerek izlemelisiniz. Aynı zamanda hakikat olduğunu da bilmelisiniz. Kafanız karıştı sanırım, ama böyle işte. Bergman izleyeceksiniz zihinleriniz karışmalı. Psikolojinizin sınırlarını zorlamalısınız. Filmin hikâyesi herhangi bir karakterin rüyası olmasa dâhi rüyayı film içerisinde her sahnede hissediyorsunuz. Kâh gizeminde, kâh ürkütücü yönünde, kâh karanlığında. Karanlık derken siyah beyaz olmasını kastetmiyorum. İç mekanda ışıkla güzel oynayan filmin gecelere has bir karanlığı var. Tanrı'nın zihni demiştim. Buradan filmdeki bir repliğe bağlayıp bitireceğim yazımı. Şöyle bir replik geçiyor filmde. ''Rahiplik böyledir. Tanrı sessizliğini korur, onlar onun yerine konuşur.'' Filmde de metafizik güçleri olduğu söylenen Doktor Vogler Tanrı'yı temsil ediyor. O sessizliğini bozmuyor, karısı onun sözcüsü oluyor. Film ise Bergman'ın zihninin düşüncelerinin sesi oluyor. Kendi zihninde yarattığı Tanrı'yı Bergman bu şekilde sese döküyor. Tüm bunlar da yaratıcının sesi oluyor. Zaten fizik ve metafizik bir arada var olmasaydı dünyada net bir düzen olabilir miydi? İki zıtlığı birbirinden ayrı düşürüp diğerini yok sayamayız. Karanlık yoksa ışık yoktur. İyi yoksa kötü yoktur. Doğru yoksa yalan yoktur. Siyah ve beyaz birbirini tamamlayan iki ışıktır. Bir diğeri olmadan diğerini düşünemeyiz. Bergman bu bütünlüğü harika şekilde hissettiriyor bize. Suskunluğun sesini duyuruyor. Söylediğim gibi film değil, rüya. Hakikata bakan, onu sorgulatan bir rüya. Zihniniz bu sorgulamaya açık ise izleyiniz.

kalli 5 months ago

Kaldırım Çocukları

Vittorio De Sica

1 Gönderi

Yine bir ilkle geldim. İtalyan yönetmen De Sica'nın kendisini Dünya sinemasında tanıttığı ve de kendisinin ilk başyapıtı -ilk filmi değil- anılan film yabancı dilde Akademi (Oscar) ödülü alan ilk yapım olduğu için sinema tarihinde önemli bir yere oturuyor. 2. Dünya…devamıYine bir ilkle geldim. İtalyan yönetmen De Sica'nın kendisini Dünya sinemasında tanıttığı ve de kendisinin ilk başyapıtı -ilk filmi değil- anılan film yabancı dilde Akademi (Oscar) ödülü alan ilk yapım olduğu için sinema tarihinde önemli bir yere oturuyor. 2. Dünya Savaşı'ndan sonra çekilen filmde De Sica İtalya'nın fasfakir sokaklarını, toplumsal ayrımcılığı, insanların düşkünlüğünü, kaldırımın çocuklarını gözler önüne sermiş. De Sica'dan 1-2 film dahi izlediyseniz her şeyin ne kadar doğal olduğunu, olanı olduğu gibi anlattığını bilirsiniz. Kaldırım Çocukları'da tüm doğallıyla taşınmış ekranlara. Filmin hikâyesi 2 tane çocuk üzerinden anlatılmış. Giuseppe ve Pasquella ayakkabı boyayarak geçinen iki arkadaşlar. Tek arzuları bir at almak. Bunun için beraberce çalışıp para biriktiriyorlar. İsteklerine de ulaşıyor. Lâkin battaniye satmak için girdikleri bir evde üzerlerine hırsızlık suçu atılınca işlemedikleri bir suçun cezası olarak hapse atılıyorlar. O dakikadan sonra filmin masumiyeti bozuluyor, ahlak, adalet, bireysel, toplumsal ve de siyasi bir eleştiri başlıyor, hem de sert bir eleştiri. Konu çocuklar olunca böyle kirli filmlere başka bir açıdan bakabiliyorum, karakterlere karşı daha çok merhamet kuruyorum, bu da beni filme, filmin dramasına daha çok yaklaştırıyor. Yukarıda bahsettiğim ahlaki eleştirileri, toplumsal ve bireysel yozlaşmayı, sosyal çürümeyi en net olarak hapishane sahnelerinde, hapishanedeki çocukların tutumunda görüyoruz. Fakirliği de gözler önüne seriyor bu sahneler. Zira çocuklar ne olduklarını bile bilmedikleri, sadece aç oldukları için yedikleri bir yemeği yemek zorundalar. 5 çocuk, küçücük hücrede üst üste yatıyor. Suça sürüklenmiş, suçu bile istiye işlemiş veyahut Gius ve Pasqu gibi kendi işlemedikleri suç üstüne kalmış pek çok çocuk var hapishanede. Hepsi de çürümüş ve yozlaşmış toplumun eseri. Zaten filmde de sık sık açık bir şekilde bunu eleştiriyor. Evet, eleştirilerini pek de gizli kapaklı yapmıyor. Ne olduğuysa net bir şekilde cesurca söylüyor. Hepsinden en önemlisi ailenin önemini, iyi bir ailenin önemini sık sık vurguluyor film. Tabii bununla beraber fakirliğin ne kadar kötü olduğunu da. Fakir edebiyatı yapıp fakirliği güzel gibi gösteren ''paramız yok ama çok mutluyuz, bakın açlıktan ölüyoruz ama hayat güzel.'' diyen Pollyana'cı filmlere bir eleştiri, bir tezat olarak görürüm ben filmi. Gerçekçi ve iyi bir tezat. Romantik olmaya gerek yok. Fakirsen hayatın kötüdür. Zaten sık sık da filmde bu vurgulanıyor. Pasquella'nın bir ailesi yok, Giuseppe'nin de ailesi fakir. Böyle bir durumda da kaderin sert tokatı kaçınılmaz oluyor. Finali bir anda olup bittiği için bir şey hissetmeye fırsat bulamadım. Fakat bu kadar sert bir dramadan mutlu bir sonda beklemiyordum zaten. Bunlar hayatın gerçekleri. Kimine göre o dönemin, kimine göre her dönemin. Lâkin bunlar sokakların, kirli sokakların, kimsesiz çocukların gerçekleri. Sadece İtalya'nın kaldırımları değil, tüm Dünya'nın bozuk kaldırımlarına sert bir eleştiri yapıyor De Sica.

kalli 5 months ago

Kanatlar

William A. Wellman

4 Gönderi

Neredeyse 100 senelik, tarihin tozlu sayfalarında kalmış, 1. Dünya Savaşı'ndan sonra taze taze çekilmiş savaş filmi. Film 1927-28 yılında ilk kez düzenlenen Akademi Ödülleri'nde En İyi Film ödülüne layık görülmüş. Sinema tarihinde bir ilk olduğu için tarihin tozlu sayfalarında kaybolmamalı…devamıNeredeyse 100 senelik, tarihin tozlu sayfalarında kalmış, 1. Dünya Savaşı'ndan sonra taze taze çekilmiş savaş filmi. Film 1927-28 yılında ilk kez düzenlenen Akademi Ödülleri'nde En İyi Film ödülüne layık görülmüş. Sinema tarihinde bir ilk olduğu için tarihin tozlu sayfalarında kaybolmamalı bence. Ödül almış bir film, ABD yapımı, savaş filmi. Bütün bunlar birleşince akla ne gelir? Klasik Amerika propogandası. Bunlara takılmadım tabii. Eğer savaş filmlerindeki propogandalara ya da antipropogandalara takılırsam sanırım filmin zevkine varamam. ABD'nin Almanya ile girdiği çatışmada aynı semtten birbirini tanıyan ve aynı birlikte savaşa katılan iki arkadaşın -Jack Powell ve David Armstrong- hikâyelerini konu alınmış. Adından da anlayacağınız üzere havacılığın önplanda olduğu fakat bunun dışında az da olsa kara savaşı, arkadaşlık ilişkisi, romantik sahneler ve eğlenceli anlar da izleten bir film. Tam anlamıyla sessiz film diyemeyiz film için. Zira diyaloglar yok, ama uçağın sesleri, çatışma sesleri, kısacası savaşın kaosunun sesi net olarak alınmış ve aktarılmış perdeye. O sesler sayesinde coşkuyu yakalıyorsunuz. Eğer tamamen sessiz bir film olsaydı savaşın heyecanına varamazdım, aksiyonun doruğuna ulaşamazdım. Sadece dramatik ve eğlenceli havasını hissederdim filmin. Tekdüze bir film olsa da vermek istediği tüm duyguları -romantizm hariç- zirve noktada vermiş. Zaten sesli diyalog olmayınca iş oyunculara düşüyor, ortaya da duyguları net şekilde aktaran, aktarmaya çalışan abartılı jest ve mimikler çıkıyor. Bu filme yakışmış bunlar. Savaşın ortasında garip gelebilir ama daha romantik sahneler izlemek isterdim. Bence bu konuda hafiften bir eksik kalmış. En sevdiğim sahneler uçak sahneleri ve Jack'ın sarhoş olup her yerde köpükler gördüğü sahne oldu. Film için ya da psikoloji de bir anlamı var mıydı acaba? Yahut basit bir sarhoşluk sahnesi miydi? Cevabı farketmeksizin Jack'ın o halleri beni çok eğlendirdi.

kalli 5 months ago

Moby Dick / Beyaz Balina

Herman Melville

4 Gönderi

Kitap elimde aylarca sürünmüş gibi hissetmiştim, 1 buçuk ayda falan bitirmiştim. Başka kitaplarla çaprazlama okuduğumu ve tabii 24 saatimi de kitaba ayırmadığımı, bir de hergün de okumadığımı düşünürsek böyle bir kitap için iyi bir zaman. Ben bu kitabı daha önce…devamıKitap elimde aylarca sürünmüş gibi hissetmiştim, 1 buçuk ayda falan bitirmiştim. Başka kitaplarla çaprazlama okuduğumu ve tabii 24 saatimi de kitaba ayırmadığımı, bir de hergün de okumadığımı düşünürsek böyle bir kitap için iyi bir zaman. Ben bu kitabı daha önce fantastik bir denizcilik macerası, korsan kitabı, işte masal tadında çocuk kitabı sanıyordum. Bu bir destanmış, şiirsel bir destan. Balinacılık destanı. Dev Beyaz Balina'nın ve de intikam hırsı gözünü kör, kulaklarını sağır etmiş, başka bir şey düşünmez hâle getirmiş Kaptan Ahab'ın destanı. İlk baştan uyarımı yapayım. Maceralarla, fantastik olaylarla dolu, okuması kolay bir denizcilik hikâyesi bekliyor iseniz hayal kırıklığına uğrayabilirsiniz. Şiir olmayan, ama şiir gibi olan 700 küsur sayfalık destanı okumaya kendinizi hazırlamalısınız. Buraya da eklediğim üzere ben kitabı YKY'den okudum. Ön çevirmen notunu çok beğendim. Kitabın tanıtımını bizi neler beklediğini yazmışlar. Karakterlerden, olacaklardan bahsetmişler. Fakat biraz da sürprizi bozulmuş sanki. Çünkü eninde sonunda neler olacağını da yazmışlar. Tabii bunlar zaten tahmin edilecek sonlar ama kitabı okudukça sonunu tahmin edebilmek isterdim, en başında okumak değil. Kitabın sonunda da Melville'nin kitabı yazma sürecinde bazı insanlara kitapla ve kendiyle ilgili yazdığı mektupları derlemişler. Kitabın değerlendirmesini de yapmayı unutmamışlar. Bu mektuplar ve değerlendirmelerle okurken biraz sıkıldığım eser gözümde az da olsa anlam kazandı ve takdir etmemi sağladı. Kitabın felsefesini, kültürünü, anlatmak istediğini anladım. Evet, kabul etmek lazım ki sıkıcı bir eser. Yine de okuduğum için memnunum. Kitapta iç dünyaların çarpışması, hırslar, beklentiler var diyebilirim. Ağır ağır ilerleyen bir eser. Biraz da karmaşık. Bir noktadan sonra nerede ne olmuş, kim kimmiş, kime ne olmuş aklımda tutmakta zorlandığımı farkettim. Ishmael bize hikâyeyi anlatan kişi, Ahab kaptan, Starbuck Ahab'ın intikam düşüncesine sürekli karşı gelen daha doğrusu çalışan ikinci kaptan... Eee başka? Karakterler ve olaylaf kafamda bazı zamanlar birbirine karışsa da en azından ön plana çıkan karakterleri tanıyabildiğim ve sonlarını görebildiğim için mutlu hissediyorum. Böyle bir kitap belirsiz bir son ile bırakılsaydı herhalde okuduğum 700 küsur sayfa için pişman olurdum. Hep de ağır ilerlemiyor tabii. Her zaman bir felsefe, ruhsal tahlil, içsel çatışma sunmuyor önümüze. Bazen de dışsal çatışmalar görüyoruz. Bazı zamanlar okyanus sesini yükseltiyor, bazı zamanlar tayfa. Bazen Ahab, bazen Starbuck. Bazenleri de tüm ihtişamıyla Moby Dick. Karmaşanın hâkim olduğu, olayların ve maceranın arttığı, hafiften gerilime çeken sahnelerde okuyoruz. Buraları akılda canlandırabilince daha da heyecanlı olur. Tam da buralarda aslında denizcilik hikâyesi okumanın tadına vardım diyebilirim. Kitabın bir kısmında da balinaları, balina türlerini tanıtıyor. Balinaları bize anlatıyor. Bilimsellikte var diyebiliriz. Soyları tükenmiş balinalardan, pek bilinmeyen türlerden bahsediyor. Herhalde bahsedilen türlerin birçoğunu daha önce duymamışımdır. Balinalar konusunda genel kültürünüzü -buna pek de ihtiyacımız yok bence- arttırıyor da aynı zamanda. Tam da bu noktada Melville'yi takdir etme isteği duydum. Buna çok ihtiyacı varmış gibi... 19. yüzyılda böyle bir kitap yazmak, bu kadar derinlemesine araştırma yapmak, kendi kafandaki maceracı ve felsefik yönü bilimsel ile birleştirip okyanusun ve devasa balinaların ihtişamını okuycunun önüne sermek... Takdirlik değil de nedir? Kaynaklara ulaşmanın zor olduğu bir dönemde yapıyor bunlar Melville. Hatta uzun bir zaman araştırma yapacağı kitapların kendine gelmesini beklemiş. Kitabın birkaç sayfasında sonunda yaşanan olayın resimlerini koymuşlar, bunu sevdim. Tam da zihnimde canlandırdığım gibiydi. Okuyun veya okumayın diyebileceğim bir eser değil. Bunalırsınız, sürünüyor gibi gelir ama zevk de alırsınız bence. En azından bir şeyler öğrenir, Melville'nin kalemiyle tanışır. Hırsların insanı nerelere sürükleyeceğini görürsünüz.

kalli 5 months ago

Çocukluğum

Maksim Gorki

20 Gönderi

Artık Modern klasikleri, numaralandırılmış sıralamalarına göre okuyacağım. Önce yakın bir zamanda okuyup bitirmiş olduğum Çocukluğum kitabından bahsetmek istiyorum. Duygusal hissetiren bir kitap okuyacağımın farkındaydım, yazılmaya değer çocukluk hikâyesiyse dramatiktir zaten. Lâkin bu kadar olacağını tahmin etmiyordum. Fatma Aliye'nin Refet'i ile…devamıArtık Modern klasikleri, numaralandırılmış sıralamalarına göre okuyacağım. Önce yakın bir zamanda okuyup bitirmiş olduğum Çocukluğum kitabından bahsetmek istiyorum. Duygusal hissetiren bir kitap okuyacağımın farkındaydım, yazılmaya değer çocukluk hikâyesiyse dramatiktir zaten. Lâkin bu kadar olacağını tahmin etmiyordum. Fatma Aliye'nin Refet'i ile çarpraz okuma yapınca beni iyice duygusallaştırdı bu hikâye. Şeker Portakalı gibi düşünün, lâkin daha toplumsala değinen ve daha acımasız olan bir hikâye. Hem de gerçek bir çocukluk anısı. Maksim Gorki'yi ilk defa okudum, ilk deneyimimin onun çocukluğunu anlatan, drama ve acı dolu bir kitap olması hoşuma gitti. Yazarı da hem yazım dili açısından hem de genel karakteriyle -biraz da olsa- tanımış oldum. Neticede çocukluk travmaları, yaşanılanlar yetişkinlikte karakterin oluşmasında etkili olur. Yıllar yıllar, çok yıllar önce yaşamış bir adamın çocukluğuna üzüldüm. Fakat Gorki bütün bunları yaşamamış olsaydı belki de böyle bir kitapla tanışamazdık. Bu kadar derinlemesine çocukluk hikâyesi yaşanmadan yazılmaz sanırım. Eh sadece yaşamak yetmek, güçlü bir kalem de gerekir. Gorki'de her ikisi de birleşince ortaya oldukça başarılı çocukluk otobiyografisi çıkmış. Kitap sadece Gorki'nin çocukluğuna değinmiyor. Tabii doğal olarak Gorki kendini ve çevresini anlatıyor. Bilhassa dedesini ve ninesini. Ninesine de ara ara kızdığım zamanlar olsa da yine de çok iyi kalpli bir kadındı. Kendi anneannem aklıma geldi. Onun da böyle güzel masallar, hikâyeler anlattığını anımsıyorum. Dedelerimiz, ninelerimiz -eğer görecek kadar şanslıysak- nasıl da kalplerimize dokunuyorlar, değil mi? Ninenin masallarında, Gorki'ye duyduğu sevgide gülümsemeden edemedim. Neyse aile büyüklerinden bahsederken laf biraz dağıldı sanki. Ne diyordum? Sadece Gorki'nin çocukluğuna, özel yaşantısını okumuyoruz. Gorki'nin yaşadığı zorlu çocukluğun çerçevesinde dış dünyayı da gözlemle şansı sunmuş yazar. Dönemin Rusya'sının aile yaşantısını, erkeğe, kadına, çocuğa bakışını, ailenin ve aile üyelerinin toplumdaki yerini de görüyoruz. Şiddetin göbeğinde süregelen bir hayat. Sersefil, sevgisiz... Lâkin çocuk masumiyetini korumayı da başaran. Sert bir otobiyografi. Yaşanılan olayları, görülen şiddeti, sefilliği tüm çıplaklığıyla gözler önüne seriyor. İnsan üzülmeye, üzüntüsüne üzüntü katmaya ihtiyaç duyar bence. İşte sizin de buna ihtiyacınız var ise Çocukluğum kitabını şiddetle -kitaptaki gibi bir şiddet değil, sevgisel şiddet- tavsiye ederim.

kalli 5 months ago

Meyhanede Hanımlar

Hüseyin Rahmi Gürpınar

8 Gönderi

Fatma Aliye'den okumuş olduğum 3 tane feminist kitabın üzerine seçtiğim kitap -tamamen tesadüfi bilmeden seçtim.- yine bir feminist kitap oldu. Hüseyin Rahmi Gürpınar'ı ilk defa okudum ve kalemini çok sevdim. Zaten halihazırda Kuyrukluyıldız Altında İzdivaç kitabına başladım. Bu arada Türk…devamıFatma Aliye'den okumuş olduğum 3 tane feminist kitabın üzerine seçtiğim kitap -tamamen tesadüfi bilmeden seçtim.- yine bir feminist kitap oldu. Hüseyin Rahmi Gürpınar'ı ilk defa okudum ve kalemini çok sevdim. Zaten halihazırda Kuyrukluyıldız Altında İzdivaç kitabına başladım. Bu arada Türk Edebiyatı klasiklerini numaralandırılmış sırasıyla okuyacağım artık. Eh ilk sıradaki kitapta Kuyrukluyıldız Altında İzdivaç imiş. Neyse biz bu kitap hakkında konuşalım. En son ne diyordum? Evet, ilk defa okuma fırsatı bulduğum Hüseyin Rahmi'nin kalemini çok sevdiğimden bahsediyordum. Süt Kardeşler'e ilham olan ve radyo tiyatrosunu da severek dinlediğim Gulyabani eserinden ötürü -onu da hâlâ okumadım, zaten ilk buysa onu okumuş olamam değil mi?- kaleminin eğlenceli ve ilgi çekici olduğunu tahmin ediyordum, beni yanıltmadı. Meyhanede Hanımlar, 39 sayfalık kısacık bir eser. Elinizle almanızla bitirmeniz bir olur. Kısa olduğu gibi akıcıda. Sabah kahvaltı için bizimkilerin uyanmasını beklerken okudum ve ne zaman başladım ne zaman bitirdim anlamadım bile. Okurken çok eğlendim. Araya hem güldüren hem de düşündüren mizahi ögeler serpiştirmiş yazarımız. Tabii güldürmesinin yanında başarılı da bir dönem, toplum eleştirisi yapıyor. Feminist dememden anlayacağınız üzere kadınlar üzerinden. Sadece kadınlar mı? Hayır. Bir de yasaklar üstünden. Kitap bir gelin-kaynana çatışmasıyla başlıyor. Bayağı ağzı bozuk bir çatışma. İki tarafta birbirlerine ağza alınmayacak sözler ediyorlar. Hüseyin Rahmi bu yerleri öyle bir yedirmiş ki kitaba okurken hem geline hem de kaynanaya sinir oldum, bir yandan da güldüm. Daha sonra hikâye adından da anlaşılacağı üzere meyhanede devam ediyor. Kocası Şehri Bey ile meyhaneye içmeye giden Bahriye Hanım burada dostları Adalet Hanım ve Ferdi Bey ile karşılaşırlar. Çakırkeyf olan kadınlar, -Bahriye daha ön planda- Cumhuriyetin ilanının kendilerine kazandırdığı özgürlük hakkında konuşmaya başlarlar. Artık kadın her istediğini yapabilecektir. Acaba? Günümüzde bile eskisi kadar olmasa da hâlâ hakları kısıtlanan kadınlar var. Elbette erkeklerde vardır ama kadınlar daha fazla. Bahriye Hanım'ın kocası Şehri Bey'i bile umursamadan bu kadar net erkek yergisi yapması çok hoş bulunmayacak olsa da bence o dönem için haklı bir serzeniş. Çünkü o döneme değin üçüncü sınıf insan gören kadın toplumda yer edinmeye, görünmeye başlamış. O yüzden ben Bahriye Hanım'ın yükselişlerine hak verdim. O masada dönen sohbet çok zevkli idi. Orada olup ben de birkaç lakırdı etmek isterdim. Sadece kadınlardan değil, o sırada uygulanmış olan içki yasağından da söz ediliyordu kitapta. Meyhanedeki yaşlı bir sarhoşun kendisini pek de anlıyor ya da dinliyor gibi durmayan garson Niko'ya bu konuda yakınmalarını okumak da zevkliydi. Yasakların insanı daha çok içkiye teşvik ettiğinden bahsediliyordu. İçmeyen bile içmeye başlamış. Ne olacak bu yasak olan şeyin çekiciliği? Çocukken de nerede sağlıksız yemek var onu severdik, sağlıklılara burun kıvırırdık. Oysa burun kıvırdığımız sağlıklı yemeklerde gayet lezzetliymiş. Konu yemeğe nereden geldi? Kahvaltıyla söze başladım, akşam yemeğiyle bitireceğim yazıyı. Bu kadar çok konudan bahsedip bu kadar kısa olmasının sebebi de Hüseyin Rahmi'nin kitapta çok net olması. Anlatmak istediğini, eleştirdiği meseleleri fazla açılmadan en sade şekliyle anlatmış, bunu yaparken de güldürmeyi başarmış.