(@) - Raf

Amerikalı felsefeci Robert M. Pirsig, 1974 yılında yayımlamayı başarabildiği Zen ve Motosiklet Bakım Sanatı'nı başlangıçta kısa ve hafif bir felsefi deneme olarak yazmayı tasarlamış ancak 1968'de yaptığı motosiklet gezisinden sonra anlatı çatısını bu gezi üzerine oturtmuş. Pirsig sonradan yazdığı sonsözde…devamıAmerikalı felsefeci Robert M. Pirsig, 1974 yılında yayımlamayı başarabildiği Zen ve Motosiklet Bakım Sanatı'nı başlangıçta kısa ve hafif bir felsefi deneme olarak yazmayı tasarlamış ancak 1968'de yaptığı motosiklet gezisinden sonra anlatı çatısını bu gezi üzerine oturtmuş. Pirsig sonradan yazdığı sonsözde ise şöyle diyor: "Kitap tam 121 yayımcı tarafından reddedildikten sonra bir yayımcı kitap için standart avans olan 3000 doları ödemeyi kabul etti. Yayımcı, kitabın kendisini niçin yayımcılık yaptığını düşünmeye zorladığını anlatıp kitabı basacağını, ama bu 3000 doların büyük olasılıkla bundan alacağım son para olacağını, bu yüzden de cesaretimin kırılmaması gerektiğini söyledi. Böyle bir kitapta amaç para değildi." Oysa kitap kısa zamanda, beklenenin üstünde satarak bestseller haline geldi ve hem okurlardan hem de eleştirmenlerden çok olumlu tepkiler alarak tam bir "kült eser" oldu. Tam olarak belli bir türün içine sokulamadığı için çeşitli eleştirmenler tarafından roman, otobiyografi ve felsefi deneme olarak sınıflandırılan eserde, patolojik bir kişilik bölünmesiyle zaman zaman Platon'un kurgusal karakteri "Phaedrus" olarak da karşımıza çıkan adsız anlatıcının (aslında Pirsig'in) 11 yaşındaki oğlu Chris, arkadaşı John ve eşi Sylvia ile birlikte Minnesota'dan California'ya yaptığı on yedi günlük uzun bir motosiklet yolculuğu, aklın ve deliliğin doğasından motorsiklet onarımına birçok konuya ilişkin felsefi tartışmalarla iç içe anlatılır. Uçsuz bucaksız düzlükler ve sapa dağ yollarından geçip kasabalar, dağlar, vadiler ve kanyonlar aşarak okyanusa dek süren yolculukta Chris'le aralarında geçen diyaloglarına bolca şahit olduğumuz anlatıcı diğer taraftan da hayat, teknoloji, bilgi, inanç, değer, duygu, akıl, nitelik gibi kavramlar üzerine düşüncelerini okuyucuyla paylaşır, geçmişte yaşadıklarını hatırlar, yorumlar ve bir anlamda kendi kendine beyin fırtınası da yapar. Aslında hem bir motosiklet yolculuğunun hem de bir içsel yolculuğun hikayesi olan eser, Antik Yunan felsefesinden çağdaş felsefeye kadar Batı kültürünün temel felsefi problemlerine ve insanlığın teknolojiyle olan ilişkisine dair derin bir araştırma da içermektedir. Zen ve Motosiklet Bakım Sanatı'nın felsefi ekseni yalnızca Zen felsefesi üzerinden kurulmamış, varış noktasına ulaşana kadar "Akılcılık" dediği Phaedrus'un hayaletinin peşinde uzun bir yol da kat etmiştir. Zen, tüm bu yolculuk sonunda Phaedrus’un kendini huzurlu hissedip yerleşeceği son duraktır. Nitelik kavramı üzerinde de fazlaca duran ve buna vurgu yapan eser, Nitelik'in her şeyin kaynağı ve ana maddesi olduğunu, bizim varoluşumuzun nesne ve öznelerini de yarattığını savunur. Bunu da Phaedrus'un, üniversitede retorik dersi verdiği dönemde birlikte çalıştığı akademisyenlerden birinin kendisine, öğrencilere Nitelik’i öğretip öğretmediğini sorması üzerine kavramı temel meselesi haline getirmesi ve Nitelik’i keşfetmenin herhangi bir sanatta ustalık kazanmanın en temel yolu olduğunu keşfetmesinden anlarız. Bunun yanısıra Pirsig de Nitelik'e büyük bir önem atfederek, metin boyunca kelimeyi büyük harfle yazmış ve Nitelik'i bu haliyle özel bir isim yaparak kitabın da özü saymıştır. Kitabı okumak büyük bir sabır ve emek istiyor. O yüzden okumak isteyenlere tavsiyem başlamadan önce biraz felsefeye hakim olmaları, Platon'un diyaloglarına özellikle Gorgias'ına bir göz atmaları ve retorik konusunda biraz bilgi sahibi olmaları yönündedir. Bu ek okumalar, okuma zevkini biraz daha artıracaktır. Kitabı bitirdikten sonra da ilgili makalelerle okumayı desteklemek çok daha iyi olacaktır. Zorlu ve yorucu bir yolculuk olmasına rağmen kitabın kapağını kapattığımda iyi ki okumuşum dediğim nadide eserlerden biri oldu. Kitapla kalın... Notum : 10/10

nhlyrtsvn 10 months ago

Ses ve Öfke

William Faulkner

5 Gönderi

Faulkner'ın 1929 yılında basılan ve 4. romanı olan Ses ve Öfke, bir çok eleştirmen gibi Faulkner'ın da yazdığı en iyi roman olduğu görüşündedir. Bilinç akışı tekniğiyle yazılan romanda olay örgüsü biraz karışıktır. Farklı zaman dilimlerinde, farklı anlatıcılar tarafından zamanda sıçramalarla…devamı

nhlyrtsvn 11 months ago

Söyleme Bilmesinler

Şermin Yaşar

27 Gönderi

Şermin Yaşar'ı çok severim, uzun zamandır takip eder ve yazdıklarını da büyük bir keyifle okurum. Çok samimi ve içten geliyor yazdıkları. Küçücük bir olaydan ya da kelimeden insanın kalbine dokunan, çocukluğuna götüren hikayeler çıkarıyor. Yine güzel bir hikaye çıkarmış. Okurken…devamı

nhlyrtsvn 11 months ago

Kız Kadın Öteki

Bernardine Evaristo

1 Gönderi

Çoğunluğu siyahi kadınlardan oluşan toplam 12 kadının ırkçılık, göçmenlik, feminizm, cinsiyet, aşk, kültürel çatışma, toplumsal statü ve sınıf ayrımı gibi sorunlarının yanısıra kadınların toplumda kendilerine yer edinme çabalarının hüzünlü hikâyeleri anlatılıyor. Sevdim mi evet sevdim ama hep bildiğimiz türden hikayelerdi…devamı

nhlyrtsvn 11 months ago

İtiraf Ediyorum

Jaume Cabre

2 Gönderi

Öncelikle şunu belirtmeliyim ki tek kelimeyle muhteşem bir eserdi. Oldukça bol karakterleri olan, zaman ve mekanlar arasında dolaşan romanın tadını çıkararak, araştırarak, sindirerek okudum ve vedalaşmak benim için oldukça hüzünlü oldu diyebilirim. Katalan yazar Jaume Cabré'nin 2011'de yayımlanan ve birçok…devamı

nhlyrtsvn 1 year ago

Bizim Köy

Mahmut Makal

5 Gönderi

Mahmut Makal'ın 1950'de yayımlanan ve Köy Edebiyatı'nın en önemli sembollerinden biri olan Bizim Köy, aslında 1948-1949 yılları arasında "Bir Köy Öğretmeninin Notları" adıyla Varlık dergisinde yayımlanmış. Yazarın yaşadıklarından ve gördüklerinden yola çıkarak, yerel bir ağızla yazdığı çarpıcı gerçekler yalın anlatımıyla…devamı

nhlyrtsvn 1 year ago

Kızıl Çengi

Osman Balcıgil

1 Gönderi

İlk Türk kadın yönetmen ve sinema-tiyatro oyuncusu Cahide Sonku'nun hayatını dinlemek bir yandan keyifli bir yandan da oldukça hüzünlüydü. Konaklardan meyhanelere, zirveden en dibe giden yolda yanlış tercihler ve kararlar, yapılan hatalar bir de üstüne camianın vefasızlığı içinde yitip giden…devamı

nhlyrtsvn 1 year ago

Dağılma

Veysel Nazlı

2 Gönderi

Bilinç akışı tekniğiyle yazılan ve aynı zamanda kitabın da ana karakteri olan 1. tekil şahıs anlatıcının, içinde bulunduğu hezeyanlarının, varoluş sancılarının, hayata tutunma çabalarının, insanlarla ve kendisiyle olan savaşının anlatıldığı oldukça akıcı bir üsluba sahip kısa roman diyebilirim "Dağılma" için.…devamı

nhlyrtsvn 1 year ago

Abşalom, Abşalom!

William Faulkner

1 Gönderi

20. yüzyıl Amerikan Edebiyatı'nın en ünlü roman yazarlarından biri olan William Faulkner, Kutsal Kitabı kendine rehber edindiği ve 1936'da yayımladığı eseri Abşalom Abşalom'da, Kral Davud ile oğlu Abşalom'un hikâyesine atıfta bulunarak Kitabı Mukaddes'ten Güney'in efsanesine, oradan da modern dünyanın karmaşasına…devamı20. yüzyıl Amerikan Edebiyatı'nın en ünlü roman yazarlarından biri olan William Faulkner, Kutsal Kitabı kendine rehber edindiği ve 1936'da yayımladığı eseri Abşalom Abşalom'da, Kral Davud ile oğlu Abşalom'un hikâyesine atıfta bulunarak Kitabı Mukaddes'ten Güney'in efsanesine, oradan da modern dünyanın karmaşasına uzanan bir roman yaratmıştır. Eski Ahit'e göre; Hz. Davud'un üçüncü oğlu, yakışıklılığı ve saçlarının güzelliği ile ünlü Abşalom'dur. Öz kız kardeşi Tamar'a tecavüz eden üvey ağabeyi Amnon'u öldürünce, babası tarafından sürgüne gönderilen Abşalom, bir süre sonra hatırlı kişilerin araya girmesi ile affedilir. Ancak, artık eski Abşalom değildir, hırs, öfke, nefret ve intikam doludur ve tek hedefi babasının yerine tahta geçmektir. Babasına karşı düşmanlarıyla birleşerek ayaklanan Abşalom, savaşta yenilip, kaçmaya çalışırken uzun saçları bir ağaca takılır ve Davut'un ordusuna komuta eden Yoab tarafından öldürülür. Oğlunun kanlara bulanmış güzelim saçlarını, eline dolayarak ağlayan babası Davud'un son nidası ise "Abşalom! Abşalom!" olur. Hikaye ile roman arasındaki bağlantıya daha sonra değineceğim ama ondan önce kitapla ilgili bir bilgi daha vermek istiyorum. Romanın 6. bölümünde yer alan ve toplam 1.288 kelime içererek "Edebiyattaki En Uzun Cümle" olma özelliğiyle 1983 Guinness Rekorlar Kitabı'na giren Abşalom Abşalom, Ses ve Öfke kitabıyla birlikte yazara Nobel Edebiyat Ödülü'nü de kazandırmıştır. 1897'de Mississippi'de doğan Faulkner, burada, Güney geleneğinden oldukça etkilendiği bir çocukluk geçirmiş ve daha sonra hayatının büyük bir bölümünü geçirdiği Oxford'daki Lafayette kasabasına taşınmıştır. Faulkner, doğduğu ve yaşadığı bu şehirlerden kendi Güney imgesini yaratarak hayali bir bölge kurmuş, kendi eliyle haritasını çizmiş ve bir çok eserinde de bu haritadaki yerleri kullanmıştır. Eserlerinde bahsettiği "Jefferson" Oxford'u, "Yoknapatawpha kasabası" ise Lafayette'i temsil etmektedir. Abşalom Abşalom'a konu olan olaylar da Yoknapatawpha bölgesindeki Jefferson kasabasında geçmektedir. Fakir ve dağlı bir ailede doğan, güçlü ve zengin biri olup soyunu devam ettirecek bir aile kurmak için herşeyi göze alan Thomas Sutpen'in, gizemli bir şekilde Jefferson kasabasına gelmesi ve burada bir çiftlik kurmasıyla birlikte yükselişi ve düşüşü anlatılmaktadır romanda. Sutpen, hükmedilen değil hükmeden olmak için, gücünün ve soyunun devamını sağlayacak en önemli iki şeyin (toprak ve oğul) peşine düşer. Chickasaw Kızılderilileri'nden aldığı ve roman boyunca da adı "Sutpen'in Yüzkilometrekaresi" olarak geçen çiftlik ile soylu bir ailenin kızıyla yapacağı bir evlilikten olan oğul onun en büyük hedefi ve planının bir parçasıdır. İşte Eski Ahit'teki hikayenin, romanla bağlantısı da bu noktada ortaya çıkar ve yazar bu gizemi de okuyucunun, parça parça ve sık sık verdiği tekrarlarla bulmasını sağlar. Faulkner, Sutpen'in hikayesinin yanısıra dönemin devam eden kölelik düzeni, kölelerin yaşadığı toplumsal sorunlar, beyazların kölelere karşı tutumu, ırkçılık (ama sadece beyazın siyaha olan üstünlüğü değil, beyazın beyaza karşı üstünlüğü de), sınıf ayrımı, Amerikan İç Savaşı, savaş sonrası bunalımlar gibi sorunlara değinirken Güney'in aile ve toplum yapısını da gözler önüne serer. Çok katmanlı bir yapıya sahip olan hikaye, Sutpen ile doğrudan ya da dolaylı olarak ilişkili dört karakterin bakış açısından anlatılmakta bu yüzden de sık sık tekrarlar ve geri-dönüşler kullanılmaktadır. Bilinç akışı ve çoklu anlatıcı tekniği kullanılarak geçmiş ve şimdiki zaman arasında gezen eserde, Sutpen ailesinin hikayesi, önce Miss Rosa tarafından Quentin Compson’a anlatıldığı sıra, Quentin Compson’ın bilinci yoluyla bize parça parça sunulur. Sonra Quentin aynı öykünün diğer bölümlerini babasından dinler; daha sonra da Quentin, arkadaşı Shreve’e anlatmaya çalışır; en sonunda her ikisi de Sutpen'in hikayesinin bilinmeyen parçalarını kendi hayallerinde canlandırıp okuyucu da o anda onlarla birlikte bu işe dahil ederek farklı varyasyonlar geliştirirler. Eserde, düz bir kurgu olmadığı, her bölümde birkaç anlatıcı yer aldığı ve zamanda sıçramalarla olay örgüsü anlatıldığı için başta biraz okuyucuyu zorlasa da kurgu ortaya çıktıkça ve parçalar birleştikçe okuması da daha keyifli bir hal almaya başlıyor. Farklı anlatcılar, aynı olayları üst üste anlattığı için tekrarlar üzerine kuruluymuş sanısı yaratan romanda, aslında okuyucudan doğrunun eksik anlatımlarından geçerek, doğruyu daha derin bir biçimde kavraması sağlanıyor. Ayrıca kitabın sonunda verilmiş olan harita, kronoloji ve soy ağacı da eserin okunmasında oldukça faydalı oluyor. Eseri okumak isteyipte gözü korkanlara tavsiyem sabırla devam etmeleridir. Çünkü bitirdiğinizde iyi ki okumuşum diyeceğiniz eserler arasında yer alacaktır. Kitapla kalın... Notum : 10/10

nhlyrtsvn 1 year ago

Herkese sağlık, mutluluk ve huzur dolu bir yıl diliyorum. Bol kitaplı ve filmli bir yıl olsun. Bu yıl film hedefimi gerçekleştiremesem de benim için oldukça verimli bir yıl oldu. 😊 2023 Kitap Hedefim : 186/120 2023 Film Hedefim : 137/200…devamı