(@) - Raf

Spoiler içeriyor 1978'de yayımlanan, ferhan şensoy'a ait ilk kitap. anlatıcı-yazar dahil kahramanları yöresel ağızla ve argo ile konuşuyor metin boyunca. puntosu tuhaf biçimde fazla büyük. sadece diyaloglarda değil anlatımda da birçok kasti yazım yanlışları barındırıyor. herhalde alt sınıf insanlarının dünyasını içeriden mesafe…devamı

prafheimas 1 year ago

Körkütük

Thomas Vinterberg

64 Gönderi

Spoiler içeriyor yönetmeni thomas vinterberg olan 2020 yapımı danimarka filmi. modern dünyanın gündelik hayatında otomatlaşan bireylerin varoluşsal sıkıntılarını alkol hakkında yazılan bir makaleyi referans alarak çözüme kavuşturmayı deneyen dört öğretmen konu ediniliyor. sorunlar çözülüyor mu? evet. öğrenciler hocalarına taparcasına bağlanıyor, mesleki bir…devamı

prafheimas 1 year ago

Benim Çocuğum

Can Candan

6 Gönderi

Bu belgeseli herkese tavsiye ediyorum. çok iyi bir iş yapmışlar. gözlerim dolu dolu izledim sonuna kadar. farklı cinsiyet kimliği edinenlerin farklı cinsel yönelim gösteren çocukların ebeveynlerinin gözünden anlatılıyor. ve gerçekten bilmek anlamak anlamlandırmak kabul etmek çok zor değerli bir tutum.…devamı

prafheimas 1 year ago

İkimiz

Filippo Meneghetti

2 Gönderi

Spoiler içeriyor yönetmeni filippo meneghetti olan 2020 yapımı fransız film. izlediğim en güzel filmlerden biri oldu. hem yaşlılık(!) hem de farklı cinsel yönelimleri olan kişilere karşı toplumsal ( ahlaki, dini, kültürel, politiik...) nefret ve faşizan tutumlara dair gerilimli bir film. ayrıca madeleine…devamı

prafheimas 1 year ago

Parazit

Bong Joon Ho

380 Gönderi

yönetmenliği bong joon-ho tarafından yapılan 2019 yapımı güney kore filmi. the lower classes smell. [ alt sınıflar kokar] (george orwell, wigan yolu iskelesi) mr. park şoförü olarak çalışan yoksul ki-taek'in farklı koktuğunu fark eder. karısı yeon-gyo'ya tarif ederken metroya bindiğinde…devamıyönetmenliği bong joon-ho tarafından yapılan 2019 yapımı güney kore filmi. the lower classes smell. [ alt sınıflar kokar] (george orwell, wigan yolu iskelesi) mr. park şoförü olarak çalışan yoksul ki-taek'in farklı koktuğunu fark eder. karısı yeon-gyo'ya tarif ederken metroya bindiğinde duyduğun koku gibi, der. gibi kokmak * mis gibi, leş gibi, yahudi gibi, afrikalı göçmenler gibi, fahişeler gibi, hintliler, araplar, zenciler gibi kokmak(!) koklayan egemen sınıf ve kokanlar koku, biyolojik fizyolojik olduğu kadar; toplumsal, kültürel, sınıfsal dolayısıyla politik bir fenomendir aynı zamanda. * 1900'lü yıllarda ingiltere'de lavabo ve banyo yaygın değil ve 16. yüzyılda trente konsili banyo yapmayı ahlaki sebeplerle yasaklıyor. arınması gereken günahkar kişiler ancak banyo yapar çünkü. fakirlerin burjuvaya nazaran daha tutucu olmaları bir yana zaten temizliğe ulaşmak da bir imkan meselesidir. * 17. yüzyılda prag'da rahipler zina yapanların kokularından ayırt edilebileceğini iddia eder. * 18. yüzyıl fransa'sında yahudileri iğrenç kokan insanlar olarak değerlendirilir. * 1990'ların başında paris belediye başkanı jascues chirac afrikalı göçmenlerin gürültü ve kokularının fransız vatandaşlarını delirttiğini söyler, halka açık bir konuşmasında üstelik. [ buna güçlü bir tepkiyi rap müzik grubu olan zebda verir.] parazit filmine dönersek koku burada da keskin biçimde sınıfsal ayrılığı imgeler. " o yaşa kadar itilip kakılmanın, sömürülmenin, lağım basan bodrumda yaşamanın ne demek olduğunu öğrenmiş, bunlarla cinayet işlemeden başa çıkabilmiş bir adam" (aksu bora) olan ki-taek, ona, ait olduğu sınıfın kokusu hatırlatıldığında çığırından çıkıp patronunu bıçaklar, ona arabanın anahtarını attıktan hemen sonra. koku ve kir kir, olmaması gereken bir yerde olmak ve dolayısıyla temiz, steril olanı kirletmek anlamına geliyor eski tanımına göre. bu durumda alt sınıflar, göçmenler, fahişeler, fakirler sistemin tehditkar dayanılmaz kokusuna dönüştürülür. (erdoğan altun, kampfplatz dergi) filmde dikkat çeken bir diğer unsur mekan insan ilişkisi üzerinden se farklı sınıfları vurgulama biçimidir. yağan yağmurun üst sınıf için bir arınma, temizlik, ferahlık ve haz biçimi oluşu alt sınıflar için tam bir (sözümona ) 'doğal' felakettir. toplumsal hiyerarşi aslında pek de sembolik, soyut değil bizatihi mekana işlenmiştir. sokaklardan yağmurda koşan aile üyeleri merdivenlerden ine ine kendi mahallelerine ve bodrum katlarına varışları bunun güzel bir örneğidir. sınıf çatışması ve aradaki uçurum kendini bizzat çevresel adalet yoksunluğu üzerinden de ele verir. lewis mumford çok iyi ifade eder bu çevresel dezantaj zincirini: "yeterli doğal ve kültürel kaynakların bulunmadığı bir çevreye ayak uydurabilen bir proletarya: temiz hava olmadan, sağlam bir uyku olmadan, iç açıcı bir bahçe veya oyun parkı olmadan idare eden; gökyüzünü ve güneşi görmeden, özgürce hareket edemeden, içinden geldiğince oynayamadan, gönlünce sevişemeden yaşayabilen insanlar. metropollerin “çöküntü” denen alanları esasen “olmadan idare edilen” alanlardır. buralarda yaşayıp da güzel bir kent manzarası görmek isteseniz, otobüse binip kilometrelerce yol tepmeniz gerekir; bir parça doğa yüzü görmek için kalabalık bir trenle şehir dışına çıkmak zorundasınızdır. imkânınız yoksa, pes edersiniz: kronik açlık, iştah kaybına yol açar. nihayet, ne kaybettiğinizin farkında bile olmadan yaşayıp ölebilirsiniz." metropole karşılık çöküntü bölgesi

prafheimas 1 year ago

Yolunu Şaşıranlar

Anton Çehov

1 Gönderi

anton pavloviç çehov'un iletişim yayınlarından çıkan öykü serisinin ikinci cildi. çeviren ise mehmet özgül. ön sözü yazan beverly hahn'a göre çehov'un meslek hayatı diğer rus klasikleri gibi ne yazmaya ciddi entelektüel bir yerden başlamış ne de diğerleri gibi toprak sahibi…devamıanton pavloviç çehov'un iletişim yayınlarından çıkan öykü serisinin ikinci cildi. çeviren ise mehmet özgül. ön sözü yazan beverly hahn'a göre çehov'un meslek hayatı diğer rus klasikleri gibi ne yazmaya ciddi entelektüel bir yerden başlamış ne de diğerleri gibi toprak sahibi sınıftandır. çehov, tüccar bir ailenin çocuğu, eski bir serfin torunudur. doğmakta olan yeni bir sınıfın ihtiyaçlarını gidermek üzere çıkan pek çok zevksiz mizah dergilerinden birinde yazar. kaba güldürü ve basit tiplemeler üzerinden zıtlıklar ile alay eden bir tür fıkra gibidir bunlar. zamanla daha ciddi dergilerde yazıp edebiyat üzerine emek vermeye başladıkça mizahi yönünü ve edebi dilini; şiirsellik ile gerçekliği birleştirip mesleğe asıl girişini yapacaktır. bu ikinci cilt de yine çehov'un 1880 ile 1886 yıllarını kapsayan öykülerinden derlendiği için yazarın çıraklık ve giderek üslubunu geliştirdiği dönem olarak görülebilir. bu kitabında 68 öyküsü yer alıyor. benim özellikle sevdiklerim şöyle: * istiridye * avcı * düşünür * ah, şu insanlar! * saygısız adam * çocuklar * keşif * acı istiridye'de diğer öykülerinden farklı olarak anlatıcı-yazar bir çocuktur. çocuk iştahı ve yoksulluk psikolojisi üzerine çok hassas iç burkan bir öykü. benzer temalı diğer okuduğum öykülerin yanında [ bazı köfteler, yalçın tosun, çikolata, orhan kemal] zihnime kazındı bile. avcı öyküsünde uzlaşmaz kişilikleri ile ayrı dünyaların insanı olan ve neredeyse hiç görüşmeyen karı kocanın hikayesi. adam doğada ve özgürce yaşamak isterken eşi mevsimlik işlerde köyde geçimini sağlar, eve bağlıdır. ama kadının ne olursa olsun adama olan hayranlığı, bakışı iç acıtır. hayatımda okuduğum en dokunaklı bitiş cümlesini çehov bu öykü için kurmuş sanki: *** "avcı düz bir şerit gibi uzayıp giden cılgada yürümeyi sürdürüyor. solgun yüzlü kadın ise kıpırtısız yontu görünümünde dikildiği yerden onun attığı her adımı izliyor. işte kocasının kırmızı gömleği koyu renk pantolonuyla birleşti, adım atışları görünmez oldu, köpeği çizmeleriyle karışmaya başladı. tek görünen şey başındaki kasketi. yegor ormana doğru keskin bir dönüş yapınca yeşillikler arasında artık kasketi de görünmez oluyor. pelageya, 'güle güle, yegor vlasıç' dedikten sonra beyaz kasketi bir kez daha görebilmek için ayakuçlarının üzerinde yükseliyor." (s.216) *** bayıldım bu perspektif betimleyişine ve geride kalan kadının sevdiği adamdan kalan son izi görmek için ayaklarını kaldırışına. aşk böyle ufacık jestlerde, ayrıntıda şiirselleşiyor. acı öyküsünde birkaç gün önce oğlu ölen yoksul, yalnız bir adamın derdini anlatacak hiçkimseyi bulamayıp sonunda atıyla konuşup uzun uzun acısını paylaşması çok insani ve hüzünlü bir öyküydü. bana nietzsche'nin ölmeden önce bir ata sarılıp ağlayışını çağrıştırdı bu öykünün sonu. psikanalizde yasta olan kişinin başkalarıca görülmesinin bu süreçle başa çıkmada çok önemli olduğu söylenir. yas evine baş sağlığına da bu sebeple gelinir esasen. kişinin acı çektiği görülmeli ki yaşadığı şey başkaları aracılığı ile gerçekliğe kavuşup anlam kazansın ve travma olmaktan çıkarak hayatın bir evresi olarak atlatılabilinsin. o yüzden bu derdini anlatmak için çırpınan yaşlı adam da hiçkimse tarafından görülmeye değer olmayışın acısını da çekmektedir. çünkü bir insanı dehşetli biçimde yok eden şey başkalarının ondan bakışını çevirmesidir. kayıtsızlık, bir tür ölüm deneyimidir.

prafheimas 1 year ago

Yaman Tilki

Wes Anderson

32 Gönderi

Spoiler içeriyor yönetmeni wes anderson olan 2009 yapımı animasyon filmi. yaman tilki'nin sesine aşık oldum, müthiş seslendirilmiş. kurt ile karşılaştıkları sahnede ortak bir dillerinin olmayışı tam da doğadan ne denli koptuğumuzu ve hatta hayvanları dahi doğaya yabancılaştırdığımızı gösteriyor. ufak bir jest ile…devamıyönetmeni wes anderson olan 2009 yapımı animasyon filmi. yaman tilki'nin sesine aşık oldum, müthiş seslendirilmiş. kurt ile karşılaştıkları sahnede ortak bir dillerinin olmayışı tam da doğadan ne denli koptuğumuzu ve hatta hayvanları dahi doğaya yabancılaştırdığımızı gösteriyor. ufak bir jest ile yumruğu havaya kaldırarak selamlaştılar sadece. fena ürperdim ve gözlerim doldu o an. hiçbir sözcüğü ihtiyaç yoktu, zaten. filmde tüm doğayı sömürüp kendi tekeline alan iktidar mekanizmaları ifşa ediyor esasen. hatta süpermarkette tilki'nin eline aldığı elmayı göstererek bu bile yapay deyişi aslında gıda sektöründeki iktidarın bizi en temel ihtiyaçlarda bile nelere maruz bıraktığını kâr uğruna sağlığımızdan ettiğini açık ediyor. jean jacques rousseau'nun doğamıza dönelim çağrısı bile artık mümkün değildir. toplumsal hayat içindeyiz, sorumluluklarımız var, ailemiz var, işimizi kaybetme riskimiz var. artık iğdiş edilmişizdir. uzaktan kurda bakıp ancak imreniriz onun kendi doğasını vahşiliğini yaşayışına, kendisi oluşuna. filmi izlerken fark ettim ki aslında her canlı eşit bir anlamda uygar topluma göre çok doğanın kendisi daha adil bir yaşam. tilki plan yaparken hepsine latince adlarını söylerken hepinizin zayıf ve güçlü yanları var diyordu. gerçekten her canlı büyük küçük fark etmeksizin kendini savunacak bir özelliği illa ki var. başkasına üstün farklı bir yanı. zaten bu sayede varlığını devam ettirebiliyor her canlı. fakat sözümona uygar, gelişmiş, insan merkezli topluma geçince işler değişiyor. tilki ile dev şirketlerin mücadelesinde taraflara bakınca asimetrik devasa bir güç dengesizliği var. üç sermaye sahibi patron da devletin tüm iktidar mekanizmalarını fütursuzca kullanabiliyor. polis işçi itfaiye hastane güvenlik hatta medya, kitle iletişim araçları şirketlerin elinde. ve kendi lehine kullanıyor, sermaye kimdeyse onun elindedir çünkü tüm bu bağımsız sandığımız mekanizmalar. tilkinin mücadelesine ancak bir grup ateş başında şarkı söyleyen adam sempati ile yaklaşıyor. gerçek hayatta da pek farklı değil zaten. tilkinin doğası avlanmak.. ve tavuğun doğası kafeslerde zulüm görerek hazır paket gıdaya dönüştürülmek değil. onun da özgürce yaşaması gerek. bu döngüyü gaspeden barbarca tepemize çöken tüm bu sapık sistemin kâr arzusu normalleşmişken tilkinin tilki gibi olmak isteyişi insan insan gibi yaşamak isteyişinin suç olduğu zamanları yaşıyoruz. vahşi kurt.. ah be... selam sana kadim dost.

prafheimas 1 year ago

Yalın Tutku

Annie Ernaux

6 Gönderi

Spoiler içeriyor yazarı annie ernaux olan minik bir roman. son sayfalara doğru beni hepten mahvetti, patır patır göz yaşlarım düştü neye kime olduğunu anlayamadan, istemsiz. aşk inanılmaz bir şey. acayip irrasyonel her dilde, kültürde. tutku zamanına geçiş yapınca bir kez paralel bir…devamıyazarı annie ernaux olan minik bir roman. son sayfalara doğru beni hepten mahvetti, patır patır göz yaşlarım düştü neye kime olduğunu anlayamadan, istemsiz. aşk inanılmaz bir şey. acayip irrasyonel her dilde, kültürde. tutku zamanına geçiş yapınca bir kez paralel bir evrene düşüyor sanki insan. her mekan o'na dair, tüm zaman kipleri o'nunla çekimli. o'nunla sonsuz haz zamanı ve o'nun arzusuyla bekleyiş zamanı. bu tutkunun yalınlığı yani hiçbir çirkefe kötüye beklentiye çıkara batmadan öylece karşısından sadece kendi arzusunu armağan edişini büyük bir şükran ile karşılamak sevincinden oluşması. hiçbir mantıksal rasyonel bir seçime, kâr zarar hesabına düşmemesi.. tüm benliğinle onun olmak.. ve ne denli acı verici olsa bile katlanabilme gücü. tam da tutkunun arzunun dengelediği bir yakıt olan dayanıklılık. beni [şu an ifade etmeye çalışırken de gözlerimden yaşlar gelecek ama] adamın iki yıl sonra döndüğünde kadın için onca bekleyişe hayal edişe rağmen aslında bir dönüş olmadığını görmesi çok incitiyor. tutkuyla bağlandığın kişinin değişmesi ve bu değişimin imgelemimizdeki kişiden kopmuş olduğunu fark etmek. zamanın geri döndürülemezliği bilgisi. giden birinin dönüşünün imkansızlığı. aşkın uzunca bir bekleyiş evresinden sonra ölümünü kabullenmek gerekliliği yani. "bu dönüşün gerçekleşmediğini sanıyorum. bizim hikayemizin zamanı içinde bir hiç, sadece bir tarih bu, 20 ocak. o akşam yeniden gelen adam, burada bulunduğu yıl boyunca, daha sonra yazdığım zamanlarda içimde taşıdığım adam değildi." hani derler ya uykuda ruhumuz bedenimizden ayrılıp uzaklara dolaşmaya gider ve türlü maceralar yaşar, fakat çok fazla uzaklaşırsa beden ile bağı kopar ve dönüş imkansız olur. yatakta ölür uykusunda ruhu bedeninden ayrılan insan. tıpkı bu inanç gibi geliyor bana biraz da aşk. en güzel düşleri yaşatır. ve tutku için hep bir arzu mesafesi gidiş dönüş gerekir. aralık bir zaman ister çiftten nefes alabilmesi için. ama birgün ikisinden birisi mesafeyi açıp çok çok uzaklaşırsa artık dönüş imkansızdır. yine de yazarın dediği gibi en büyük lüks; tutku.. ne olursa olsun asla pişman olunmayan bir armağan.

prafheimas 1 year ago

Serseri

Nuri Ergün

5 Gönderi

yönetmenliğini nuri ergün'ün yaptığı, başrolde sadri alışık olan 1967 yapımı film. filmde yalnız, serseri ve hayatını radikal nihilist olarak sürdüren kazım ara sıra içsel çatışmalara girişip anlamlı yaşamaya değer hayatı arzu edip kendi hiçliğini sorgulasa da ne toplumu ne de…devamı

prafheimas 1 year ago

Babamın Yeri

Annie Ernaux

3 Gönderi

yazarı annie ernaux olan yalın bir anlatı. babaya, dönemlere ve sınıf meselesine dair tarihi bir kesit. köylülük, çobanlık, inşaat işçiliği, fabrika işçiliği, ufak esnaflık ile hayata tutunma çabasına uzanan küçük ve orta sınıflarca hor görülen taşra yaşamı ve eğitimle hasbelkader…devamı