"Gırtlağımdan çıkan ses, binlerce yılın sesi... Artık ben senin bedenine sahibim, sen de benim sırlarıma..."
Sabır Taşı, Atiq Rahimi'nin aynı adlı 2008 romanına dayanan 2012 Fransız-Afgan savaş drama filmidir.
Afganistan’daki savaşta başına bir kurşun alan bir asker komaya girmiştir. Karısı…devamı
Web yapım aşamasındadır.
En iyi deneyim için mobil uygulamamızı indir.
En iyi deneyim için mobil uygulamamızı indir.
Hayata Röveşata Çeken Adam .. 🌞
(@ghost34)
Bu Acımasız Dünyada Hiçbir Şey Kalıcı Değildir, Dertlerimiz Bile .. "
Joined at February 2020
2,058
Followers
1,445
Following
732
Post
2,987
Movie
77
Serie
279
Book
Wim Wenders’in 76. Cannes Film Festivali’nde dünya prömiyerini yapmış olan son başyapıtı Mükemmel Günler / Perfect Days adını Lou Reed’in tanınmış şarkısından (Perfect Day) almış. 2013 yılında kaybettiğimiz ünlü rock müzisyeni bu ölümsüz bestesinde sevgili ile parkta sangria içtikleri, hayvanat…devamıWim Wenders’in 76. Cannes Film Festivali’nde dünya prömiyerini yapmış olan son başyapıtı Mükemmel Günler / Perfect Days adını Lou Reed’in tanınmış şarkısından (Perfect Day) almış. 2013 yılında kaybettiğimiz ünlü rock müzisyeni bu ölümsüz bestesinde sevgili ile parkta sangria içtikleri, hayvanat bahçesinde hayvanları besledikleri, daha sonra bir film izleyip eve döndükleri mutlu bir günü anlatır. Wenders’in filmi umumi tuvaletleri temizlemekle görevli kamu işçisi Hirayama’nın harika yaşamından 12 günün incelikli detaylarının izini sürüyor.
Birçok yapıtında şehirlerden esinlenen usta sinemacı bu kez “Tokyo Tuvaleti” adında gerçek bir kentsel yenileme projesinden esinlenerek hem gayet şiirsel hem de dokunaklı bir filme imza atmış. İşini son derece titizlikle, kendini vererek ve gururla yapan orta yaşlı adam ahenkli rutinini, özenle yinelediği eylemlerini bir sanata, çevresiyle uyumlu bir geleneğe dönüştürmüştür. Mütevazi evinde gün doğmadan kalkar, yatağını toplar, bitkilerine özenle su verir. Evin kapısından çıktığında yeni güne şükreder. Temizlik araç gerecini yüklediği minivanı ile trafiğe çıktığında eski müzik kasetlerini dinleyerek yola koyulur. Öğle molasında oturduğu parkta asırlık ağaçların dibinde bitmiş filizleri kağıttan muhafazalar içinde yanına alır. Eski model fotoğraf makinası ile yaprakların rüzgârda zarifçe salınışını fotoğraflar. İş bitiminde eve dönerken uğradığı alt geçit çarşısında karnını doyurur. Yatmadan önce küçük odasını boydan boya kaplayan kütüphanesinden bir kitap alır, William Faulkner’ın bizde ‘Çılgın Palmiyeler’ olarak bilinen, Wild Palms’tan okur biraz, sonra uykuya dalar. Siyah – beyaz rüyalarında günden kalan imajlar dışavurumcu bir estetikle perdeye yansır.
Hirayama’nın mükemmel günleri böylece sürüp gider. Japon sinemasının yıldız oyuncularından Kôji Yakusho geçtiğimiz yıl Cannes’da en iyi erkek oyuncu ödülüne layık görülen performansıyla filmi çok az diyalogla neredeyse tamamen sırtlanıyor. 70’li 80’li yılların müzik kasetlerinden yükselen unutulmaz şarkılar onun kelimelere dökmediklerini anlatıyor bizlere. House of the Rising Sun’ın (The Animals) tınılarıyla açılan film, Patti Smith, Otis Redding, The Rolling Stones, The Kinks, Van Morrison’dan ezgilerle besleniyor. Lou Reed’in başta sözünü ettiğimiz ünlü bestesinin ardından filmi noktalayan Nina Simone şarkısı ‘Feeling Good’ filmin temel mesajını müzik aracılığı ile vurguluyor. Hirayama her biri teknolojik sanat yapıtı gibi olan umumi tuvaletleri özenle temizlerken beklenmedik karşılaşmalar bizi kısa süreliğine onun geçmişine götürüyor. Wenders bu geçmişi kaleme almış olmasına ve baş oyuncusuna anlatmış olmasına karşın izleyiciye detay vermiyor, yaşamı sanat düzeyine çıkarmış adamın geçmiş hikâyesini izleyicinin hayal gücüne bırakmayı tercih ediyor. Hedefi müzik kasetleri, ağaçlardan süzülen günışığı, kitaplar gibi günlük hayatın ufak mucizeleriyle varoluşumuzun güzelliklerini keşfe çıkmak, sakin bir mutluluk arayışının izini sürmektir. 80’li yaşlarına yaklaşan Alman asıllı sinemacı bu noktada hayranı olduğu ve yıllar önce hakkında bir belgesel çektiği (Tokyo-Ga, 1985) Japon sinemasının büyük ustalarından Yasujiro Ozu’ya adanmış bir şaheser ‘Mükemmel Günler’. Köprü üzerinde iki bisikletlinin yer aldığı sahne Tokyo Story’yi anımsatıyor, yaprakların rüzgârda zarifçe salınımı Ozu’ya ve yaşama şükredişin bir ifadesi olarak gönülleri okşuyor.
Demir Pençe, hayli sert bir gösteri formu olan profesyonel Amerikan güreşinden sahneler sunarken, rekabetçi düzende ayakta kalmaya çalışan bir ailenin trajedisine odaklanıyor. Sean Durkin'in yönettiği film çok önemli olmasa da eli yüzü düzgün sinematografisi sayesinde rahatlıkla izleniyor.
Profesyonel Amerikan güreşi…devamıDemir Pençe, hayli sert bir gösteri formu olan profesyonel Amerikan güreşinden sahneler sunarken, rekabetçi düzende ayakta kalmaya çalışan bir ailenin trajedisine odaklanıyor. Sean Durkin'in yönettiği film çok önemli olmasa da eli yüzü düzgün sinematografisi sayesinde rahatlıkla izleniyor.
Profesyonel Amerikan güreşi dövüş ve güreş ögeleri içeren resmi ve gerçek bir rekabet sporudur. Bildiğimiz Türk usulü güreş stillerinden çok farklı olarak sakatlayıcı darbelere müsamaha gösterilen hayli sert bir gösteri formudur. Amerikan bağımsızlarından Sean Durkin’in gerçek bir yaşam öyküsünden yola çıkan son filmi Demir Pençe / The Iron Claw’ 70 sonlarından 90’lı yıllara uzanan süreçte Amerikan güreş tarihine damgasını vurmuş bir ailenin hikâyesini anlatıyor. Baba Jack Adkisson 5 yaşındaki ilk oğlunu talihsiz bir kaza sonucu kaybetmiş, ailenin üzerine çöreklendiğine inandığı lanetten kurtulmak için Nazi esinli Fritz von Erich adını alarak rakiplerine korku salıp en büyük olmanın peşine düşmüştür. 50’li yılların sonlarında ringlerde fırtına gibi esmeye başlamış, ancak sağ avucu ve parmaklarıyla rakibin alnına baskı uygulayarak pes ettirmeyi amaçlayan kendine özgü ‘demir pençe’ hareketi ile Texas fatihi olmasına karşın dünya şampiyonluğu altın kemerine ulaşamamıştır. Ağzından düşürmediği ‘dünyanın en güçlüsü olursak kimse bize zarar veremez’ mottosundan hareketle ve karşı konulmaz baba baskısıyla dövüş mirasını boy boy dört von Erich’e devredecek, ancak ringde yaşanan kazalar ve beklenmedik talihsizlikler aile bireylerini bir trajedi yumağının içine sürükleyecektir.
Dönem neoliberal rüzgârların estiği yıllardır. Cannes’da dünya prömiyerini yaparak ödülle dönen 2011 yapımı ilk uzun metrajı ‘Martha Marcy May Marlene’ ile sinema evrenine giren Durkin, pandemi etkisiyle çok izlenemeyen 2020 yapımı ‘Yuva / The Nest’de hırslı bir borsacının ailesini sürüklediği yıkımı 80’li yıllar Thatcher İngiltere’si fonunda anlatmıştı. Bu kez ‘derin Amerika’da geçen hikâye rekabetçi düzenin gözünü kör ettiği babanın neden olduğu yıkıma eğilirken toplumsal eleştiriden ziyade yoğun bir aile dramına odaklanıyor. Yabancı bir eleştirmenin hınzır deyişiyle ‘yılın ağır sıklet melodramı’nda profesyonel sporların en zahmetlisinden sert sahneler izliyoruz. Yaşanan kayıplar ardından anne Doris Tanrı’ya ve kiliseye sığınmayı sürdürürken, ölüme meydan okumaya kararlı baba yumruk gücünden, toksik erkeklikten medet umuyor. Olan boy boy çocuklara oluyor. Anne tarafından özenle korunan, babanın güçlü olmaları için gece gündüz antrenmana koştuğu oğlanlar hayat karşısında donanımsız büyüyememiş yetişkinlere dönüşüyor. Amerikan kapitalizminin baş tacı ettiği ataerkil aile düzeni böylece yaşanan kâbusun tetikçisi haline geliyor.
Yeni yetmelerin dünyasına duyarlılıkla eğilmiş, onların sıkışmışlıklarını aşarak özgürlüğe yelken açmalarının şiirini yazmış olan Reha Erdem’in özlenen sinemasının son örneği 'Neandria' adını Kaz dağları yakınındaki aynı adlı antik kentten alıyor. Ön jeneriğin başında ekolojik anlamda sürdürülebilir koşullar sağlanarak çekilmiştir ibaresine…devamıYeni yetmelerin dünyasına duyarlılıkla eğilmiş, onların sıkışmışlıklarını aşarak özgürlüğe yelken açmalarının şiirini yazmış olan Reha Erdem’in özlenen sinemasının son örneği 'Neandria' adını Kaz dağları yakınındaki aynı adlı antik kentten alıyor. Ön jeneriğin başında ekolojik anlamda sürdürülebilir koşullar sağlanarak çekilmiştir ibaresine uygun bir çalışma ile her anlamda ekolojik dengeyi gözeterek kotarılmış olan yapım ülkemizin ilk yeşil filmi olarak izlenmeyi hak ediyor.
Adını Helen dilinde ‘genç adamın yurdu’ anlamına gelen Kaz dağları yakınındaki aynı adlı antik kentten alır ‘Neandria’. Yeni yetmelerin dünyasına duyarlılıkla eğilmiş, onların sıkışmışlıklarını aşarak özgürlüğe yelken açmalarının şiirini yazmış olan Reha Erdem’in özlenen sinemasının bu son örneği, mekân olarak Çanakkale’nin Ezine ilçesine bağlı Kayacık köyüne götürür bizleri. Antik kent kalıntılarının eteğinde bulunan yoksul köyün civarında dağ bayır koşan gencecik Suna ile tanışırız önce. Babanın çekip gittiği köy evinde annesi ile birlikte yaşayan geç kız atletizm yarışmalarına hazırlanmaktadır. Annesi onun yarışlarda başarılı olmasını içinde debelendikleri yoksulluk çukurundan çıkabilmek için fırsat olarak görse de o ‘yarışmak’ değil yalnızca ‘koşmak’ ister.
Köyün genç çocuklarından Mako ayyaş babaya ve üstüne üstüne gelen dünyaya isyanını rap şarkılarıyla dile getirir. Wes Anderson filmlerinden fırlamışa benzeyen daha küçük Filiz ise youtube kanalına köyden haberler ekleme derdindedir. Ama buralarda kayda değer bir şeyler olmuyordur ki! Televizyon ekranından iklim felâketleri izlenir ancak gerek ekolojik gerekse insan ilişkileri anlamında dünyanın dört bir tarafında ne yaşanıyorsa bu köyde de aynı şeyler yaşanmaktadır. Erdem’in ‘Kosmos’undan kopup gelmişe benzeyen sahte imamın gözyaşlarına karışan müdahalesi de pek fayda vermez. Köy arazisine yapılacak olan taş ocağı doğayı tahrip edecek, suyu kirletecektir. İnşaat izni bile alınmadan ortaya çıkan dozerlerin patırtısı çocukların şen şarkılarını bastırmaya başlamıştır bile.
Tarih okumak isteyen Suna’nın ve genç kuşakların işi zordur ancak açmazlarını, sıkışmışlıklarını kendi çabaları ile aşmak için koşuyu sürdürmek zorundadırlar. Reha Erdem’in erdemli sineması en başından beri bu umudun peşinde, aşkın bulunmadığı yerde aşkın izini süren o genç insanların yanındadır. Hayat’ın İstanbul varoşlarındaki karşı duruşundan Jîn’in ülkenin uzak doğusundaki dağlarından yankılanan isyanına, ‘Koca Dünya’nın kimsesiz çocuklarının dayanışma çabalarına Çanakkale’nin köyünden Suna’nın, Mako’nun, Filiz’in umut dolu itirazları eklenir.
Erdem’in genç oyuncuları yönetmekteki becerisine bir kez daha şapka çıkarır, Suna’ya hayat veren Deniz İlhan’a, Mako’da ‘Aşk Yok, Hiç, Yıkamadım gibi gibi kendi yazdığı sözleri yorumlayan rapçi Izzy’ye alkış tutarız. Yönetmenin değişmez çalışma arkadaşı Florent Herry’nin görüntüleri yine birinci sınıftır. Alican Çamcı’nın çağdaş müzik çalışması çok etkileyicidir. Kurguyu bir kez daha üstlenmiş olan Erdem, Japon usta Ryûsuke Hamaguchi’nin ‘Kötülük Diye Bir Şey Yok’ta yaptığı gibi Godard’vari kesmelerle müziği aniden susturur, duygusallığın tuzağına düşmeden yerleşim bölgesini bekleyen tehlikeyi her daim hatırlatır.
Kokuşmuş bir şeyler var Galaksi İmparatorluğu’nda. Frank Herbert'in zamansız Dune, serisini William Shakespeare’in ölümsüz metinlerinin takipçisi olarak görürüm. Paul Atreides'in yazın dünyasının en kompleks karakterlerinden ‘Hamlet’ten izler’ taşıdığını düşünürüm. Denis Villeneuve imzalı serinin ikinci bölümü kült klasiğin görselliği baştan çıkarıcı…devamıKokuşmuş bir şeyler var Galaksi İmparatorluğu’nda. Frank Herbert'in zamansız Dune, serisini William Shakespeare’in ölümsüz metinlerinin takipçisi olarak görürüm. Paul Atreides'in yazın dünyasının en kompleks karakterlerinden ‘Hamlet’ten izler’ taşıdığını düşünürüm. Denis Villeneuve imzalı serinin ikinci bölümü kült klasiğin görselliği baştan çıkarıcı bir beyazperdeye uyarlaması.
Amerikalı yazar Frank Herbert’in ilki 1965 yılında yayınlanan ‘Dune’ romanlar serisi zengin hayal gücüyle başta ‘Yıldız Savaşları / Star Wars’ serisi olmak üzere yedinci sanatın bilimkurgu şaheserlerine ilham kaynağı olagelmiştir. Metnin sinemaya uyarlanmasının çileli bir serüveni olmuş, 70’li yıllarda Alejandro Jodorowsky’nin ele almış olduğu proje, üzerinde yaklaşık üç yıl kadar çalışıldıktan sonra giderek büyüyen bütçe nedeniyle iptal edilmişti. David Lynch’in 1984 tarihli çevirimi de auteur yönetmenin en başarısız çalışması olarak kabul edilir. ‘Blade Runner 2049’ ile bilimkurgu alemine parlak bir imza koyan Kanadalı Denis Villeneuve, emrine sunulmuş geniş bütçe ile bu deli işine soyunmuş ve 2021 yılında dünya prömiyerini yapan Dune: Çöl Gezegeni, pandemi döneminin olumsuz koşullarına rağmen büyük ilgi ile karşılanmıştı.
Kanadalı sinemacının Hollywood senaryo yazarlarının tarihi grevine toslayarak gösterime girmesi 2024’e ertelenen devam filmi Dune: Part Two / Dune: Çöl Gezegeni Bölüm İki, Herbert’in ikinci kitabından yola çıkıyor. Galaksinin farklı noktalardaki rakip feodal aileler tarafından yönetildiği 10.000’li yıllarda, çağımızın petrolüne eşdeğer ‘baharat’ adı verilen çok kıymetli bir kaynağın üretildiği çöl gezegeni Arrakis’in kontrolünü elinde bulunduran Caladan’lı Atreidesler’in rakip hanedan Harkonnen’ler tarafından pusuya düşürülerek yok edildiğini, sonrasında veliaht Paul Atreides’in annesi Lady Jessica ile birlikte çölün derinliklerinde yaşam savaşı veren bölgenin yerlileri Fremenler’e sığındığını ilk filmden biliyoruz. İkinci bölümde, bizzat galaksi imparatorunun ihanetine uğrayan soyunun intikamını alma mücadelesi verecek olan Paul Atreides, kumlar altında yaşamaya mahkum edilmiş yeni dostlarına vaad ettiği cennet hayali için ilk adımları attığı baş döndürücü mücadelesine tanıklık ediyoruz.
Herbert’in 12 milyondan fazla satmış zamansız roman serisini William Shakespeare’in ölümsüz metinlerinin takipçisi olarak görmüşümdür hep. Veliaht Paul yazın dünyasının en kompleks karakterlerinden ‘Hamlet’ten izler’ taşıdığını düşünürüm. Timothée Chalamet’nin kırılgan zarifliğinde ete kemiğe bürünmüş olan genç adamın küstah zıpır delikanlıdan korkulan bir savaşçıya, Fremenlerin gelecekten haber veren liderine dönüşmesi ikinci filmin hikâyesidir. Onun duygusallığı ve tutkulu idealizmi kirli politik taht oyunlarının gölgesinde ihanetlere, bağnaz dümenlere ve muhtemelen üçüncü bölümde tanık olacağımız kanlı din savaşlarına doğru savrulacaktır.
Evet kokuşmuş bir şeyler vardır Galaksi İmparatorluğu’nda. Baharat üzerindeki güce sahip olanın mutlak iktidarın sahibi olduğunu herkes bilir. Paul onu ‘mehdi’ ilan etmeye hazır Fremenlere, güneyden gelen dinsel coşkuya ya da ‘seçilmiş kişi’ olduğu inancını yaymaya çalışan Bene Gesserit tarikatından ruhani güçlere haiz annesinin tüm kışkırtmalarına karşın iktidar olma fikrine sıcak bakmaz önceleri. ‘Korku aklın katilidir’ diyerek aklını çelmeye çalışır annesi. O hâlâ çöle ilk düştüklerinde ölümüne sebep olduğu Fremenlinin hayaleti ile vicdan muhasebesi içindedir oysa. İktidar tutkusunun evreni çürüttüğünü görür, lakin borçlu olduğu halka ve de gönlünü çelen Chani’ye kumların eteğinde hayaline düşen engin denizi, suyu yağmuru, Caladan’ın yeşil cennetini getirebilmek için imparatoru dize getirmek zorundadır. Binlerce kişinin öleceğini gördüğü korkunç gelecek onu dehşetle titretirken Ophelia’sını geride bırakarak kendini gücün kollarına teslim edecektir.
Bir kült klasiğinin beyazperdeye uyarlandığında, düşünsel zenginliğini korurken görselliğini mükemmel bir biçimde ortaya çıkarması kolay rastlanır şey değildir. Villeneuve, son olarak, The Batman’de nefesleri kesen Avustralyalı büyücü görüntü ustası Greg Fraser ile işbirliğinde muazzam bir evren inşa ediyor, sarı-beyaz çölün pusu, gölgesi, aydınlığı ve karanlığını olağanüstü bir sinematografi ile dengeliyor. Hakkonenlerin Roma ile Nazi Almanya’sını buluşturan acımasız gaddarlığını anlattığı baş döndürücü sekansta siyah-beyazın enfes karşıtlığını kullanıyor. Film üç saate yaklaşan süresi içinde Hollywood’un geniş imkânlarından yararlanmış bir süper prodüksiyonun özellikle genç izleyiciden büyük talep gören olmazsa olmaz görkemli savaş sahnelerini de içeriyor elbette. Ancak bu bölümlerin de dozunda ve son derece estetik çekildiğinin altını çizmekte yarar var. Özenle seçilmiş oyuncu kadrosunun başarısını da es geçmeyelim. En büyük sürpriz ise geçtiğimiz yıl, Elvis ile Oscar adayı olmuş yetenekli yeni yüzlerden Austin Butler’dan geliyor. Kendisini Baron Harkonnen’in saçları sıfıra vurulmuş psikopat yeğeni Feyd-Rautha’da zor tanıyacağınıza bahse girerim. Herbert serisinin fanları zaten kaçırmayacaktır ama onlardan değilseniz de incelikli senaryosu ile muazzam görselliğini ustaca kaynaştıran bu yaratıcı sinema şölenini ihmal etmeyin derim.
Geride Kalanlar / The Holdovers yeni yılın güzel sürprizlerinden. Alexander Payne imzasını taşıyan film üç yalnız yüreğin bir aile oluşturduğu sımsıcak bir yapım.
Amerikan bağımsızları içinde favori sinemacılarımdandır Alexander Payne. 90’lı yıllarda başlayan kariyeri boyunca çektiği sinema filmleri iki elin…devamıGeride Kalanlar / The Holdovers yeni yılın güzel sürprizlerinden. Alexander Payne imzasını taşıyan film üç yalnız yüreğin bir aile oluşturduğu sımsıcak bir yapım.
Amerikan bağımsızları içinde favori sinemacılarımdandır Alexander Payne. 90’lı yıllarda başlayan kariyeri boyunca çektiği sinema filmleri iki elin parmakları kadar bile değildir. 6 yıl aradan sonra çektiği ve Kasım ayında Amerika’da gösterime giren son filmi Geride Kalanlar / The Holdovers 5 dalda aday olduğu Oscar ödüllerinin hatırına bu haftadan itibaren bizde de sinema izleyicisi ile buluşuyor. Noel haftasından yılbaşı ertesine üç yalnız ve yaralı ruhun birbirlerine iyi gelme sürecini öyküleyen yapım geleneksel Noel anlatılarından çok daha fazlasını içeren sıcak ve duygusal bir yapım. Bunda Payne ile alter-egom dediği eşsiz aktör Paul Giamatti’nin 2004 yapımı, Sideways’den tam 20 yıl sonra bir araya gelişinin payı ve keyfi de var kuşkusuz.
Marcel Pagnol imzalı 1935 yapımı Meurisse’den ilham alarak yola çıkan yapım 1970 yılını ‘71’e bağlayan Noel arifesinde başlıyor. Hafif çizik plaktan çıkan eski usul pikap iğnesinin o dönemi yaşamış kuşaklara ninni gibi gelen hışırtısı, 35 mm ile kaydedilmiş görüntüler, ön jenerik tasarımından başlayarak yetmişli yıllarda çekilmiş izlenimi veren numaralar çağdaş sinemanın izlerini silmek istercesine nostaljik tatlar içeriyor. Kurgusal Barton Academy’nin 60’lı yaşlardaki kıdemli tarih öğretmenidir Paul Hunham. Mezun olduğu prestijli okulun lojmanında yaşayan yalnız adam ‘Sideways’in kırklı yaşlardaki şarap uzmanı Miles Raymond gibi güvensizlik duygusunu sıkı bir disiplinle bağlandığı uğraşları ile maskelemeye çalışır. Her ikisi de bir türlü yazamadıkları ya da yayımlatamadıkları kitaplarından, suya düşmüş hayallerinden bahseder dururlar. Çok bilmişliğe ve huysuz nüktedanlığına hep bir şeyleri gizlemek için başvuran Paul, savaş hatırası cam gözü, trimetilamini parçalayamayan organizmasının etrafa yaydığı kokmuş balık kokusu ile şaha kalkan özgüven eksikliğini çok da saklayamadığı alkolizmi ile dengelemeye çalışır. Demokritos’tan alıntı ‘dünyanın çürüme, hayatın algı’ olduğunu tartışırken yalnızca temel akademik disiplini uygulama derdinde olduğunu, hoşgörünün liseli öğrencilerinin en son ihtiyaç duyacağı şey olduğunu savunur.Ta ki Noel tatilini ailesinin yanında değil de okulda geçirmek zorunda kalan Angus Tully (Dominic Sessa) ile birlikte 15 günlük zoraki birlikteliği söz konusu oluncaya kadar. Babasını kaybettiğini söyleyen, annesi yeni evlendiği kocası ile balayı tatiline çıkmış genç çocuk üç kez farklı okullardan kovulmuş olmasına ve bir kez daha kovulursa askeri liseye oradan da Vietnam’a postalanacağını gayet iyi bilmesine rağmen okulun katı kuralları ile inatlaşır. Vietnam kâbusunun toz dumanı içinde ülkenin oradan oraya savrulduğu bir dönemde savaşın faturasını 19 yaşındaki oğlunu uzak diyarlarda ölüme yollayarak ödemiş olan okulun baş aşçısı Mary Lamb’in (Da’Vine Joy Randolph) ikiliye katılımıyla beklenmedik bir Noel ailesi oluşacaktır.
Oğlu iyi bir eğitim alsın diye prestijli kolejde çalışmaya başlayan ancak üniversiteye gönderecek parası olmadığından Curtis’i Vietnam’a kurban veren Mary yaşadığı trajedinin ardından okulda kalmıştır, çünkü orası hem biricik evladını son kez kucakladığı yerdir hem de kız kardeşinin yeni doğacak çocuğuna iyi bir gelecek hazırlamak için yaşam çabasını sürdürmeye kararlıdır. Cicero’nun ‘dünyaya sadece kendimiz için gelmedik’ (non nobis solum nati sumus) deyişini şiar edinmiş Paul’e gelince, yaşlı ve huysuz adam hayatın genç insanları çok hızlı bir şekilde kapana kıstırdığının idrakı içinde bazı şeyleri tersine çevirmek için elini taşın altına sokması gerektiğini fark ettiğinde ıssız dünyası anlam kazanacaktır.
Geride Kalanlar, sinematografisinden (Eigil Bryld) sanat yönetimine (Ryan Warren), kostüm tasarımına (Wendy Chuck) dönemi başarıyla yansıtan harika bir film. Oyuncuları birinci sınıf. Bir kez daha Oscar adayı olan Giamatti’nin, Oppenheimer’ın Cillian Murphy’si ile amansız bir yarış içinde olduğu biliniyor, ancak görkemli performansıyla gönül yarası ile umudu kaynaştıran Joy Randolph’un en iyi yardımcı kadın oyuncu dalında Akademi heykelciğini kucaklayacağına kesin gözüyle bakılıyordu ve kendisi bizleri hiç yanıltmadı. Deerfield Academy’de çekimlere hazırlanırken keşfedilen gencecik Sessa ise ilk oyunculuk deneyiminde gayet başarılı. Alexander Payne’in duygusal olduğu denli belgeselci yaklaşımından da feyz alan, ayazda üç yüreğin bu sımsıcak umut dolu serüvenini kaçırmayın derim.
Eski ve büyük bir İspanyol köy evi, taşlık ve yeşillikli avlusu, avluda sıcak ve samimi bir düğün, orkestrayla söylenen şarkılar (özellikle herkesin dans ettiği Se Muere Por Volver..!), birkaç yağmur damlasıyla gelen gece, duvara dayalı uyuyakalan bir çocuk, fena hissedip…devamıEski ve büyük bir İspanyol köy evi, taşlık ve yeşillikli avlusu, avluda sıcak ve samimi bir düğün, orkestrayla söylenen şarkılar (özellikle herkesin dans ettiği Se Muere Por Volver..!), birkaç yağmur damlasıyla gelen gece, duvara dayalı uyuyakalan bir çocuk, fena hissedip odasına taşınan bir genç kız, sarhoşluk içinde esprili konuşmalar, birden ortalığın kararması, telefona sarılıp elektriklerin neden kesildiğinin sorulması, tüm davetlilerin pür dikkat cevabı beklemesi, “yağmur yağıyor, ondan” cevabı (adeta İstanbul :)), gülüşmeler, “Ne yağmuru? belki birkaç damla..” itirazı, başka bir davetlinin “birkaç damladan biraz fazla “ diye ortalığı yatıştırma çabası, kahkahalar, tam mum ışığında pasta kesilecekken elektriklerin gelmesi ve aydınlanan ortamda ortaya çıkan filmin konusu.
Film, filmin konusu olan olay sürecinde yaşanan endişe ve telaş, farklı görüş ve düşünceler, kişiler arası sorunlar, suçlamalar, büyük bir saklı sır ve bunun ortaya çıkışıyla sökün eden diğer saklı sırlar, yüzleşmeler ve pek çok karmaşık duyguların dökülüşünü izliyor.
Herkesin bildiğini en çok bilmesi gerekenin (bilme hakkına en-hatta tek-sahip olanın) bilmiyor oluşu. Seninle ilgili bir sır var, herkes biliyor ama sen bilmiyorsun.
Yer yer uzun bekleyişler ve konuşmalarla yavaşlayan, ana temanın yan öykülerle yerinden salındığı, yine de sürükleyici bir gerilimi ayakta tutmayı başaran filmin vurucu gücü Penélope Cruz, Javier Bardem ve Ricardo Darin gibi görünse de, bence başrol senaryonun (Asgar ferhadi). Bir yönetmen İranlı olur da onda o insan ilişkilerindeki İran kültürü dokusu hissedilmez mi? Tam da bizi İran filmlerine aşık eden o ince gizem, hak, hukuk, duyarlılık ve duygu dolu diyaloglar filmin tamamına sinmiş durumda. Bu da herkesin ağzından çıkan her cümleyi dikkatle ve özenle dinleme isteği yaratıyor (Ama tanıtım değil de eleştiri yazısı yazsaydım, en azından Farhadi’nin bunu “Elly Hakkında”, ”Bir Ayrılık” gibi filmlerinde de yaptığını, geçmişteki başarı referanslarından çaldığının belli olduğunu fark etmemesi –ya da umursamamasının- bir yetersizlik olduğunu söylerdim). .
Son olarak, bitiş müziğinin melodisi hayatta başımıza gelebilecekleri anlatıyor.
Genel geçer ahlak kurallarına çarparak yara alan aşkların usta sinemacısı Todd Haynes'in Cannes'da dünya prömiyerini yapan ve bizde 'Bir Skandalın Peşinde' adıyla gösterimini sürdüren son filmi 'May December' 90'lı yıllarda ortalığı ayağa kaldırmış bir aşk hikayesinden yola çıkıyor. Şaşırtıcı, tuhaf,…devamıGenel geçer ahlak kurallarına çarparak yara alan aşkların usta sinemacısı Todd Haynes'in Cannes'da dünya prömiyerini yapan ve bizde 'Bir Skandalın Peşinde' adıyla gösterimini sürdüren son filmi 'May December' 90'lı yıllarda ortalığı ayağa kaldırmış bir aşk hikayesinden yola çıkıyor. Şaşırtıcı, tuhaf, zaman zaman komik, kimi yabancı eleştirmenlerin yerinde saptaması ile ‘camp’ özellikleri yanında dokunaklı bir trajedi ve keder yüklü film üç müthiş oyuncusuyla görülmeyi hak ediyor.
Bağımsız auteur sinemacı Todd Haynes’in geçtiğimiz yıl Cannes Film Festivali ana yarışma seçkisinde dünya prömiyerini yapan son filmi May December, özgün adını aralarında büyük yaş farkı olan çiftlere yakıştırılmış tabirden alıyor. Bizde ‘Bir Skandalın Peşinde’ adıyla gösteriliyor yapım, çünkü 90’lı yılların başlarında yaşanmış sansasyonel gerçek bir hikaye söz konusu. 1992 yılında 34 yaşında olan Mary Kay Letournaeu’nun henüz 12 yaşındaki ortaokul öğrencisi Vili Fualaau ile ilişkisi bir dönem ortalığı ayağa kaldırmış, ikilinin gönül bağı kadın öğretmen tecavüz suçu ile hüküm giydikten sonra da sürmüş. Çiftin ilk çocukları cezaevinde dünyaya gelmiş, Letourneau’nun hapisten salıverildiği 2004 yılında evlenmiş ve 2 çocuk sahibi daha olmuşlar.
Filmin Sammy Burch tarafından kaleme alınan senaryosu şok edici magazinel vakaya sadık kalmakla birlikte ana karakterlerin adları değişmiş. 2015 yılında 50’li yaşlarının sonlarındaki Gracie (Julianne Moore) 30’lu yaşlarını süren Joe (Charles Melton) ile Savannah, Georgia ‘daki evlerinde liseyi bitirmek üzere olan çocukları ile birlikte görünürde sakin ve huzurlu bir yaşam sürdürmektedir. Magazin basınını yıllarca meşgul etmiş (ve bu sayede onlara para da kazandırmış) öykülerinden yola çıkacak bağımsız bir yapımın kadın oyuncusu ile görüşmeyi kabul etmişlerdir. Bir TV dizisi ile parlamış Elizabeth Perry (Natalie Portman) ön araştırma yapmak üzere villalarına geldiğinde onu mesafeli bir sevecenlikle karşılar Gracie. Aradan geçen onca yılın sonunda toplum tarafından görünüşte belli ölçüde kabullenilmiştir evlilikleri. Lakin villanın kapısına düzenli olarak bırakılan hayvan pisliği muhteviyatlı paketlerle tepkilerini sürdürenler de vardır ve hep olacaktır. Bu koşullar altında aşk hikâyelerinin daha anlamlı bir biçimde dile gelmesi arzusuyla Gracie’nin Elizabeth ile yakınlaşmasına tanık oluruz. Elizabeth’in çiftin geçmişine yönelik araştırması ailenin derinliklerine doğru bir yolculuğa dönüşmekte gecikmez. Geçmiş Elisabeth’in varlığıyla birlikte gün yüzüne çıkarken sorgulanan aile dinamiği çözülmeye başlar. Elisabeth’in etkisi altında Gracie ve ailesi unutulmaya yüz tutmuş duyguları, hayalleri ve yaşanamamışlıkları ile yüzleşme fırsatı bulacaklardır.
May December, şaşırtıcı, tuhaf, zaman zaman komik ve kimi yabancı eleştirmenlerin yerinde saptaması ile ‘camp’ özellikleri yanında dokunaklı bir trajedi ve keder barındırıyor. Film bir yandan Gracie’nin hayatı dilediği gibi yaşamayı seçmiş, Edith Piafvari başına gelen hiçbir şeyden pişmanlık duymayan tavrının altındaki hüznünü ve çocuk yaşta kabullendiği tutku ve bağlılık girdabında büyüyememiş hep çocuk kalmış genç adamın geçmiş ile hesaplaşmasını soluk soluğa sergiliyor. Öte yandan Elizabeth karakteri ile ihtiraslı bir aktrisin mesleğinde yükselme arzusuyla çevresindeki insanların duyguları ve özlemleri ile nasıl ustaca oynadığını gözler önüne seriyor.
Genel geçer ahlak kurallarına çarparak yara alan aşkların usta sinemacısı Haynes duyguların ve zaptedilemez tutkuların filmini çekerken, hikâyenin sansasyonel özüne yakışır sinsice patlamaya hazır, tecavüzkâr bir ses bandı tercih etmiş. Joseph Losey’in Harold Pinter’ın senaryosundan çektiği 1971 yapımı L. P. Hartley uyarlaması ünlü klasiği Arabulucu / The Go-Between’in Michel Legrand tarafından bestelenmiş benzersiz temasını aynen kullanmış. Gracie ile Elizabeth’in yakınlaşması ve aynalar önünde masklarının benzeşmeye başladığı sahnelerde ‘Persona’ tadını duyumsamaktan kendimizi alamıyoruz. Ameralı yönetmen daha önce 2 kez çalıştığı Moore (Safe ile Cennetten Uzakta / Far From Heaven) ile Portman’dan nefis oyunlar alırken, Riverdale dizisiyle parlayan Melton ilk önemli sinema deneyiminde yıldız oyunculuğa adım atıyor.
İlgi Alanı, geçtiğimiz yüzyılın en büyük insanlık suçunu yeniden yeniden hatırlatırken, meseleyi kurbanlar değil failler cephesinden beyazperdeye taşıyor. Jonathan Glazer imzalı yapım, küçük detaylar dışında görmediğimiz ama işittiğimiz dehşeti deneysel bir gözlemle aktaran son dönemin en sarsıcı filmlerinden biri, katıksız…devamıİlgi Alanı, geçtiğimiz yüzyılın en büyük insanlık suçunu yeniden yeniden hatırlatırken, meseleyi kurbanlar değil failler cephesinden beyazperdeye taşıyor. Jonathan Glazer imzalı yapım, küçük detaylar dışında görmediğimiz ama işittiğimiz dehşeti deneysel bir gözlemle aktaran son dönemin en sarsıcı filmlerinden biri, katıksız bir başyapıt. Hazmı kolay değil ancak mutlaka izlenmeli.
Hannah Arendt, totalitarizmin vardığı son noktada saf kötülüğün ortaya çıktığını yazar. Paris’te Fransızların yönetimindeki toplama kampından ABD’ye kaçarak Nazilerin elinden kurtulmuş olan Almanya doğumlu Yahudi kökenli felsefecinin yaşamı, bir kitabına da ad olan ‘kötülüğün sıradanlığı’ konusunda tartışmalara adanmıştır. Hitler ve Nazi yönetiminin ölüm saçan uygulamaları, Yahudi ırkının toplama kamplarının gaz odalarında yok edildiği toplu soykırım vahşeti sayısız kitap ve filmde ele alındı bugüne kadar. Yahudi kökenli İngiliz yönetmen Jonathan Glazer geçtiğimiz yüzyılın bu en büyük insanlık suçunun özellikle genç kuşaklara yeniden yeniden anlatılmasının önemi üzerinde dururken, meseleyi farklı bir gözle, kurbanlar değil failler cephesinden beyazperdeye taşıyor.
Oxford doğumlu Martin Amis’in 2014 yılında yayımlanmış aynı adlı romanından uyarlanan film, 2 dakika kadar süren koyu karanlık ile açılırken, deneysel çalışmaları ile bilinen besteci Mica Levi’nin izleyeni aklın alamadığı bir gerçekliğe hazırlayan tekinsiz müziği kapkara statik perdeyi doldurmaya başlıyor. Yakından bildiğimiz saf kötülüğün ayak sesleridir bunlar. Müzik kaybolurken kuş cıvıltıları işitilir. Auschwitz ölüm kampının komutanı yarbay Höss ve 5 çocuklu ailesi ormanlık alanın nehre ulaştığı noktada dostları ile birlikte güneşli bir günün keyfini çıkarmaktadır. Yüzme partisi sona erdiğinde ferah konutlarına dönen ailenin rutin hayatını gözlemlemeye başlarız. El ayak çekildikten sonra komutan baba kapıları kilitler, ışıkları söndürür.
Kampın hemen bitişiğindeki evde hizmetkarlarıyla rüya gibi bir hayat kurmuştur Höss ailesi. İşkolik Rudi (Christian Friedel) kampı denetlerken karısı Hedwig (Sandra Hüller) ev düzeni ve yoktan var ettiği bahçesi ile ilgilenir. Aile cenneti yudumlarken bahçe duvarı ve üzerindeki dikenli tellerin ötesindeki cehennemde tarihin en korkunç katliamı gerçekleşmektedir. Bahçeye sızan kokuyu duymayız ama hissederiz. Ölüm fabrikasının bacalarından yükselen dumanları uzaktan görür dehşete düşeriz. Kamera film boyunca kampın içine girmez ama makinelerin homurtusunu, aralıklı silah seslerini, gaz odalarından yükselen acı çığlıkları Johnnie Burn imzalı allak bullak edici ses tasarımı yoluyla işitirken kanımız donar.
Aile iki adım ötelerindeki dehşete ilgisiz olarak gündelik yaşamını sürdürmektedir oysa. Doğum günleri kutlanır, dostlarla havuz başı partisinde eğlenilir, nehir kıyısı gezmeleri yapılır, karı koca gece ayrı yataklarda refah gelecek düşleri kurar. Bayan Höss bir mahkûma ait kürk manto ile aynanın karşısına geçer. Bir başka mahkûmun rujunu keyifle dener. Bir diğerinin diş macununa gizlediği mücevheri eline geçirdiği için mutludur. Alt gelir gruplarından gelmiş, mutlak diktatöre biat etmek suretiyle düşledikleri burjuva hayatına kavuşmanın hazzı ile sarhoş Höss’ler tüm insani değerlerini kaybetmiş gibidir. Totaliter düzenin ulaştığı bu son noktada vicdan ve ahlaki yetilerini yitirmiş bir toplumun mercek altına alınmış bireyleridir onlar. Bu ultra natüralist deneyimin son derece dehşete düşürücü olması ve izleyeni derinden etkilemesi işte bu ‘ne kadar da bize benziyorlar’ duygusundan ileri gelir. Evet onlar canavar değil sıradan insanlardır. Ve Glazer’in altını çizdiği gibi bu hikâye yalnızca geçmişe değil günümüze de aittir. Filmin dünyada yaygın gösterimini sürdürdüğü son dönemde İsrail yönetiminin Gazze’de uyguladığı mezalim tarihten hiç ders almayan insanoğlunun genetik gaddarlığının son tezahürü değil de nedir!
Müzik ve ses tasarımının da desteğiyle deneysel mükemmelliğinin doruğuna ulaşan filmde Glazer deneklerini bir bilim insanı titizliği ile misroskop altında incelemeyi sürdürür. Çiftin kimi senaryoda yazılı kimi doğaçlama sahnelerinin önemli bölümü eve ve bahçeye yerleştirilmiş küçük gizli kameralarla çekilmiş, görüntü yönetmeni Łukasz Żal’den donuk, mekanik bir renk paleti kullanması istenmiş, uzak planlar, en fazla omuz çekimleri kullanılmıştır. İngiliz sinemacı bu denli karanlığın içinde küçük bir direniş ışığı, bir ümit kapısı aralamayı da ihmal etmez. Evin büyük kızının gece karanlığına sızarak açlıktan ölmek üzere olan mahkumlar için çalışma alanlarına elmalar bıraktığı sahnelerde termal kamerayla kullanılır. Bu bölümün savaş yıllarında Polonya direnişinde kavga vermiş, çekimler sırasında Höss ailesinin tam 4 yıl yaşamış olduğu evde ikamet eden 90 yaşındaki Alexandria’nın kendi anılarından senaryoya dahil edildiğini ayrıca not düşelim.
Mutluluk ve dehşetin bu denli bitişik resmedildiği yapım iki bambaşka dünyayı betimleyen iki ayrı filmden oluşuyor gibidir. Failler dünyasını perdede izleriz. Küçük görsel detaylar öteki dünyaya dair ipuçları sunmaktadır. Sözgelimi Polonyalı mahkûm işçi Rudi’nin çizmelerini temizlerken su kırmızı akar; bahçıvan kamptan gelen külleri gül bahçesinin toprağına serper; büyük oğlan küçüğü bahçe odasına kilitlediğinde dışardan gaz tıslaması taklidi yapar ya da aynı oğlanlar altın dişleri üzerinde çene kemiği iskeletleri ile oyun icat ederler. Güllerin alının perdeyi kaplayarak kıpkırmızı bir kan gölüne dönüşüvermesi birikmiş isyanımızın görsel bir dışavurumudur sanki. Bu görsel detaylar dışında kulağın işittiği dehşet çok daha şiddetlidir. Saul’un Oğlu’nda aynı ölüm kampında bir mahkûmun gözünden şahit olduklarımız bu defa işitsel olarak tüm hücrelerimize sirayet eder. Boğazımızda bir yumruk, sersemlemiş olarak ayrılırız sinema salonundan.
SENİ SEVİYORDUM
Sana uzak kentlerden birinde, zamanın bir yerinde,
Seni ve senli günleri anımsattı akşam güneşi.
Onca zamanın üstünde, eskimeyen bir düşüncesin şimdi.
İnsan hergün anımsar mı aynı gözleri?
Seni seviyordum ve senin haberin yoktu.
Saçlarını izliyordum uzaktan,
Kulağının arkasına…devamıSENİ SEVİYORDUM
Sana uzak kentlerden birinde, zamanın bir yerinde,
Seni ve senli günleri anımsattı akşam güneşi.
Onca zamanın üstünde, eskimeyen bir düşüncesin şimdi.
İnsan hergün anımsar mı aynı gözleri?
Seni seviyordum ve senin haberin yoktu.
Saçlarını izliyordum uzaktan,
Kulağının arkasına düşüşü ve burnun,
Herkesten başkaydı işte.
Güldüğün zaman yukarıya bakardın;
Yukarı kalkan başın ve gülen gözlerin vardı.
Ne güzeldiler, sen bilmiyordun,
Ben seni seviyordum..
Kalbime sığmıyordu aklımdan geçenler,
Duvarlara, vitrin camlarına, kaldırımlara çarpıyordu,
Geri dönüyordu, çoğalıp.
Senin sesini duyduğum masalarda erteliyordum herşeyi,
Herşeyi erteliyişim oluyordun,
Kalp ağrısı oluyordun,
Birlikte soluduğumuz sokak isimleri oluyordun.
Mevsimler değişiyor ve büyüyorduk,
Dönemeçler geçiyor, köprüler göze alıyorduk
Ve bazen tekin olmayan suların üzerinden atlıyorduk,
Cesurduk.
Ufuk çizgisi maviydi, gün batımı hep turuncu
ve kızmızıydı bütün karanfiller.
Ben seni seviyordum, sen bilmiyordun..
Sevinçlerim oluyordun arasıra, sen hiç bilmiyordun.
Sonra, herhangi biri oldun,
Bütün sevinçlerim bittikten sonra.
Yağmurlar yağdı serin haziran akşamlarına.
Derken bir gün, uzaktan gördüm seni.
Saçların bana inat, başın herşeye meydan okuyarak,
İşte yine aynı,
Kalbimi acıttı, her zamanki gibi.
Değiştik sanıyordum ve sen yine bilmiyordun.
Şimdi bunları anlatsa sana birileri, kim bilir,
Ya da boşver, bilme en iyisi .."
İclal Aydın
( 1971 - )