Raf Yorumu: martineizliyon (@marti)

marti 1 month ago

İnsanı hayvandan ayıran özellikleri yazmaya başlayın desem, empati hepinizin listesinde ilk beşe girer çünkü insan gelişmişliği dolayısıyla kendini kendinden soyutlayıp başkasının yerine koyabilecek idrak ve iradeye sahiptir. Peki, buna rağmen neden çevremize baktığımızda başkası yerine acı çekmenin tabulaştığını görüyoruz? Arno…devamıİnsanı hayvandan ayıran özellikleri yazmaya başlayın desem, empati hepinizin listesinde ilk beşe girer çünkü insan gelişmişliği dolayısıyla kendini kendinden soyutlayıp başkasının yerine koyabilecek idrak ve iradeye sahiptir. Peki, buna rağmen neden çevremize baktığımızda başkası yerine acı çekmenin tabulaştığını görüyoruz? Arno Gruen bunun sebebinin insanın kendisiyle olan bağının kopuşu olduğunu düşünüyor, kendisini bile idrak edemeyen insanın başkaları ile olan bağının da kopuk olduğunu ve bireyleşememenin verdiği ağır suçluluk duygusunu da başkalarına acı çekerek bastırdığımızı söylüyor. Bireyleşmek her ne kadar tamamlaması zor bir süreçse, bu sürecin sekteye uğratılması da bir o kadar zor; doğduğumuz an ne varlığımızın, ne de öteki varlıkların bilincinde olmuyoruz "anne" dışında. Bebek kendini annenin gözünden görüp, annenin kendisine gösterdiği sevgiyle kendine değer biçip, büyüdükçe bu değer algısının üzerine koca bir yaşam inşa etmeye başlıyor. İnsanın empati başta olmak üzere bir çok psikolojik rahatsızlığının veya nasıl bir insan olacağının temelleri tam olarak bu değer biçiş evresinde atılıyor çünkü annesinin gözünde sevgisizlik ve samimiyetsizlik gören bebek, bu acıya katlanmamak için ya ölüyor ya da kendi algısını manipüle ederek sahte olanı gerçek olarak nitelendirmeye başlıyor (bu yüzden çoğumuz çevremizdeki insanların mimiklerinin samimiyetinden emin olamıyoruz belki), bu süreç beynin gelişimine zarar verip gelecekte apatiye (akabinde depresyon ve intihar) sebep olabiliyor. Bu sürecin ardından gelen çocukluk evresinde; çocuk yavaştan bilinç sahibi olmaya başlasa bile hâlâ ailesine bağımlı olduğundan dolayı onların kabulü için uğraşıp onları içselleştirme çabası içerisine giriyor. Ebeveynlerinin bu sırada çocuğa verdikleri alan, birbirleriyle olan ilişkileri, davranışların sözlerle olan tutarlılığı çocuğun algısını direkt etkiliyor. Çocukken ailesi tarafından psikolojik veya fiziksel istismara uğramış bir çok insan, ya kendi acılarıyla olan bağlarını koparıyor ya da ebeveynlerin onayı için kişiliklerinden bir parça kalmayana kadar törpüleniyorlar. Maalesef çocuk büyüyüp yetişkin olunca da, toplum baskısı ve nefes aldırmayan beyaz yaka rutini bireyin asıl kişiliğinden kalan ufak pürüzleri de tamamıyla öğütüyor. "Hepimiz orijinal olarak doğuyor ama birer kopya olarak ölüyoruz." Her ne kadar görmezden gelmeye devam edilse de insanın içerisinde bulunan acı, insan olmanın temellerine duyulan açlık, suçluluk duygusu varlığını sürdürmeye devam ediyor ve Freud abimin de dediği gibi bir yerden bastırılan, öbür yerden patlar meselesi patlak veriyor. Tüm bu bastırılmış duygular dışarıya aslında olmayan bir düşmana şiddete dönüşmüş bir şekilde yöneltiliyor, tüm bu nefret hiç suçu olmayan çocuklara geçip nesiller boyu devam ederek bir toplum düzeni hâline geliyor. Empatinin yitimi tüm bu süreçleri bir çok bakış açısıyla sunuyor okuyucusuna, çoğu zaman umut kırıcı gerçeklerden bahsedip, bu gerçeklere rağmen hayatı yaşamayı becermiş klinik vakalardan söz ediyor. Modern ve ilkel toplum başta olmak üzere, kadın-erkek, aile-çocuk gibi toplumun en küçük parçasından başlıyor analize, sadece bugünün bakış açısıyla da bakmıyor, geçmişi de hesaba katarak diyor ne diyorsa. Açıkçası anne bebek ilişkisi üzerine fazla durulması, kitabın daha ilginç sayılabilecek kısımlarından feragat edilmesiyle sonuçlanmış diye düşünmeden edemiyorum. Antropolojik olarak yapılan analizler ve Shakespeare'in Hamlet'i üzerine yapılan kadınlık ve erkeklik analizi alıntısına bayıldığım için bunu da olmamış sayacağım, hoş olmuş saysam ne haddime olurdu onu da bilmiyorum. Yani sonuç olarak herkesin okuması gerektiğini düşündüğüm ama herkesin de okuyamayacağı harika bir kitap, incelememde kitabın bakış açısının karanlık yönlerine ağırlık verdim ama kimi yerde çok ciciş bir umutla bakıyor insanlığa Gruen, her şeye rağmen bunu yapışına da saygı duyuyorum.