Ahmet DAĞ (@asosyalsosyolog)

Muhsin Ertuğrul'un yönetmenlik koltuğunda oturduğu bu film, 1927 yapımı olan Victor Fleming tarafından yönetilen başrolünü "Emil Jannings'in" üstlendiği Amerikan sessiz drama filmi "The Way of All Flesh" filminden uyyarlanarak çekilmiştir. 1972 yılında Nejat Saydam ise Muhsin Ertuğrul'un ele aldığı bu…devamı

asosyalsosyolog 3 months ago

Aysel: Bataklı Damın Kızı

Muhsin Ertuğrul

1 Gönderi

"Aysel: Bataklı Damın Kızı", şuan erişebileceğiniz en eski yapım yılına sahip türk filmlerindendir. 1934 yapımlı bu filmden önce çekilen türk filmlerinin maalesef 3 - 5 dakikalık kesitleri dışında 1 ya da 2 tanesinin günümüze ulaşabilmesi üzücü bir durum. "Aysel: Bataklı…devamı"Aysel: Bataklı Damın Kızı", şuan erişebileceğiniz en eski yapım yılına sahip türk filmlerindendir. 1934 yapımlı bu filmden önce çekilen türk filmlerinin maalesef 3 - 5 dakikalık kesitleri dışında 1 ya da 2 tanesinin günümüze ulaşabilmesi üzücü bir durum. "Aysel: Bataklı Damın Kızı" filmi Türkiye'de çekilen ilk köy konulu filmdir. Filmin hikayesi İsveçli yazar Selma Lagörlöf'ün birçok kez sinemaya uyarlanan “Tösen Fran Stormyrtorpet” adlı romanına dayanmaktadır. Ülkemizde iki kez sinemaya uyarlanan romanı, ilk kez sinemaya uyarlayan 1917 yılında İsveç yönetmen Victor Sjöström olmuştur. Çevirisi Hasan Cemil Çambel tarafından yapılan ünlü İsveçli yazar Selma Lagerlöf’ün “Tösen Fran Stormyrtorpet” adlı kitabından uyarlayıp senaryolaştırması sebebiyle senaristliğinde Selma Lagörlöf'ün yanı sıra Edebiyatımızın önemli kalemlerinden "Nazım Hikmet Ran" da yer almaktır. Dönemin "sinemanın tek adamı" olarak bilinen Muhsin Ertuğrul, bu filmde hem yönetmen koktuğunda oturmuş hem de oyuncu olarak filmde rol almıştır. Başta yapımcı olarak yer alsa da daha sonra yapımcılığü İpek Film'e devretmiştir. Bursa'nın Nilüfer ilçesine bağlı "Çalı Köyü"nde çekilen filmin çekildiği vakit henüz ülkemizde soyadı kanunu yürürlüğe girmemiştir. Bunu filmin jenerik kısmında oyuncuların sadece isimlerinin yazılmasından da anlayabilirsiniz. Nüfusdaki doğum tarihine göre (nüfusa geç yazılmış da olabilir) 14 - 15 yaşlarında olan genç ve dönemin yetenekli oyuncusu ilk kadın yıldızımız ve yönetmenimiz "Cahide Sonku" bu film ile şöhrete kavuşmuştur. Cumhuriyet'in ilk yıllarındaki konuşma dili oldukça günümüze yakın ve anlaşılır bir haldedir. Ufak tefek farklılıklar haricinde tabi. Mesela filmde "çağırmak" yerine "çığırmak" eylemi kullanılmıştır. Dönemin diksiyonu oldukça güzeldir ve bunu filmde görebiliyorsunuz. Film köy halkını ele almasına rağmen filmde İstanbul Türkçesi kullanılmış bu da bizlere sanki köy filmi değil de kent filmi izlemiş havası veriyor yani köy ortamı inandırıcı olarak oluşturulamamıştır. Filmin bir diğer özelliği ise ilk kez reklam alanına konu olmasıdır. Film o dönemde o kadar beğenilmiştir ki, Cahide Sonku'nun canlandırdığı Aysel'in başına taktığı eşarp o yıl moda olmuş ve "Aysel Eşarpları" olarak satılmıştır. Sinemamızın henüz tiyatrocular döneminden çıkamadığı, filmin sinema filminden çok sanki bir tiyatro oyunu gibi hissedilmesi oldukça bariz. Filmin konusu ve sonu elbetteki günümüz için oldukça sıkıcı gelebilir lakin çekildiği dönem göz önünde bulundurularak seyirciyi gayet tatmin edici bir film olduğu kanaatindeyim. Film temel olarak feodal toplumlardaki sosyal yapıyı ve sosyal ilişkileri ele alıyor. Filmin orijinal negatif kopyası elimde mevcuttur. Fakat dijital ortamda yalnızca 1970'li yıllarda TRT kanalından alınmış bir bant yayın hali bulunmaktadır ve bu bant yayınında sahne kesimleri mevcuttur. Tavsiyem mümkünse filmi orijinal kopyasından izlemenizdir. Örneğin filmin çekildiği yıllarda Türkçe Ezan yürürlükte olduğu için filmde ezan Türkçe okunmaktadır fakat 1970'li yıllarda ezanın aslı şeklinde okunması sebebiyle TRT'den alınan bant yayınında ezan sahnesi kesilmiş. Filmde kullanılmak üzere bestelenen müzikler de kulağa oldukça hoş geliyor ve dönemin müzik kültürünü yansıtıyor. Filmin ses ve görüntü kalitesi oldukça iyi, izlenilebilir düzeyde fakat çekim ve kurgu teknikleri açısından pek olumlu konuşamayacağım bir film olmuş. Özellikle Görüntü Yönetmeni Cezmi Ar ve Remzi Ar'ın kamera açılarını, bakış boşluğunu, ve hareket boşluğunu doğru ve etkili bir şekilde kullanamadığı göze batan unsurlar arasında. Ayrıca filmde sahneler arasında geçiş efekti olarak sık sık silme efekti ve çapraz kesme geçiş efekti kullanılmış. Bu da fikrimce hikayenin seyirciye aktarılmasında gerçekçilik unsurunu zedelemiştir ve gerçekliği yakalayamamadaki sebeplerden biri olmuştur. Belki de Türk Sinemasında silme efekti ilk kez deneyimlemek ve test etmek amacıyla kullanılmıştır bu filmde bilemiyorum. Bununla birlikte filme İsveç yönetmen Victor Sjöström'ün filmlerinde sık sık kullandığ kurguda üst üste bindirme tekniğinden yararlanıldığı göze çarpmaktadır. Kısacası konusu ve çekildiği dönem ele alınarak arşiv için altın değerinde seyirlik bir film. ⭐️ 6/10

asosyalsosyolog 1 year ago

Ah Güzel İstanbul

Atıf Yılmaz

7 Gönderi

Türk sinemasının 1960'lı yıllardaki filmlerinin çoğu, sosyo-kültürel değişimin toplum bünyesinde meydana getirdiği toplumun yozlaştığını, dejenere olduğunu ve bunun ortaya çıkardığı sonuçları realist bir minvalde ortaya koyan filmlerden oluşuyor. 1950’lerde ortaya çıkan ve 60’larda kendini iyice belli eden toplumsal değişme başki…devamıTürk sinemasının 1960'lı yıllardaki filmlerinin çoğu, sosyo-kültürel değişimin toplum bünyesinde meydana getirdiği toplumun yozlaştığını, dejenere olduğunu ve bunun ortaya çıkardığı sonuçları realist bir minvalde ortaya koyan filmlerden oluşuyor. 1950’lerde ortaya çıkan ve 60’larda kendini iyice belli eden toplumsal değişme başki bir deyişle yanlış batılılaşma sinemaya da yansımış, bu bağlamda önemli ve başarılı filmler yapılmıştır. "Ah Güzel İstanbul (!)" filminin ise bu filmlerden ayrı ve özel bir konumu vardır. Toplumsal ve kültürel yozlaşmanın en sade görüntülerle anlatıldığı, sanattaki yozlaşmanın da belirtilerini içeren, Türk Sineması'nda belki de en yaratıcı fakat bir o kadar da değeri pek bilinmeyen Atıf Yılmaz'ın yönetmen koltuğunda oturduğu "Ah Güzel İstanbul (!)" filmi 1960’lardaki sosyolojik değişmeye ve bu değişime karşı muhafazakâr bir konumda yer almak gerektiğine vurgu yapmaktadır. Yer yer komik ve dramatik diyalogları ve iç monologuyla müthiş oyunculuğunu ortaya koyan ve şapka çıkarmak deyiminne şayan olan usta oyuncu Sadri Alışık'ın, ağzından hiç düşürmediği sigarası ile seyyar fotoğrafçılık yapan Haşmet İbriktaroğlu karakteri, bu değişen toplum içerisinde değişmeyen ve değişmek istemeyen, bu yüzden de düşmeyi göze almış bir İstanbul Beyefendisidir. Taşradan İstanbul'a şöhret olma ümidiyle göç eden genç bir kızla yolları kesişen Haşmet, genç kızı yolundan döndürmek ve bu işlerin sandığı kadar kolay olmadığına ikna etmek için çabalamaktadır. Filmin, Türk sanat musikisi, alafranga ve alaturka çatışması, medeniyete ilişkin muazzam yorumları ve dönemin eşsiz İstanbul boğaz görüntüleri ile arşivlik bir film haline gelmesi kaçınılmaz oluyor. Kusursuz yönetmenlik, kusursuz senaryo, kusursuz kurgu ve işlenişi ile gönülleri fetheden bir yapım. Filmin tek kusuru Ayla Algan'ın oyunculuğu olsa gerek. Yer yer oyunculuğunu iyi bulduğum lakin yer yer de pek yapmacık bulduğum sahneler oldu. Sadri Alışık ise dillere destan bir oyunculuk sergilemiş adeta filmi tek başına yürütmüş. Sadri Alışık Ülkemizin yetiştirdiği ender oyunculardandır ve kuşkusuz filmografisinin en kayda değer filmlerinden biridir. İzlemediyseniz şiddetle tavsiyemdir. Mutlak surette izlenmesi gereken kitap gibi bir film... ⭐9/10

asosyalsosyolog 1 year ago

Üç Tekerlekli Bisiklet

Lütfi Akad

1 Gönderi

Yeşilçam'ın iki değerli yönetmeni Ö. Lütfi Akad ve Memduh Ün tarafından çekilmiş aşk temalı bir dram filmi. Filme yönetmen olarak Lütfi Akad başlamıştır ama Ayhan Işık firma ile kısıtlı bir süre için anlaşmış ve o süre dolunca başka filmlerde yer…devamıYeşilçam'ın iki değerli yönetmeni Ö. Lütfi Akad ve Memduh Ün tarafından çekilmiş aşk temalı bir dram filmi. Filme yönetmen olarak Lütfi Akad başlamıştır ama Ayhan Işık firma ile kısıtlı bir süre için anlaşmış ve o süre dolunca başka filmlerde yer aldığından sete gelememiştir ve film yarıda kalmıştır. Filmin yeniden çekimi gündeme gelince ise o sıra Lütfi Akad başka bir filmi yönettiği için filmin geri kalanını Memduh Ün tamamlamış. Her ne kadar iki yönetmen tarafından çekilmiş bir film olsa da "Üç Tekerlekli Bisiklet" daha ziyade Ömer Lütfi Akad’a mal olan bir filmdir. Çünkü filmin büyük bir bölümü kendisi tarafından çekilmiş, son kısımları Memduh Ün tarafından tamamlanmıştır. Filmde bir cinayet sebebiyle aranan bir adamın, sığındığı evde yaşayan kadınla birbirlerine aşık olmalarının hikayesi anlatılır. Yeşilçam sinemasının başat şablonu olan bu hikaye, Türk Edebiyatının önemli isimlerinden Orhan Kemal’in "Kaçak" isimli romanından Vedat Türkali’nin senaryolaştırmasıyla ortaya çıkmış, toplumsal gerçekçiliğin izlerini taşımıştır. Orhan Kemal’in edebi eseri Vedat Türkali ve Lütfi Akad’ın toplumcu bakış açısıyla birleşerek dönemin hızla taşralaşan İstanbul gerçekliğini yansıtan ve dönemin bilindik unsurlarını başarıyla beyaz perdeye aktaran bir uyarlamaya dönüşür. Göçmen mahalleleri, fakirlik ve toplu sünnet düğünleri, çamaşırcılık, inşaat sektörü... Filmde karşımıza çıkan bu karakteristik unsurlardan bazılarıdır. Yasak aşk teması Memduh Ün'ün dokunuşu ile dramatik bir gerilimi beraberinde getirmiş ve Çetin Gürtop'un sinematografisi ile tadından yenmez olmuş. Ayhan Işık ve Sezer Sezin filmin havasına uygun bir oyunculuk performansı sergileyerek filmde çok iyi bir ikili olmuşlar. Filmin müziklerini ise gayet yerinde ve başarılı buldum fakat nedendir bilmiyorum filmin bazı kısımları biraz durağan ve eğreti geldi bana. Dönemine göre ideal bir film... ⭐7/10

asosyalsosyolog 1 year ago

Gurbet Kuşları

Halit Refiğ

5 Gönderi

Türk Sinemasında iç göçü konu edinen ilk filmdir. Endüstrileşmenin hızlanması, fabrikaların açılması, kır hayatının iticiliği, ve kent hayatının çekiciliği ile birlikte köylülerin hızla metropol kentlere göç etmesi kaçınılmaz hale gelmiştir. Usta yönetmen Halit Refiğ, 1960'lı yıllarda adeta bir moda haline…devamıTürk Sinemasında iç göçü konu edinen ilk filmdir. Endüstrileşmenin hızlanması, fabrikaların açılması, kır hayatının iticiliği, ve kent hayatının çekiciliği ile birlikte köylülerin hızla metropol kentlere göç etmesi kaçınılmaz hale gelmiştir. Usta yönetmen Halit Refiğ, 1960'lı yıllarda adeta bir moda haline gelen taşradan İstanbul'a göçü ve bu göçün beraberinde getirdiği sosyo-ekonomik sorunları Maraşlı bir ailenin dramı üzerinden anlatmış. Ailenin göç sonrası kent yaşamı ile iç çatışması sosyolojik perspektiften ancak bu kadar iyi anlatılabilirdi. Bu film toplumsal gerçekçi sinemanın iyi bir örneğidir. Çünkü bu filmden sonra Türk Sineması'nda toplumsal gerçekliği ele alan bir çok iç göç temalı film çekilmiştir. Lütfi Akad'ın "Gelin, Düğün, Diyet" üçlemesi Orhan Aksoy'un "Taşı Toprağı Altın Şehir" filmi bunlara örnek olarak verilebilir. Antalya Altın Portakal Film Festivali'nde En İyi Yönetmen ve En İyi Film ödüllerine layık görülen ve bu ödülü fazlasıyla hakeden Gurbet Kuşları filmi, edebiyatımızın unutulmaz isimlerinden Orhan Kemal'in aynı adlı romanından sinemaya uyarlanmış, ve toplumsal yozlaşmayı yine toplumsal bir bakış açısıyla ele alan, karakterleri ve replikleriyle özdeşleşen başarılı bir film. Film diyaloglarının fevkalade oluşu senaryo ekibinde yazar Orhan Kemal'in de yer almasından olsa gerek. Filmde Pervin Par, Mümtaz Ener ve Tanju Gürsu'nun oyunculuğunu çok başarılı buldum. Ayrıca bu film Cüneyt Arkın'ın sinema ile tanıştığı ilk filmdir. Bu film Cüneyt Arkın'ı sinemamıza kazandırmışdır. Özellikle final sahnesindeki Cüneyt Arkın'ın sergilemiş olduğu yeteneği hızlı bir şekilde ünlenmesine ve Türk Sineması'nın bir efsanesi haline gelmesini sağlamıştır. Sonuç olarak "Gurbet Kuşları" filmi görülmeye değer bir yapım olduğu su götürmez bir gerçek. İzlemenizi tavsiye ederim... ⭐8/10

asosyalsosyolog 1 year ago

Yeşilçam Anıları

Kemal İnci

1 Gönderi

Kitap, oyuncu, yönetmen, senarist ve aynı zamanda yapımcı olan Kemal İnci'nin sinema sektörüne nasıl atıldığını yeşilçamdaki bir çok yönetmen, yapımcı, film şirketi ve oyuncularla olan hatıralarını anlatmaktadır. Çok sıkı bir yeşilçam hayranı olduğum için bu kitabı okumak benim için çok…devamı

asosyalsosyolog 2 years ago

Kırık Hayatlar

Halit Refiğ

1 Gönderi

Halit Ziya Uşaklıgil'in aynı adlı romanından uyarlanan Aile kuramı üzerine yapılmış bir film. Filmin teması topluma uymayan ilişkiler. Zayıf ve klişe bir senaryoya sahip. Belgin Doruk ve Nebahat Çehre'nin oyunculuk performansları iyiydi lakin Cüneyt Arkın'ın o alıştığımız oyunculuğunu bu filmde…devamı

asosyalsosyolog 2 years ago

Aşk-ı Memnu

Halit Refiğ

4 Gönderi

1974 yılında TRT'de filmlerin yanı sıra yabancı diziler de yayımlanıyordu ve bu diziler seyirciden büyük ilgi görüyordu. TRT yönetimi ilk kez yerli diziler yapılmasına karar verdi. Yeşilçamda birçok filme imza atmış yönetmen Halit Refiğ, ilk drama dizisini çekme işini üstlendi.…devamı

asosyalsosyolog 2 years ago

Yedi Güzel Adam

Cahit Zarifoğlu

18 Gönderi

Soyadı gibi yüreği de zarif olan Zarif Adam Cahit Zarifoğlu'nun okuduğum ilk kitabı. Kitap Zarifoğlu'nun ruhuma dokunan ve kendi iç dünyama hitap eden şiirleriyle dolu. Zarifoğlu'nun şiirleri anlaşılması zor şiirlerdir. Üstü kapalı bir anlatım diline sahiptir. Her sayfayı 4 5…devamı

asosyalsosyolog 2 years ago

Sapık

Alfred Hitchcock

59 Gönderi

"Sapık" (Psycho) Yönetmenliğini usta yönetmen Alfred Hitcock'ın üstlendiği sinema tarihinin en önemli filmlerinden birisi olan daha çok duş sahnesi ile akıllarımıza kazınan, türünün adeta bir mihenk taşı haline gelen, etkileyici müzikleri ve oyuncu performanslarıyla bilinen, TEK KELİME İLE SİNEMA TARİHİNİN…devamı"Sapık" (Psycho) Yönetmenliğini usta yönetmen Alfred Hitcock'ın üstlendiği sinema tarihinin en önemli filmlerinden birisi olan daha çok duş sahnesi ile akıllarımıza kazınan, türünün adeta bir mihenk taşı haline gelen, etkileyici müzikleri ve oyuncu performanslarıyla bilinen, TEK KELİME İLE SİNEMA TARİHİNİN KİLOMETRE TAŞI olan siyah beyaz bir kült film. En iyi gerilim filmi yönetmeni Alfred Hitchcock... Sakinliği iyi verebilen, en gerici bakışları da o anda hissettirebilen başarılı oyuncu Anthony Perkins... Dönemin en çok satan romanı Psycho'nun yazarı Joseph Stefano... Kusursuz kadro bu olsa gerek. Ama en önemlisi yönetmen. Yönetmen filmi olarak bilinir çünkü bu kült film. İmkanı olsa da renkli film çekmeyen siyah beyaz film çeken ve daha çok etkileyip korkutmak isteyen bir yönetmen. Banyo sahnesinin yüzlerce kopyası yapılan bir film. Gerilim filmlerinin atası olarak bilinen "Sapık" filmi özellikle duş sahnesiyle sinema tarihine adını altın harflerle yazmıştır. Tam bir korku filmi değil ama kesinlikle gerilimin ve özellikle gizemin takdire şayan olduğu bir film. Özellikle cinayet sahnelerindeki kamera kullanımı ve sürükleyici, tedirgin edici müzikleriyle sizi rahatsız edecek olan "Sapık" gerilimi seyirciye çok iyi hissettiriyor. Filmin sonu gerçekten şaşırtıcıydı ve filmin sonunda özellikle Psikoloğun konuştuğu sahne çok başarılıydı, filme psikolojik bir tür kazandırmış. Filmin sonu zaten filmin en can alıcı sahnesiydi ve Norman Bates karakterinin hala o pis gülüşünü unutmuş değilim. Gerek atmosferi gerek senaryosu, kurgusu, işlenişi, yaratıcılığı, özgünlüğü, tekniği, sürükleyiciliği, gizemliliği açısından her yönüyle bu filmin benim kalbimde ayrı bir yeri vardır. Son olarak bundan tam 62 yıl önce çekilmiş bir filmi döneminin şartlarına göre değerlendirdiğimiz zaman karşımıza bir başyapıt çıkıyor. Ayrıca 62 yıl önce yapılmasına rağmen her izlediğimde ilk defa izlermişcesine beni geriyorsa ona ben başyapıt derim ve "Sapık" benden tam puan alır. ⭐10/10