han (@hanistoteles)

han (@hanistoteles)

Felsefe - Bilim - Sosyoloji

Joined at September 2020

191 Followers 5 Following

Follow Message Statistics

Post

1,997

Movie

447

Serie

2,302

Book

hanistoteles 3 years ago

Yüzüklerin Efendisi (1-2-3 Cilt)

J. R. R. Tolkien

22 Gönderi

Yüzüklerin Efendisi günümüz tanımıyla tam bir fantastik edebiyat eseridir. Ancak, Tolkien’in tanımıyla Yüzüklerin Efendisi bir “peri masalı”dır. Tolkien, Oxford’da çok sığ bir profesör olarak görülürdü. Genel olarak Oxford edebiyat bölümünün yayınladığı makalelerde çok geride kalırdı, öyle ki 30'lara kadar bilinen…devamıYüzüklerin Efendisi günümüz tanımıyla tam bir fantastik edebiyat eseridir. Ancak, Tolkien’in tanımıyla Yüzüklerin Efendisi bir “peri masalı”dır. Tolkien, Oxford’da çok sığ bir profesör olarak görülürdü. Genel olarak Oxford edebiyat bölümünün yayınladığı makalelerde çok geride kalırdı, öyle ki 30'lara kadar bilinen birkaç tane makalesi vardı ve bunlardan en önemlisi, peri masalları üzerine yayınladığı makaleydi. Tolkien, fantastik eserleri peri masalı olarak eleştirmiştir. Kendisinin de bir peri masalı anlatıcısı olduğunu kabul etmiştir. Hobbit kuşkusuz bir peri masalıdır. Yüzüklerin Efendisi yüzyılın en büyük kitaplarından biri olarak görülmektedir. bunun gayet adil sebepleri olduğu gibi, popüler kültürün tecavüzüyle de büyük ölçüde alakası var. Reklam yapmak için skandallara karışan ünlüleri kastediyorum. Tabii Yüzüklerin Efendisi'ne böyle söylemek büyük bir hakarettir. Temel olarak okuyucu kitlesini eleştirmek istiyorum, hatta okurdan ziyade “tüccar”ları. Asıl tecavüzcüler onlar. Üzerinde emeğiniz olmayan bir şeyi satmak sömürüdür. Eserlerin popülize edilmesi de bunu anımsatıyor bana. Twilight gibi kitaplar popüler olmaları için yazılmış, hiçbir zaman popülizm tecavüzüne uğrayamayacak (neden acaba?) kitaplardır. Ancak Yüzüklerin Efendisi gibi gidişata ters bir duruş gösteren, anlatmak istedikleri cici iyiler, kaka kötülerden ibaret olmayan kitaplar tecavüze çok müsaittir. Birileri tarafından farklı görülmüş, bundan iyi para yapılır düşüncelerinin altında kalmışlardır. Her neyse, yazının temeli bu değildi. Yüzüklerin Efendisi yüzyılın en büyük kitaplarından biri olarak görülmektedir. Bunun karşısında duran edepli, eli yüzü düzgün, akıllı uslu insanlar var. Yaptıkları tek terbiyesizlik Yüzüklerin Efendisi’ne söyledikleri sözler. İşte bunun sebebi büyük oranda yukarıdaki bahsettiğim tecavüz kültürü. Kendi türünü oluşturmuş (bunun hakkında derin tartışmalar var, ama temelde en büyük kurucu Tolkien olarak görülür.) bir eseri Harry Potter ile hep aynı cümle içerisine sığdırırlar, bazen insaflı davranıp iki üç cümle sonrasına da sarkıtabiliyorlar tabii. Duyduğuma göre Warner Bros. buna biraz daha katkıda bulunacakmış Aragorn oyunuyla. Bir tecavüz vakası daha! Konuyu yine karıştırmadan devam edeyim. İşbu insanların bir üst evredekileri Yüzüklerin Efendisi’ni gerçeklikten uzak olarak algılayıp (simgeler konusuna sonra değinmeyi düşünüyorum) “kaçış edebiyatı” olduğu için eleştirirler. Metis Yayınevi'nin bu kitapların arka kapaklarındaki notu epey güzeldir: “Kaçış fikrinden en çok kim rahatsız olur? Tabii ki gardiyanlar!” Kendilerini alışılagelmiş düzen içerisinde bir gardiyan olarak gören bu sevgili insanlar Yüzüklerin Efendisi’ni bir kaçış olarak görmüş ve eleştirmiştir. Peki bunlar daha önce neler yapmışlardır? - Yüzyıllarca doğanın onlara yaşamaları ve bakmaları için bahşettiği toprakların sahibi olduklarını, ve bundan vazgeçmeyi düşünmemişler, düşünenleri linç etmişlerdir. (Hâlâ devam ediyor.) - Buldukları her şeyi ticari kaygılarla değerlendirmişler, böyle yapmayanlara enayi demişlerdir. - Zamanı geldiğinde insanoğlunun gelişmesi için fikirler üreten kişileri de yakmışlar, zamanı geldiğinde esaretten kurtarılmayı reddetmişlerdir. Şu Hollywood filmlerindeki kötüleri bilirsiniz. Kötü olduklarını hemen belli ederler. Çok güzel anlatılmış şeylere karşı çıkıverirler ve kötü olurlar. Bu bana pek olağan geliyor. Dışarıda bir "dayıyla" konuşuyorum ve bana hayal gücünün önemli olmadığını söylüyor. Onun bu filmdeki kötü karakterlerden olduğunu, uzaylılar saldırdığında Ertuğrul Özkök ile birlikte ilk öldürülecek kişilerden olduğunu düşünüyorum. Sonra gözlerimi kapatıp 18 ay sonrasına gidiyorum ve çığlıklar içinde koştuğunu görüp doğru düşünmenin verdiği mutlulukla uzaylılara karşı savaşıma devam ediyorum. Hayal gücü dünyayı şekillendiren ana etkendir elbette. Medeniyetlerin yapı özellikleri bile o medeniyetlerin hakim hayal güçlerini gösterir. “hayal” buradaki temel unsurdur. Yüzüklerin Efendisi'ndeki kurgu da hayalin somutlaşması ve elle tutulur hale gelmesidir. Fark etmeden içinde yaşayabildiğiniz muhteşem bir kurgu. Tamamen farklı ama bir o kadar da bizden bir dünya kurgusu. Tolkien’in dünyasını bilmiyoruz. ancak her neyse onun yansımasını gözlerimizin ve zihnimizin önünde görüyoruz. Gördüğümüz yetmiyor çoğu zaman dikkatli gözlerle onu rahatça anlıyoruz. Böyle acayip bir şeyi nasıl anlamayı başarıyoruz? Çünkü biliyoruz, onu yaşıyoruz. Kurgu tam anlamıyla bizden. Karakterlerin davranışlarının sebeplerini anlıyoruz, hırslarını, öfkelerini, sevgilerini anlıyoruz. Bilmediğimiz yaratıklara ve durumlara karşı verilen tepkileri rahatça anlayabiliyoruz. Bu konuda tolkien hiç çekinmemiş ve anlayabilmemiz için elinden geleni yapmış. Kurgu sizi başlarda kabul etmese de siz onu yavaş yavaş anlamaya başlıyorsunuz. Döneminin klasik duruşu ele alındığında. “yerin altında bir kovukta bir hobbit yaşardı” şeklinde başlayan bir hikayenin normal olduğunu düşünmüyorum. Masal olarak görülse bile, masalların sizden uzağız, bizi düşünmeyin bakın bilinmeyen bir zamanda bilinmeyen bir mekandayız, alakasız şeyler söylüyoruz çağrısından çok uzaktır bu eserler. Bu da sizin hoşunuza gitmeye başlar. Keşke orada olabilsem dersiniz. Çünkü gardiyanlardan sıkılmışsınızdır ve kaçmak istersiniz. Kurgu yavaş yavaş yön değişimlerine başlar. Hobbitköy’deki “yeşil” kurgudan çıkarsınız. Elflerin “Gece Mavisi” kurgusuna girersiniz. Bunların hepsi kafamda renkleri çağrıştırıyor. Belki de hep onlarla anıldığı içindir. Ancak bu kurgu çeşitlerinin kendine has karakteristikleri var sizi o Halet-i Ruhiye’ye rahatlıkla sokabiliyor. Elfleri okurken gece mavisi oluyorsunuz örneğin. Daha sonra Moria’nın derin karanlığına giriyorsunuz, tam bir siyah ya da hiçlik hissediyorsunuz. Gandalf ve piposunun beyaz havası etrafa biraz umut saçsa da yayıldıkça karanlık onu yine yiyor. Moria’dan çıkar Galadrielin beyazlığıyla ağarmış Gece Mavi’si elflere kavuşursunuz. Bu böylece Rohan’ın hastalıklı sarı diyarlarından Gondor’un islenmiş perdeye benzeyen dünyasına kadar sürer. Her şey bittiğindeyse tekrar yeşile dönersiniz. Yüzüklerin Efendisi’nin kurgusu insanı içine böyle alır. Her kısımda ayrı bir zevk alırsınız, Yüzüklerin Efendisi’nin rengi şudur diyemezsiniz, çünkü gerçek anlamıyla ayrıdır renkler. Kurgudaki sonsuz ve kusursuz bağlantılar, evreni oluşturan bütün o renklerin uyumunu da size andırır. Muhteşem renkler ve semboller bir araya gelmiş, bir edebiyat harikası oluşturmuştur. Tolkien’in hayat görüşü, klasik katolik bakış açısı olarak lanse edilir. Ancak ben Tolkien’i sıkı bir Hıristiyan’dan ziyade bir Pagan’a yakın bulmuşumdur. Burada bilgi yanlışlarım olabilir ama sanırım bir Pagan inanışı olan Wicca’ya göre her şey zıtlıkların mükemmel dengesinden oluşmaktadır. Aydınlık ve karanlık, gece ve gündüz, iyi ve kötü. Tolkien’in dünyası da öyledir. Her şeye sahip olabilecek bir mükemmele (yüzük) ihtiyaç yoktur. Her şey zaten birbirini oluşturmakta ve yıkmaktadır. Yüzüğü ele geçirdiğinde Sauron hepsine birden sahip olmaya çalışacak ve dengeyi bozacaktır. bu yüzden yok edilmelidir. Tolkien’in dünyasına daha klişe bir yorum getirmek de mümkün. Bunun doğru olduğunu düşünüyorum. Güç yüzüğü ve güç tutkusu. Bülent Somay “Tolkien en çok anarşizme yakındır.” der. Bu görüşüne katılmamak elde değil. Tolkien’in dünyasını bozan, makineleştiren, modernizasyon adı altında her şeyi yok eden, güç tutkusudur. Ağaçlar güç yüzüğünü elde etmek için yakılır yıkılır. ovalar bu yüzden kana bulanır, atlar bu yüzden ölür. Çocuklar bu yüzden evsiz kalır, hava bu yüzden sanayi ateşlerinin gürültüsünden yanar. Her şey gücün bir sonucu olarak ortaya çıkar. Tolkien Shir'e çok benzeyen kasabasında hayatını sürdürürken görmüştür makinelerin vahşetini. Tolkien değirmenciyi kızdırmayı severdi. Bataklığa girmeyi, ormanlarda gezmeyi severdi. Biz, belediyenin alt katındaki fırından ekmek almayı sevdik, asfalt yollarda top oynamayı, büyük binaları gezmeyi, teknolojik aletleri sevdik. Tolkien, belki de bunu öngörmüştü o ilk zamanlarda ve bundan korkmuştu. Doğal olarak sanayi ve modern yaşam ona korkunç yaratıklar olarak görünmüştü. Ve bu da Tolkien eserlerinin ana unsurunu, kaçışı ve güzele dönme isteğini oluşturmuştur. Yüzüklerin Efendisi okunması gereken bir eserdir. Okumakla kalınmamalı üzerine tartışma yapılmalı ve bunun zevkine varılmalıdır. Gerçekliğin içinde kaybolmaktansa “hayallerin tek gerçeklik olduğuna” inanılmalıdır.

hanistoteles 3 months ago

Okul Tıraşı

Ferit Karahan

63 Gönderi

Spoiler içeriyor Anlatımıma başlamadan önce bu yorumda en ufak bir politik kaygı güdenleri pistin kenarına almak istiyorum. Ben bir Türk’üm, Türkiye’nin kalbi olan Ankara’da doğdum ve filmi her akıl sağlığı yerinde insanın yapacağı gibi kafama kazınmış politik bir yargı olmadan izledim. Her…devamıAnlatımıma başlamadan önce bu yorumda en ufak bir politik kaygı güdenleri pistin kenarına almak istiyorum. Ben bir Türk’üm, Türkiye’nin kalbi olan Ankara’da doğdum ve filmi her akıl sağlığı yerinde insanın yapacağı gibi kafama kazınmış politik bir yargı olmadan izledim. Her ne kadar kadar konusu, yönetmeni ve bize sunduğu eleştiri ile yapıma ön yargılı yaklaşmış olsam da, bu yargıların henüz ilk yirmi dakikada yıkıldığını söyleyebilirim. Herkesin suçlu, ancak bazılarının güçlü olduğunu anlatan tatlı bir filmdi. Her ne kadar filmde gösterilen kadar derin ve yıpratıcı bir yurt olmasa bile ben de bir yurtta kaldım. Bu yüzden de kendimi filme o denli uzak hissetmedim. Hatta kendi yaşadığım durumlar ile filmin sahnelerini bağdaştırdığım anlar dahi oldu. Mesela diğer kabinlerde duş başlıkları kırıldığı ve asla tamir edilmediği için arkadaşlarımla beraber buz gibi duşa iki üç kişi girdiğimiz zamanlar, ayak bileği çatlayan arkadaşımdan hastaneye gitmek için gidiş dönüş taksi parası isteyen nöbetçi öğretmen, odadaki kırık pencereyi “tamire” gelen herifin “Bunun tamir edilmesi lazım.” diye gidip bir daha dönmemesi, hatta bir sene boyunca peteklerin buz gibi su akıtıp halıyı sırılsıklam ettiği; üstüne adamakıllı yanmadığından şikayetçi olmamıza rağmen yerine torpille gelen müfettişlerin sorunu çözmekten çok peynirlerin porsiyonunun küçülmesine odaklanması bana filmdeki birtakım olayları çağrıştırdı. - Senaryonun insanı sıkmamasının yanı sıra filmin 20 dakikalık bir kısa filme sığdırılabilecek bir konusu var. Ana karakter Yusuf, doğuda çocuklara insan değil de belki yarısıymış muamelesi yapılan bir yurtta kalmaktadır. Arkadaşı Memo bir sabah ansızın hastalanır ve oldukça kötü duruma düşer. Yusuf “arkadaşıma ne olacak” telaşı ve nasıl tarif edeceğimi bilemediğim fakat çocukken suçluluğumuzu saklamaya çalışırken hepimizin yaptığı garip bir davranış ile çözümü öğretmenlere danışmakta bulur. Öncelikle filmde değinmek istediğim hususlardan biri Yusuf’un arkadaşının kafasına boru düşürmesinden ötürü hissettiği pişmanlığı filmin başından sonuna kadar iliklerime kadar hissetmem. Bana kalırsa filmin buz gibi olmasının asıl nedeni bu. Filmi Yusuf’un gözünden izlemeyi bir dakikalığına bile bırakırsanız ortada bir sorun olduğunu ve Yusuf’un o sorunun ne olduğundan adı gibi emin olduğunu anlarsınız. Yusuf filmin sonlarına doğru her şey açığa çıkıncaya dek öğretmenler ne sorduysa olduğu gibi anlatmaktan çekinmedi, sakinliğini ve efendiliğini bozmadı, olayları kendi ağzından tamamen gördüğü gibi anlattı. Zaten filmin başında gerek banyo sahnesinde, gerek okula hazırlık sahnesinde olan türlü olayları Yusuf yalnızca izliyor. Öyle de kalıyor. Film boyunca Yusuf neredeyse yok gibi. Hiçbir şeye müdahale etmiyor. Biri yap demediği sürece yapmıyor. Öğrencinin biri yerde kıvrılmış ağlarken öğretmen “konuş şunla neyi varmış” diyor. Halbuki Yusuf’un pek de umrunda değil. Eğer Yusuf, en yakın arkadaşı Memo’nun kafasına düşen borudan ötürü değil de soğuk sudan dolayı hasta olduğunu düşünseydi bu kadar üzerinde durur muydu? İyileşsin diye bu kadar uğraşır mıydı? Hiçbir şeye müdahale etmeyen Yusuf arkadaşı hastayken oradan oraya taşır kendi çözüm bulamayınca öğretmene koşar mıydı? Asıl soru bunlar değil. Asıl soru Yusuf’un neden her şeyi anlatırken kazan dairesinde Memo’yla duş alışını anlatmadığı. Daha doğrusu neden bu kadar korktuğu. Bunun cevabı açık, Yusuf’un korkmasının ve pişmanlığının sebebi müdürün “hata” yapanların saçının ortasını tüm okulun önünde kazıması. Aynı filmin son sahnesinde pişmanlık ve suçluluk duygusu ile edip gerçek sorunu öğretmenlere anlatan Yusuf gibi. Size de bir yerden tanıdık gelmedi mi? Bu bir diktatörlük örneği. Baştaki şahıs tam anlamıyla korkudan besleniyor. Öğretmenlerin ve özellikle müdürün bulunduğu konum ve devlet memuru olmasının etkisiyle her şeyi kontrolü altına alarak köye hizmet için orada olmayıp, bulunduğu konumu kullanarak köy, okul ve devleti kendi menfaati için kullanmasıydı. Van gibi bir yerde arabasına kış lastiği taktırmayan müdürün, muhasebecinin önerisiyle kış lastiğini "devlete kitleyecek" olması da gerçekten güldürdü. Yalan değil çünkü. Hepimizin ister doğuda ister batıda şahit olmadan yaşadığımız şeyler bunlar. - Sıktıysam kusura bakmayın, fakat kendi geçmiş yaşantım ile bağdaştırmakta pek güçlük çekmediğim tek bir şeyden daha bahsetmek istiyorum. Bu da öğrencilerin daima kurnaz, çıkarcı, cahil ve eğitilmesi gereken hayvanlar olduğunu düşünen öğretmenler oldu. Henüz filmin başında “Az medeniyet öğrenin ulan!“ diyip -40 derece havada üç küçük çocuğu buz gibi suda yıkatan, daha sonra da “Öyle dememe bakmayın ben arkamı döndüğüm anda sıcak suyu açarlar diye düşündüm.” diyen öğretmen, filmin ilk kırk dakikası boyunca Yusuf’un öğretmenlerden asla yardım bulamayıp kendisine tiksinilerek bakılması, karnı aç olan zayıf bir çocuğun ikinci ekmeği almasına kızıp yemeğini bıraktıran öğretmenin filmin sonunda dağın başında kim görecek sanki diyerek diğer öğretmenlerle sigara yakması, müdür tarafından “revir” adı verilen sekizinci sınıf çocuğun “Hocam ben ne bilirim ki gelene gidene aspirin verip yolluyorum.” demesi, öğretmenlerin yalnızca işin ucu kendilerine dokununca telaşlanmaları, okulda sobayı tamir eden adam hariç kimsenin işinin başında olmaması, birbirinin arkasından konuşan, yüz yüze konuşurken istediğini “tatlı” dille söylemek için lafı “ama hocam” “yahu hocam” diye uzattıkça uzatan ve içten içe birbirine gram saygı duymayan öğretmenler de filme ayrı bir tat katıyor idi. İşin özüne gelirsek, salt itaatın ve ilkelliğin, birey olamamanın, kendini bulamamanın ve tehdit ile iş yapmanın nasıl sonuçlar doğurabileceğini çok iyi anlatmışlar. Sonuçta ortada, doğuya atanan sevgi pıtırcığı ve güzel eğitim veren ütopik öğretmenler yerine, kendi sorumluluğunca pencerelere bakım yaptırma görevini arabasına kış lastiği almak için yaptırmayan; en sonunda pencere kapanırken kırıldı diye, kapatan öğrenciyi dövüp yerden çıplak eliyle cam toplatan bir müdür var. Keşke yönetmen son sahnelere doğru Mehmet’in hastalığından ziyade okuldaki otoritenin bu aptalca umursamazlığını ve sahiplenmeyişini daha detaylı gösterebilseydi. Böylece çok daha objektif bir film izlemiş olurduk. Fakat yönetmenin de zamanında bu tarz yatılı okullarda kalmış olması hikayenin objektif olmasını tamamen engelliyor. Yani filmi tam anlamıyla Yusuf olarak izliyoruz. Başka bir açı yok. Yine de küçük bir yurt binasına üçüncü sınıf bir ülkenin yönetimini ve haklarını tam olarak bilmeyen bir toplumu sığdırabilmesiyle güzel bir yönetmenlik işi olduğunu söyleyebilirim. Oldukça güzel ve gerçekçi bir filmdi. Benzer konudaki Kongen Av Bastoy’a da bir göz gezdirebilirsiniz. Şimdiden iyi seyirler.

hanistoteles 4 months ago

Son zamanlarda gönderi atamıyorum. Derslerim çok yoğun. Ayrıyeten birden fazla proje ve programa dahil olduğumdan iki dakika kafamı kaldırıp nefes alamıyorum. Gönderi atmamı bekleyen birileri varsa da bu sıkıcı adamın düşüncelerini okumak için gösterdikleri sabrı takdir ediyorum. En kısa zamanda…devamı

hanistoteles 7 months ago

Sanatın Sonu

Donald Kuspit

1 Gönderi

Sanat düşkünü biri olarak Kuspit’e pek bayılmam. Yaptığı eleştirilerin bana oldukça yavan (her semineri ya da eleştirisi adına söylemiyorum bunu) gelmesinin yanı sıra kendisinin suratının çoğu zaman asık olması, ayrıca sanatın maddiyatı konusuna artık boğucu olacak kadar çok değinmesinden haz…devamıSanat düşkünü biri olarak Kuspit’e pek bayılmam. Yaptığı eleştirilerin bana oldukça yavan (her semineri ya da eleştirisi adına söylemiyorum bunu) gelmesinin yanı sıra kendisinin suratının çoğu zaman asık olması, ayrıca sanatın maddiyatı konusuna artık boğucu olacak kadar çok değinmesinden haz etmem. Yine de Kuspit’in Sanatın Sonu eserini ön yargılarımı bir kenara bırakıp okudum ve genel olarak beğendim. Kitabı Kuspit’e bir saygı göstergesi olarak anlatabildiğim kadar yavan ve ana hatları ile anlatacağım. Sanatın Sonu, çağdaş sanat eleştirisi ve estetiği üzerine derinlemesine bir inceleme sunuyor. Kuspit, bu kitabında sanatın modern ve postmodern dönemlerindeki evrimini, sanatın toplumsal, kültürel ve felsefi bağlamlarını sorguluyor. Yer yer beni içine çekmediğini ve karşıt düşünceye daha yakın olduğumu hissetsem bile, Kuspit’in sanatın “sonu” kavramını bu denli derinlemesine ele alarak, hem tarihsel hem de teorik açılardan bu olguyu incelemesi dikkatimi oldukça çekti. “Sanatın Sonu” Nedir? “Sanatın Sonu" terimi, genellikle sanatın evrensel anlamda sona erdiği veya bir tür nihilizme yol açtığı düşüncesini ifade eder. Örnek olarak günümüzde duvara bantla yapıştırılmış bir muzun ciddi ciddi “eser” olarak sunulması gösterilebilir. Zincir kafe mekanlarından çıkmayan entel herifler “bu soyut sanat abi ya herkes anlamaz” diyebilir. Belirtmek isterim ki, sanata soyutluğu postmodern kültür getirmedi. Soyutluğa ilk soluğu getiren isim, 1910 yılında Kandinsky olmuştur. Kitaba göre Kuspit, sanatın sona erdiği değil, daha çok dönüşüm geçirdiği görüşünde. Sanat, onun argümanına göre, değişen kültürel ve toplumsal bağlamlarda farklı biçimlerde varlığını sürdürebilir; ayrıyeten kendini geliştirebilir. Ki buna tam olarak katılmadığımı söyleyeceğim. Sanatın teoride asla ölmeyeceği ya da sona ermeyeceği doğrudur fakat her gelen yeni dönem büyük bir kitle tarafından sanatın yeni “dip” noktası olarak ifade edildiğinden, Kuspit’in değişim ve gelişim konularında ne kadar haklı olduğu yoruma açıktır. Modernizm ve Postmodernizm “Etkisi” Kitap, modernizmin sanat anlayışına ve postmodernizmin bu anlayışı nasıl dönüştürdüğüne dair derinlemesine bir analiz sunuyor. Modernizm, sanatın biçimsel ve içeriksel olarak yenilik peşinde koştuğu, sanatçının bireysel ifadesine odaklandığı bir dönem olduğundan ne sanatsal ne de maddi kaygı gözetilmemelidir. Postmodernizm ise bu anlayışın ötesine geçer, sanatı daha çok kültürel ve toplumsal bir yansıtma olarak görür. Kuspit ise, bu dönüşüm sürecinde sanatın ve sanatçının rolünü, sanat eserlerinin anlamını nasıl kaybettiğini ya da nasıl yeniden anlam kazandığını açıklıyor. Sanat ve Kültür Karmaşası Kuspit kitapta sanatın kültürel bağlamdaki rolünü de sorguluyor. Postmodern sanatın, kültürel tüketim ve kapitalizmle nasıl iç içe geçtiğini analiz ederek, sanat eserlerinin toplumdaki tüketim kültürü ve kapitalist üretim ilişkileri içinde nasıl şekillendiğini ve sanatın bu bağlamda nasıl anlamını yitirdiğini ele alıyor. Açıkçası Kuspit’in bu konuda çok sayıda önergesi ve konuşması bulunsa bile hiçbiri kitap kadar açıklayıcı ya da anlam ağırlıklı değil. Estetik Teori ve Sanat Eleştirisi Kitap, (her ne kadar kayda değer bir konu olmadığını ve gereksiz bir biçimde şişirildiğini düşünsem de) sanat eleştirisinin evrimine de güzel bir bakış açısı sunuyor. Kuspit’in, geleneksel estetik teoriler ve eleştirilerinin, postmodern sanat pratiği karşısında yetersiz kalmasını okurla adeta tartışması pek hoştu. Artı olarak kitaptaki bu bölümler size estetik değerler eleştirilerinin nasıl yeniden yapılandırılması ve sanatın bu yeni koşullarda nasıl değerlendirilmesi gerektiğine de güzel bir bakış açısı kazandırıyor. Sanatçı ve Postmodern “Sanatçı” Rolleri Sanatçının toplumsal ve kültürel bağlamdaki rolü, Kuspit’in kitabında da önemli bir yer tutuyor. Çok çok sevsem bile sanatın dinazor çağını atlamak zorunda kalacağım çünkü bu benim yorumum değil, kitabın fikirlerime olan yansıması. Postmodern sanatın sanatçıları, çoğu zaman sanatın tüketim ve pazar ilişkileri içinde şekillendiği bir ortamda çalışırlar. Kuspit, sanatçının bu ortamda nasıl bir anlam taşıyabileceğini ve sanatı nasıl yeniden tanımlayabileceğini ele alıyor. Son Kısacası sanatla ilgili iseniz kitabı okuyun. Size basitçe sanatın evrimini, postmodernizmin sanata etkileri ve sanatçının bu bağlamdaki rolü hakkında derinlemesine bir anlayış sunuyor. Kuspit’in tartışmaları pek çok sanatsever adına hem sanat dünyasında hem de sanat eleştirisinde köklü değişimlere işaret eder. Sanatın ve estetiğin sürekli bir değişim ve dönüşüm içinde olduğu görüşünü savunan Kuspit, okuyucularına sanatın geleceği hakkında yeni düşünme yolları sunuyoe. Sonuç olarak, Kuspit’in eseri, sanatın nihai anlamını arayan bir inceleme olmanın ötesinde, sanatın toplumsal ve kültürel bağlamlardaki yerini yeniden değerlendiren önemli bir çalışmadır. Sanatın "sonu" değil, sürekli bir evrim ve dönüşüm içinde olduğu görüşü, kitabın merkezinde yer alır ve sanatın anlamını ve rolünü yeniden şekillendirmeyi önerir.

hanistoteles 9 months ago

Yaşamak

Cahit Zarifoğlu

9 Gönderi

Yaşam, birnevi ölebilir olmak demektir. Yaşam düşüncesinin kendisi, bir kendinin farkında olma, kendini kavrama ve kendini yönlendirme duygusunu da beraberinde taşır. Yani insan ancak kendini dünya fenomeni içerisine yerleştirerek yaşam deneyimini kazanır. Dünyayı ve onun içindeki nesne ve olguları doğru…devamıYaşam, birnevi ölebilir olmak demektir. Yaşam düşüncesinin kendisi, bir kendinin farkında olma, kendini kavrama ve kendini yönlendirme duygusunu da beraberinde taşır. Yani insan ancak kendini dünya fenomeni içerisine yerleştirerek yaşam deneyimini kazanır. Dünyayı ve onun içindeki nesne ve olguları doğru bir şekilde kavrayabilmesi, Ancak deneyim yolu ile kendisine özgü bir kavrayışla gerçekleşir. Neyin önemli olduğuna dair hiçbir duygusu yok gibi görünen ya da herhangi anlamlı veya düzenli bir yaşam biçiminden yoksun birine yöneltilen, "kendine ait bir yaşamın olsun" cümlesinde, yaşama ve dünyaya ilişkin bir anlayışa sahip olmanın üstü kapalı bir gerekliliği yatar. Yani kişi, yaşamını ancak kendi yaşamı olarak tanıma yeteneğine sahip olarak anlamlı kılabilir. İnsanlar yaşam içerisinde zamanla var olurlar. Her gün gelişen kavrama yeteneği, yaşamın birliğine dair birleşen öğeleri, eylem ve tutumları yaşayarak; o yaşamı kendi yaşamı olarak görme duygusuna sahip olarak gerçekten var olabilirler. Bir yaşama sahip olmak demek, o yaşamın sınırlarına; neyin onun bir parçası olup, nelerin o kadar olanaklı olmadığına dair bir anlayışa sahip olmaktır. Aksi takdirde, ilk başta söylediğimiz gibi, bir yaşama sahip olmak demek, yaşamak demek değildir. Yaşamak, ciddi problemler eksikliğinde yönünü ve manasını yitiren bir eylem. Düşünün, uğruna savaşacağınız, tutkuyla bağlanmış olacağınız hiçbir şey yok. Yaşıyorsunuz, bilinciniz açık. Fakat anlamıyorsunuz olan biteni, hiçbir şey geçmiyor aklınızın süzgecinden. Hani filmlerde olur, bir an gelir kişi kalabalık şehrin ortasında durur, herşey hızla etrafında akıp gitmeye devam eder. Yaşamın o fonksiyonunda, merkezini kaybetmiş bir şekilde sürükleniyorsunuz. Kim buna yaşamak der bilmem. Ben demiyorum. İnsanların yaşama ait tanımlamaları izafi bir konu; fakat benim için koskoca bir açık hava hapishanesi. Adapte olamadım bir türlü. Oryantasyon sürecini atlatamamış yeni personel gibi hissediyorum. O ortamdaki insanları sevememiş, ortamı sevememiş ve tam bir kan uyuşmazlığı söz konusuymuş gibi. Yaşam bana göre istifa edip gidememek ile seni çıkarmamaları arafında işkence çekmektir. Benim açımdan yaşamak duygusal. Belki biraz da mevsimsel. Mesela odam yazları daraldıkça daralıyor, kitaplığım zaten hep tetikte. Her an yüzüme bir kitap çarpacakmış gibi öylece duruyor. Sanki her zaman okumam lazım, yazmam lazım. Bu odadan çıkmadan insanlığın canına okumanın yollarını bulmam lazım. Doğum tarihimi dahi unutmaya çalışıyorum. Çünkü doğum tarihimi hatırladığımda üzerime çullanan yılların hesabını veremiyorum. Öylesine geçip gidiyor zaman. Belki de öldüğümde bir üşüdüğümü bir de sıcaktan bunaldığımı hatırlayacağım. Tanrı bana sofra kurup sorular sorduğunda muhtemelen sıkça bu ikisinden şikayetçi olacağım. Üşüdüm ya da sıcaktan kavruldum. Taş olsam çatlardım. Ha, bir de migren ve uykusuzluk var. Geceler bitmek bilmesin diye uğraşan, zamanı durduran, bir karıncanın ayak seslerini beynime kazıyan baş ağrısı. Muhabbet derinleşir ve laf lafı açarsa sevdiğim kadından, okuduğum eserlerden, durmadan aynı yerde gezip tozduğum maceralarımdan da bahsederim belki. Belki çektiğim fiziksel sıkıntıların yanında ruhumda açılan yaralar cehennemde ceza indirimi almamı sağlar. Nefsi müdafaa derim. Mendilci çocuklardan almadığım her mendil, otobüste yer vermediğim her yaşlı, yalandan yüzüne güldüğüm her arkadaş, söylediğim tüm yalanlar, dinlediğim şarkılar, okuduğum okullar, kitaplar, yazdıklarım, uykularım, bildiklerim, unuttuklarım, bilmezden geldiklerim, bilmediklerim… hepsi nefsi müdafaa Tanrım. Tüm bunlar zorunluluktandı. Ben de bilirdim odamdan çıkmamayı. Tüm gün pencereden dünyaya bakmayı ve uzaktan uzağa insanların canına okumayı. Tapamadım Tanrım. Hem zaten bizi biz daha çocukken terk edip giden sen değil miydin? Çok üşüdüm. Cayır cayır da yandım. Un ufak oluyorduk Ya Rab. Un ufak! Kitap mı? Bence güzel. Okuyun başucunuzda varsa.

hanistoteles 10 months ago

Kimse Bilmez Ne Çektiğimi

Charles Bukowski

2 Gönderi

Ah Charles, vah Bukowski. Bukowski bana kalırsa marjinal ötesi bir yazardır. Günümüz gençlerinden birinin keşfetse bininin elinden düşüremeyeceği tarzda bir yazar. Tıpkı Hakan Günday gibi fakat ülkemizdeki Günday aşıklarının eline en sade “pis moruk” kitabını versek satır aralarında alkol komasına…devamıAh Charles, vah Bukowski. Bukowski bana kalırsa marjinal ötesi bir yazardır. Günümüz gençlerinden birinin keşfetse bininin elinden düşüremeyeceği tarzda bir yazar. Tıpkı Hakan Günday gibi fakat ülkemizdeki Günday aşıklarının eline en sade “pis moruk” kitabını versek satır aralarında alkol komasına girerler. Bukowski pek garip bir adamdır. Velhasıl kendisi arkadaşının düğününde sarhoş olup rahipten dayak yemiştir. Ne açıdan bakarsak bakalım Bukowski dünyanın en önemli yazarı değil, öncesinde ve sonrasında benzer eğilimlere sahip pek çok önemli yazar var. Ama bu kanımca bir yazarla gönül bağı kurma meselesi ile ilişkili bir durum. Şu ana kadar kitaplarını okuduktan sonra sevsin sevmesin aklına Bukowski’den bir cümle gelmeyen kimseyi tanımdadım. “Tanrı beni yanına almıyor çünkü işini elinden alacağımdan korkuyor.” Bukowski babası tarafından hep dayak mağduru olmuştur. Babası, Bukowski’yi dövmek için mazeret bulan ve bu mazeret sonucu onu ustura kayışıyla tuvalette döven korkak bir işgal ordusu askeridir. Annesi ise kendi tabiriyle tam bir “alman kaltağı”dır. babasının ona yaptıklarını görür ve babasına hak verir. Bukowski hayatı boyunca fiziksel olarak çok çirkin birisi olduğundan bahseder, gençliğinde neredeyse vücudunun tamamını dolduran çıbanlar ile mücadele etmiş, okula gitmeyip hastanede ki hemşirelere çıbanlarını patlattırmıştır. Bukowski yaşadıkları üzerine tam anlamıyla bir kabadayı olmuştur. Çevresinde onu seven ya da sevmeyen kimseyi istemeyip kocaman sokakta tek bir kaldırım taşı olmayı benimsemiştir. Doğru ya da yanlış umursamadan ilkokul öğretmenine “sevişelim mi?” diyecek kadar cesaretlenmiştir. Alkol etkisiyle baygın olduğu bir gün tecavüze uğramıştır, binlerce fahişe ile birliktelik yaşamıştır, gençliğinde intihar meyilli olmuş ve bir keresinde oturduğu evi gazla doldurup uyumaya teşebbüs etmiştir, sonrasında ise uyanıp bunun çok saçma olduğunu dile getirip gazı kapatıp camları açmıştır. “Havagazı ile intihar etmeyi denemiş, başarısız olmuştum. Ama başka bir sorunum vardı. Sabahları yataktan çıkamıyordum. Nefret ediyordum yataktan çıkmaktan. Herkese 'insanlığın en büyük iki icadı; yatak ve atom bombasıdır' diyordum. Deli olduğumu düşünüyorlardı. Çocuk oyunları, ömürlerini çocuk oyunları oynayarak geçiriyordu insanlar. Hayatın dehşetinden etkilenmeden rahimden mezara gidiyorlardı.” Bukowski’yi severim; gecelerime ayrı bir tat katar kitapları. Uyuyamadığım zaman içmeye çağıracağım bir arkadaşım yok, zaten içmeyi de sevmem; yine de Bukowski’nin seyyar şarap biftek masasıyla beraber kitaplığımda dolaşacağını hep bilirim. Her ne kadar bu sözleri sarfedebilsem bile Bukowski’yi uzun uzun okumak artık bana karmaşaya bir anlam katmaya çalışıyormuşuz gibi geliyor. Belki gün geçtikçe yaşlandığımdan ve anlayışsızlığımın artışındandır fakat sanmıyorum. Yaşadığı hiççi ve hatta anarşist hayat örnek alınıp, peşinden gidilecek, ilham alınacak bir hayat değil. Hayata bakışı da öyle. Hani her ortamda bir arkadaş vardır, fikirleri değerlidir fakat gelecekte kendisinden hiçbir şey olmayacağını gözlerine bakarak görebilirsin. İşte Bukowski tam olarak da o arkadaş benim için. Serseriliğine lafım yok. Bilindiği üzere edebiyat tarihinin en garibanlarındandır. Ergenliğimin bir bölümünü bu adamın hikayelerini ve şiirlerini ezberleyerek geçirdiğimi itiraf edeceğim. Neyse ki bu bölüm kısaydı ki şu an İnci Sözlük yazarlığı yapmıyorum. “Saatin alarmı var fakat asla kullanmam. İnsanın düzenini içgüdüleri belirler. Gerizekalı herifin teki bana para veriyor diye kalkacak değilim. Bedenim ne isterse o olur. O şimdilik bir birayı tercih ediyor. Evet sabahtan başlıyorum. Alkolik ölsem ne yazar? Hiç değilse kafam iyi giderim.” Bukowski yazmaktaki asıl amacının kendini anlamlı bir biçimde ifade etmek ya da hayranlarının akıl sağlığını korumak için değil de para kazanmak olduğunu söylemiştir. Açıkçası bu durum saygımı pek azaltmıyor, hala gözümde aynı yazar. Bazen post-modern yaftası kullanılır Bukowski adına. Fakat şaşırmadım, günümüzde her marjinal yazar bir şekilde post-modern oluyor. Şüphesiz en sevdiğim yazarlardan Oğuz Atay’ın klasmanı post-modern yazara girerken ben şahsen asla düşünmüyorum Atay’ın post-modernlik ile bir alakası olduğunu. Kendisine sorsak “hassiktir oradan albayım” derdi büyük ihtimalle. “Beni tanıyan herkesin size söyleyeceği gibi, makbul biri değilim. Kötü adamı sevdim hep, kanunsuzu, hergeleyi. İyi işleri olan sinek kaydı traşlı, kravatlı tiplerden hoşlanmam. Ümitsiz adamları severim, dişleri kırık, usları kırık, yolları kırık adamları. İlgimi çekerler. Küçük sürpriz ve patlamalarla doludurlar. Adi kadınlardan da hoşlanırım; çorapları sarkmış, makyajları akmış, sarhoş ve küfürbaz kadınlardan. Azizlerden çok sapkınlar ilgilendiriyor beni. Serserilerin yanında rahatımdır, çünkü ben de serseriyim. Kanun sevmem, ahlak sevmem, din sevmem, kural sevmem. Toplumun beni şekillendirmesinden hoşlanmam...” Açık sözlülüğü ve çarpıcı dili beni içine çekmeyi başarır Bukowski. Ele aldığı ilginç temalar anlatımı ile birleşince ortaya enteresan bir maya çıkıyor. Çok iyi ya da poğaça bile olmayacak kadar rezalet. Bu yüzden çok seveni, çok da nefret edeni var. İlginçtir ki, sevenlerinin bir kısmı onun gibi yaşama gayreti içerisinde. Bu tür bir gayret içerisinde olmalarını gerek yaş, gerek toplumsal konumdan ötürü normal karşılıyorum fakat kendi ölçülerinde olması kaydıyla. Bu da bir hayat biçimi. İnsanın doğasında serserilik varsa, bunu Bukowski gibi ilginç bir figürü örnek alarak cilalaması bir noktaya kadar anlaşılabilir. Öte yandan "kendimi ibne gibi hissediyordum ama bu hiçbir şey hissetmemekten daha iyiydi" diyen his manyağı bir adam Bukowski'nin ahlak dışı kürkünü üzerine giymeye hevesli, entellikten olabildiğince uzaklaşmaya çalışırken zamanında beş liraya kiralanan ucuz Yeşilçam filmleri kadar sıkıntı verdiklerine inandığım bir çok yapay herif dolu etraf. “Yaşa, öl, gömül. Kalanlar arabalarının yağını değiştirir, pasta cila çeker, düzüşür belki. Uyur. Yumurtalarını sahanda, rafadan ya da omlet olarak söyler...” Son olarak, Bukowski benim onu okuduğum yaşlarda yaşama sevincini kaybettiğinden bahsediyordu. Ben ise hayat doluydum o yıllarda. Bir şekilde mutluydum. Bukowski perdeleri kapatıp saatlerce yataktan çıkmadığından bahsediyordu. Ben sabah olduğunda dışarı fırlar ağacın altında onun kitaplarını okurdum. Bukowski insanların güvenilmez, aptal ve kötü olduklarından bahsederdi. Ben hala insanlardan medet umardım. Birbirimizle alakamız yoktu. Fakat onun tüm bunları anlatış biçimi benim hoşuma gidiyordu. O kavga adamıydı, kelimeleri bir boksör gibi sağlı sollu sallıyordu hayata karşı. Ne yaparsa yapsın yenemeyeceğini, hayatın bir gün onu nakavt edeceğinin bilincindeydi. Yine de dövüşüyordu. O günlerde bunu okumak acayip keyiflendiriyordu beni. Gecenin olmasını, hikayelerinden birini açıp bu amansız mücadeleyi izlemeyi sabırsızlıkla bekliyordum. O yıllarda farkında olmasam da gerçek hayat Bukowski’den daha can sıkıcıydı. İnsanın kendine bir sığınak inşaa etmesi gerektiğini ve ilk fırsatta oraya kaçıp sığınması gerektiğinin farkında değildim. Lakin farkında olmadan bir sığınak inşaa etmiştim kendime. Geceleri kitaplara sığınıyordum. Tıpkı Bukowski’nin babası saat akşam 8’de ışıkları kapatıp onu yatağına mahkum ettiği, Bukowski’nin de battaniye altında küçük bir lambayla kitap okuduğu gibi. Onun da sığınağı vardı çocukluğunda. Benim sığınağım onun dünyasıydı. Çünkü kelimeler yumuşaktır. En sert yaşanmışlıklar bile güzel bir üslupla anlatıldığında insana ninni gibi gelir. Edebiyatın büyüsü de tam olarak burada saklıdır… “Sevmeyi falan değil, yalnızlığı öğren. Çünkü zor zamanlarda, en çok ona ihtiyacın olacak.”

hanistoteles 1 year ago

Babalar ve Oğullar

Ivan Sergeyeviç Turgenyev

58 Gönderi

Spoiler içeriyor Şunu belirterek başlayayım, Babalar ve Oğullar günümüz 14-17 arası yaş kitlesine hitap eden bir kitap. Kim ne derse desin ben kesinlikle bunu düşünüyorum. Elbet eserin her yaşça okunması gerekiyor fakat gençliğinizin ukte dönemlerinde okumadığınız sürece Bazarov’un geniş alnına “ukala” gibi…devamıŞunu belirterek başlayayım, Babalar ve Oğullar günümüz 14-17 arası yaş kitlesine hitap eden bir kitap. Kim ne derse desin ben kesinlikle bunu düşünüyorum. Elbet eserin her yaşça okunması gerekiyor fakat gençliğinizin ukte dönemlerinde okumadığınız sürece Bazarov’un geniş alnına “ukala” gibi yaftalar yapıştırmanız oldukça doğaldır. “Kendi sözlerinin ahengi insanın üzerinde kuvvetli etki yapar.” Bazarov karakterinin Nihilizmin soğuk ve dalgalı denizinde yer yer gemisinin kontrolünü kaybetse de, hayatının son dakikalarında tekrar dümeni ele alabilecek kadar akıllı olduğuna tanık olduğumuz Turgenyev eseri. Her insan elbet ki hayatının bir döneminde Nihilist olmuştur, (Her ne kadar Nihilizm günümüz felsefesinde çocuk oyuncağı olsa ve ben Nihilizme sıcak bakmasam da) insanoğlunun fikirleri ve ölesiye savunduğu ideolojiler bile bazen tatlı bir gülümseme ile, bazen ise kadife bir ses ile yerle yeksan olur. Aynı durumu yaşadım ki Bazarov’la bağ kurmamın en medeni sebebi de bu. Diğerleri “etik ahlak”a sığar mı bilemiyorum çünkü Bazarov’un çapkınlıkları benim epey bir hoşuma gitti. Yazılmış en Nihilist genç(!) olmasına rağmen onun sonunda insansı hareketler yaptığına şahit olmak beni eğlendirdi, ki kolay kolay eğlenen biri de değilim. "Sormama izin verin, sanat neye lazımdır ki?" Romanda ana karakter Bazarov sayılabilir. Her ne kadar Arkadiy’i daha çok beğensem bile roman genelde Bazarov’un etrafında dönüyor ki kendisi zeki, retoriği kuvvetli, fikirlerinde kesin ve kendine tek yol çizmiş bir genç. Ayrıyeten kendisi gibi olmayanları aşağılamaktan da geri kalmıyor. Kendini beğenmiş bencil bir yapısı olmasına nazaran maalesef zannettiği kadar da gururlu bir genç değil. Nikolay Petroviç'in konağından ayrıldıktan sonra Anna'nın yanına gitmesi, olmayacağını bile bile, daha evvel reddedilmişken; üstüne üstlük bir de Anna'ya Arkadiy hakkında anlattıkları tam bir komedi. İşte Bazarov’un ölümü tam olarak burada başlıyor. Hastalık kaptığında değil. Çünkü o duyguları yerine gururunu öldürmeyi tercih ediyor. Arkadiy'de çocukluğumu ve saflığımı tekrardan görmüş gibi hissediyorum. Bana kalırsa Arkadiy kitap genelinde çok zeki. Sadece kültürüne oldukça bağlı, ve bu bağlılığı onu Bazarov’dan uzaklaştırmakla kalmıyor iki dostun arasını da açıyor. Belki sempatim bundandır fakat Bazarov’un Arkadiy’e veda konuşması pek bir hoşuma gitmişti. "Ah sevgili dostum görüyorsun ne yaptığımı... valizimde boş yer vardı, saman dolduruyorum oraya. Yaşam valizimizdir de öyledir işte; içinde boş yer kalmaması için eline ne geçerse dolduracaksın.." Biraz Arkadiy’den gidelim. Kendisi Bazarov'a oldukça özenen, onun gibi inançlarında keskin, (aynı şekilde değil ama olsun) retoriği kuvvetli, başına buyruk olmak isteyen, ama duygusal tabiatı nedeniyle olamayan, kendine ve gerektiği zaman insanlara güven konusunda büyük sıkıntıları olan, özellikle Anna özelinde yenilgiyi kabullenebilen, verilen sevginin karşılığını sunmaktan, romantizm ve sanatın ruhunu yumuşatmasından çekinmeyen bir karakter. İlgiye, sevgiye biraz muhtaç bir yapısı var, anne arayışı biraz hissediliyor. Katya'da bir anlamda onu bulmuş gibi zira en sonunda ipleri onun eline verdiğinden onun hakimiyetine girdiğinden bahsediyor anlatıcı. Katya ona sevdiği ve ilgi verdiği müddetçe Arkadiy'in bundan sıkıntı duyacağını sanmıyorum. "Zaman bazen kuş gibi uçar gider, bazen sümüklüböcek gibi ilerler; ama insanın en çok hoşlandığı, onun çabuk mu, yavaş mı geçtiğini fark etmemesidir." Gelelim Anna’ya, Rus hanımefendisi sevici arkadaşlar bana biraz kızabilir fakat bana kalırsa Anna oldukça rezil bir leydi. Kitabın sonunda yine bir mantık evliliği yapması da cabası. Arkadiy ve Bazarov’u doğu ve batı olarak varsayalım. Doğu ne kadar sıcaksa batı da o denli soğuk. Katya’yı doğunun en uç tarafı olarak değerlendirirsek Anna da bir o kadar soğuk ve bir o kadar batılıdır. Arkadiy ortada kalmaya çalışır, Bazarov ise Anna’ya kendini ne kadar itse de ortanın biraz ötesindedir sadece. Bu yüzden yalnızdır Bazarov. Bu yüzden hasta ve yalnız olmayı kendine yakıştırır. Ama bu konuda da durmaz çelişir kendiyle. Bazarov son dakikalarında Anna’yı yanına çağırdığında hastalığı da yakıştırmaz kendine. Şimdi orada bir duralım, Bazarov tam olarak ne istiyor? Kitabın sonlarına doğru kendine ihanet ettiğinin farkında olan oldukça genç bir doktor görüyoruz. Ölüme yaklaştığında ise o tam bir Nihilist. Son dakikalarında sapkınlıklarına devam edebilecek kadar cesur. Burada kafamız karışabilir. Çoğu okur “Ne ulan bu Bazarov?” demiştir illa ki. Cevap vereyim: İki yüzlü biri! “Sevgi, kutsal ve sadık; sevgi her şeye kadir değil midir? Ah, evet! Bu mezarda ne denli tutkulu, günahkar, isyankar bir yürek yatıyor olursa olsun, üzerinde yetişen çiçekler gene de masum gözleriyle uysal, sakin bakar bize.“ Bazarov’un Nihilistliği bir kadına deliler gibi aşık olana kadardı. Onu devirecek güç yokmuş gibi özgüvenliyken tek bir kadın ile Nihilizmin dibini gördü. Yine de son nefesinde bile acı gerçeklerden bahsetmekten geri durmadı Bazarov. Biraz kibirliydi. Deli cesareti vardı bu genç doktorda. Her şeye rağmen orijinal bir Nihilistti. Hem de dünyanın gerçek bir Nihilisti kaldıramayacağı, onun hakkını veremeyeceği bir zamanda yaşamıştı. Bana kalırsa intihar etti Bazarov. Anlamsızlık onu delirtiyordu çünkü. Her şeyin anlamsızlığı bir yana, en çok aşk yaraladı onu. Daha genç, hatta çocuk sayılacak yaşta iken gördü dünyanın uçurumdan karanlığa yuvarlandığını. Ölene kadar söylendi durdu. Anlatmaya çalıştı kendine has üslubuyla. Başta Pavel Petroviç olmak üzere kimse tam anlamıyla dinleyemedi onu. En sonunda Bazarov da kendi gibi iki yüzlü ölüme bıraktı ruhunu. Onun böyle bir son edinmesine üzüldüm mü? Pek değil, fakat yapabilecekleri ve yapmadıkları içimde ukte kalmadı değil. Kitabı bitirip rafımdaki yerine yerleştirdiğim zaman Bazarov’u az da olsa özlediğimi fark ettim. Nedendir bilinmez, iki sene kadar önce ben de bir Bazarov’dum. ”Çok eski bir gerçektir ölüm ama herkese yeni gelir." Bazarov’un birkaç tutarsızlığını ve neden anlaşılmadığını anlatmak istiyorum. Nihilizmi benimseyen Bazarov kitabın bir kısmında Nietzsche'nin devesine atıfta bulunarak “deveyim ben ve görevlerim var benim” derken yine kitapta prensiplerinin olmadığından bahseder. Maneviyata, ruha inanmamakla beraber insanın içinden kurtulmayı isteyeceği duygulardan söz ederken yaşamın duygular üzerine kurulu olduğunu da söyler. Ona göre istekler ve davranışları duygular şekillendirir. Bundan kurtulmamız gerektiğini ima etmesinden pek emin olamasam bile duyguları yavan ve boş bulduğunu hissetmiştim hep. Artı olarak Anna ile konuşmalarında ruhsal hastalıkların çözümünün toplumu düzeltmekle ortaya çıkacağını savunuyor fakat toplum için çaba sarfetmenin gereksizliğinden bahsediyor. Bu yüzden Pavel’in saygısını kazanamadığını düşündüm hep. Son düellolarına kadar bu böyleydi, tabii hâlâ Pavel Petroviç’in saygısını kazanamadığını düşünüyorum. Belki “saygı” mevzusu bizim Nihilist genç için o kadar da önemli değildir. Kendisiyle karşılıklı bir şekilde konuşsaydım bu argümanları alaya alarak kestirip atacağına da eminim. Üzerinde durmanın anlamı yok bu yüzden. Turgenyev kitapta anlatmak istediğini oldukça yalın lakin içten anlatmış. Okuması pek bir keyifli, yaşattığı hissiyat için yaşlandığımda tekrar okumak isteyeceğim bir eser. Kitabı her nesilden insana öneriyorum. Eğer bir zaman makineniz varsa geçmişe dönerek eski benliğinize okutmanızı tavsiye ederim.

hanistoteles 1 year ago

Felsefede Marksist Olmak

Louis Althusser

1 Gönderi

Uzun ve yorucu bir yazı oldu. Althusser konusu, üstüne uzun uzun konuşulabilecek derinlikte bir konu. Yazımı sonuna kadar okuyacaklara teşekkür ederim. "Althusser ışığı" diye bir kavram var ve kitaplarını okurken üzerinize düşüyor. İflah olmaz bir romantik olduğum için değil, hepimizin…devamıUzun ve yorucu bir yazı oldu. Althusser konusu, üstüne uzun uzun konuşulabilecek derinlikte bir konu. Yazımı sonuna kadar okuyacaklara teşekkür ederim. "Althusser ışığı" diye bir kavram var ve kitaplarını okurken üzerinize düşüyor. İflah olmaz bir romantik olduğum için değil, hepimizin bildiği bir şeyleri toparlayıp ışıldayan bir görsel olarak yüzümüze çarptığı için var althusser ışığı. Üç satırı beş kez okutacak yoğunlukta olması okunmasını zorlaştırsa da anlaşıldıktan sonra unutulmuyor. Althusser'e göre Marx, Freud gibi, insan öznesinin "merkezsizleştirilmesinden" sorumludur. Tarih "öznesiz bir süreçtir."; tarihsel hareketler tek tek bireylerin ya da toplu olarak bireylerin kavrayışlarının ötesindedir. Döz konusu olgular ancak kendisiyle günlük deneyimler arasında belli bir mesafeyi koruyabilen bir bilimsel "kuramsal pratikle" kavranabilir. Althusser'in bu katı Marxçılık yorumu, dönemin aydınları arasında oldukça fazla sayıda yandaş bulmuştur. Sonraları kendi yorumunu "hayali" bulan Althusser'in yapısalcılık sonrası havayı doğuran felsefe iklimini -tıpkı Deleuze'ün, Derrida'nın, Foucault'nun Nietzsche ile Heidegger'i yorumlayışlarında olduğu gibi- yansıtan bir tarihsel maddeciliği yeniden kurmaya uğraştığı düşünülebilir. 1930'larda Lyons'daki okul yıllarından 1950 başlarına dek katolik siyaset çevrelerinde oldukça etkin olan Althusser, ikinci dünya savaşında dört yıl savaş tutsakları kampında kaldı. Aavaştan sonra cumhuriyet karşıtı sağcı görüşlerden sola kayarak 1948'de Fransız Komünist Partisi'ne girdi. Kilise'nin işçi-rahip hareketinin 1950 başında bastırılmasıyla Marxçılık ile katolikliği uzlaştırma çabasını bıraktı. Bu dönemde, genç Georg Lukacs'ı anımsatan bir biçimde Hegelci Marxçılığı destekledi; ancak, 1960'larda Althusser'i ünlendiren savı, Marx'ın gençliğinden kalma hegelci geçmişinden kopmak gerektiğini söylemesidir. 1948 Temmuz'unda atandığı Ecole Normal Supérieure'deki (yüksek öğretmen okulu) görevinde 16 kasım 1980'de bir bunalım anında eşini boğarak öldürdüğü güne dek kaldı. Felsefe öğretmenliği yaptığı bu okulda bir kuşağın yetişmesinde belirleyici bir ağırlığı oldu. 1965'te Hem Pour Marx (Marx İçin), hem de Lire le Capital (Kapital'i Okumak) adlı yapıtlarının basılışı onun Fransız düşünce yaşamındaki yerini perçinledi. Mayıs-Haziran 1968 olaylarında Komünist Parti'nin takındığı tutuma karşın partiden ayrılmadı. Nisan 1978'de parti yönetimini çok sert biçimde kınadı. Ancak artık Fransız aydınlarının Marxçılığa olan inançlarından pek bir şey kalmamıştı. Althusser son on yılını hem düşünceleri hem de kişisel yaşamı açısından tam bir yalıtılmışlık içerisinde geçirdi. "Masum okuma yoktur" diyen althusser'in, marx'ı yeniden yorumlayışında ilk göze çarpan özellik, bu yaklaşımında belli türden bir yorum kuramının varlığıdır. Althusser'e göre, her zaman birtakım kuramsal varsayımlarla elimize aldığımız bir metnin "sorunsalını" anlamak için yeni bir "okuma" kuramına gereksinim vardır. Metinde saklı kuramsal çerçeveyi belirlemekle görevli olacak bu okuma kuramı, tıpkı ruhçözümlemenin bastırılmış arzuları açığa çıkarmasında olduğu gibi, metnin yüzeyinde görülenlerden çok, derinlerinde bulunanları açığa çıkaracaktır. Bu okuma kuramının Marx'a uygulanması, Marx'ta bir kopuş olduğunu gösterecektir. Nitekim Althusser, Gaston Bachelard'ın bir uslamlamasını benimseyerek, her yeni bilimin, onu önceleyen ideolojik olarak ortaya çıkmış bir dizi sorunun devrimsel yeniden inşasını içeren bilgi kuramsal bir kopuşun ürünü olarak belirdiğini ve böyle bir kopuşun genç Marx'ın İnsancı (Hümanist) yazıları ile olgun Marx'ın bilimsel metinleri arasındaki farklılıkta farkedilebileceğini öne sürer. Althusser, bilimsel bilginin bilimadamlarının yönelimleri tarafından değil, araştırılacak sorunları, aranacak kanıt türlerini belirleyen kavramlar ya da sorun dizgesince önemli diye kabul edilen zorluklar tarafından yönetilen bir pratikten doğduğunu kabul eder. 1844 Elyazmaları'na denk olan dönemde, Althusser'e göre, marx'ın metinlerindeki sorunsal, ideolojiktir. Bu aşamada insancılık baskındır: tarih, Kapitalizm altında yabancılaşmaya maruz kalarak açığa çıkan insan özünün, kendisini Komünizm altında bütünlüğe kavuşturmasının hikayesi olarak görülür. Marx'ın bu gençlik yapıtları, Das Kapital başta olmak üzere, yeni bir tarih biliminin oluşumuna işaret eden olgunluk döneminde "bilgi kuramsal bir kopuşla" yazdığı yapıtlarından ayrılır. Tarihin "öznesiz ve amaçsız bir süreç" olduğunu söyleyen olgun Marx, artık kuramsal anlamda "insancılık karşıtı"dır. Althusser'in Marxçılığı bir bilim olarak açıklamasının en ayırt edici özelliği hem Marxçı insancılığın hem de Ortodoks Marxçılığın yanlış biçimde toplumu tarihselci terimlerle, yani "hegelci kuramsal ideoloji"nin -hukukun, siyasetin ve ideolojinin toplumun ekonomik yapısında ya da bu yapının neden olduğu sınıf ilişkilerinde yer alan bir özün ifadeleri olarak okunmalarına olanak tanıyan- etkileyici nedenselliği aracılığıyla çözümlediklerini öne sürmesidir. Althusser'e göre Marx'ın Kapital'inin uslamlama düzlemindeki yapısal nedensellik yapı ve parçaları arasındaki -parçaların yapının varolma koşullarını sağladığı, yapının da parçalarının varolma koşullarını güvence altına aldığı- bir ilişkidir. yapısal nedensellik kavramı Althuser'in Hümanizm karşıtlığının bütünleyici bir parçasıdır. Althusser'in söylemekten pek hoşlandığı gibi "maddeci, nereden gelip nereye gittiğini bilmediği hareket halindeki bir trene bakan bir adam gibidir."; insanlar ne yarattıkları ne de denetleyebildikleri bir sürecin "taşıyıcılarıdır" sadece. Bilimci ve insancılık karşıtı Marxçılık anlayışı sonucu Althusser "çelişki ve aşırı-belirlenme" adlı makalesinde, Ortodoks Marxçılığın savunageldiği "Marx, Hegel'in idealist dizgesini yadsırken diyalektik yöntemi benimsememiştir" görüşüne açıkça saldırmıştır. Althusser'e göre dizge ile yöntem arasındaki bu çatışkı, Hegel'in konuyu ele alış tarzıyla da uyuşmazlığa düşecek olan bir diyalektik öncesi biçim-içerik ayrılığı gerektirecektir. Maddeci diyalektiği tanımlamak, Hegel'in yöntemini farklı bir nesneye uygulamakla değil, bu yöntemin yapılarını dönüştürmekle olur. Althusser, Hegel ile Marx'ın aralarındaki farkı, her iki düşünürün "bütün" kavramını ele alışlarını örnekleyerek göstermeye çalışır. Buna göre her ikisinin de toplumu bir bütün olarak gördüklerini söylemek yanlış olmaz; ancak, Hegel'in bir merkez etrafında toplanmış tek parça toplumuna karşılık Marx'ın birbirine indirgenemez pratiklerden oluşmuş karmaşık toplumu birbirlerinden oldukça farklıdırlar. Althusser, toplumsal bütünün bu karmaşıklığı nedeniyle, bireylerin içinden çıkıp geldikleri tarihi anlayamayacaklarını düşünmektedir. Althusser Hümanizm karşıtlığında geleneksel Marxçılığın merkezinde yer alan alt ve üst yapı ilişkisine yeni bir biçim vermiştir. Ekonomi -altyapı- işleyebilmek için son çözümlemede belirleyicisi olduğu siyaset ve ideoloji gibi diğer alanlara bağımlıdır. Bu alanlar ekonominin varoluş koşullarıdır. Köle ekonomisi ile feodal ekonomi son çözümlemede siyasal siyasal ve dinsel biçimlerin belirleyicileri olsalar da, ilkçağın siyasal sistemi de -tıpkı dinin Ortaçağ Avrupası'nın feodal ekonomisinin varoluş koşulu olması gibi- köle ekonomisinin varoluş koşuludur. Althusser ekonomik altyapıya yapılan Marxçı vurgunun giderek ortadan tamamen kalkması tehlikesiyle karşı karşıya olunduğuna işaret etmek için toplumun farklı düzeylerinin ya da alanlarının "görece özerkliği"ne izin verir. Althusser ayrıca basit "altyapı üstyapıyı belirler" modelini daha da karmaşıklaştıracak, toplumun farklı düzeylerinin belirli ölçülerde örtüştükleri ve bunların daha fazla belirlendikleri iddiasında bulunur. Althusser'in üstyapıya ekonomik altyapının işleyişinde atfettiği önem özellikle "devletin ideolojik aygıtları" kavramında görülebilir. Althusser, kapitalizm gibi bir sistemin geçen zamana direnebilmesi için üretim ilişkilerini yeniden üretmesi gerektiğini savunur. Yeniden üretimin önemli bir bölümü siyasi partileri, din ve eğitim kurumlarını, aileyi, kitle iletişim araçlarını, spor, sanat ve edebiyat gibi kitle kültürlerini içeren devletin ideolojik aygıtlarının işleyişi aracılığıyla yapılır. Bütün bu aygıtlar bireyleri kapitalist sınıfın tahakkümünü destekleyen bir dizi düşünce ve değer olan başat ideolojinin tahakkümüne tabi kılarak, varolan sistemle bütünleştirir. Althusser'e göre egemen üretim ilişkilerinin taşıyıcıları olan insanların görevlerini benimsemelerini sağlayan bir tür "toplumsal tutkal" olarak hizmet eden ideoloji, geleceğin sınıfsız toplumları da içinde olmak üzere her türden toplumun zorunlu bir özelliğidir. Ortodoks Komünistler ile genç Lukacs gibi Hegelciler'in yanlış yorumlarından kurtulma işini "Marx'a Dönüş" sloganıyla yürütmüş olsa da Althusser'in kendisinin de kabul ettiği gibi, pek çok etkilenmeleri yansıtan Marx okuması da bir "suçlu" okumadır. Althusser özellikle Spinoza ile Freud'a olan minnettarlığını açıkça belirtir; bilim felsefesi görüşlerinde hocası Bachelard'ın payı ise yadsınamaz büyüklüktedir. Ancak yine de Althusser'in tarihsel maddeciliğin yeniden kurulmasına temel yapmak üzere Marx'ın yapıtlarının dikkatle kavramsal çözümlemesinin yapılmasındaki ısrarı, Marx ile Hegel'i birbirinden ayıran yöntembilgisel gediği tanıtlaması, örneğin Frankfurt Okulu'nun ihmal ettiği bilim felsefesindeki gelişmelere karşı sergilediği duyarlılığı, onun çalışmalarının değerinden bir şey yitirmediğini göstermektedir.

hanistoteles 1 year ago

Oppenheimer

Christopher Nolan

238 Gönderi

Spoiler içeriyor @konahrik Son gönderimin ardından bir süre daha gönderi paylaşmayı düşünmedim. Şahsen felsefi kitaplar haricinde gönderi paylaşmayı da pek sevmem. Fakat Nolan iyi bir iş çıkarmış. Öncelikle adam olay örgüsünü ilmek ilmek işlemiş, bu da onun tarzından uzak bir işi kendi…devamı@konahrik Son gönderimin ardından bir süre daha gönderi paylaşmayı düşünmedim. Şahsen felsefi kitaplar haricinde gönderi paylaşmayı da pek sevmem. Fakat Nolan iyi bir iş çıkarmış. Öncelikle adam olay örgüsünü ilmek ilmek işlemiş, bu da onun tarzından uzak bir işi kendi tarzı ile harmanlayıp mükemmel bir biyografi ortaya çıkarmış. Anlatılan dönemin bilimsel kurgusu dışında politik süreçlerini böyle akıcı ve anlaşılır bir şekilde anlatmak tam da onun işi. Performanslar güzeldi, hele ki Oppenheimer’in sorguya çekildiği sahnelerde Cillian Murphy muazzamdı. İsmini hatırlamakta zorlandığım Oscar ödüllü Mr. Robot abimiz de son sahnelerde kesinlikle mükemmeldi. Oyunculuğu daha akıcı olan çok az insan izledim. Bu denli ağır bir filmi özellikle son sahnelerinde sırtlamayı başardı. Bana kalırsa Robert Downey Jr. performansı üzerine çok konuşulacak bir isim değildi. Şahsen bu filmdeki rolünü ondan daha iyi oynayabilecek oyuncular olduğunu düşünüyorum. Filme Robert Downey Jr. için giden Marvel hayranlarının film bitimine 20 ila 30 dakika kala salondan ayrılması da cabası. Udwig Hans Zimmer’ın yokluğunu aratmıyor, keşke filme gitmeden önce filmin müziklerini dinleseydim. Her biri kesinlikle mükemmeldi. Oppenheimer’in gerilme sekanslarında onun hislerini sonuna kadar yaşamayı başardım. Şimdi de biraz nefret kusacağım. “Bu filme gitmeden önce şu ritüelleri yapıp, şu kitapları okumanız gerek, şu uranyum izotopunu götünüze sokmazsanız filmin 15. dakikasını anlayamazsınız” Ulan az daha zorlasanız filmi izlemeden önce gidin filmi izleyin diyecekseniz. Bu kafadaki arkadaşların çözemediği şey şu ki bu film bir gişe filmi ve öncelikli amacı gişede olabildiğince insanın ilgisini çekip olabildiğince çok para toplayabilmek. Ki gerek görüntü kalitesiyle, gerek senaryo ve oyunculuklardaki başarısıyla bunu yaptı. Bakın film kaliteliydi, zaten film sektöründe kimsenin bu durumu inkâr edeceğini sanmıyorum. Ama bu filmin tamamen bilgilendirme ve kültürel bir kaygısı olsaydı zaten anasının amında bir film festivalinde vizyona girerdi ve Oppenheimer’i insanoğluna affettirmek için bu denli bir kaygı taşımazdı. O yüzden bu film üzerine kimse çok rollenmesin. Altı üstü güzel bir Nolan filmi ve spoiler olacak ama filmin içinde bir yerlerde gerçek atom bombası fırlatıyorlar. Otuz bininci defa bunu duyduğunuza göre film hakkında iyi düşüncelerime devam edebilirim. Filmde Oppenheimer'ın olmadığı çok az sahne vardı, onlar da yargılandığı sahnelerdi. Yönetmen filmi olabildiğince Oppenheimer'ın gözünden anlatmak istemiş ve hatta sırf bu yüzden senaryoyu onun ağzından yazmış. Atom bombasının atıldığı Japonya'dan bir şey görmemiş olmamızın sebebi; Oppenheimer'ın da görmemiş olması. Onun gibi biz de radyodan duyduk. Atom bombası, Los Alamos'tan çıktıktan sonra Oppenheimer'la bir bağlantısı kalmadı. Bizzat başkan truman bile "bombayı atan benim, sen kimsin" dedi. Başkarakterin daha rahat içselleştirilebilmesi açısından bu kararı doğru buldum. Onun için Hiroşima ve Nagazaki sayılardan ibaretti. İşin asıl korkunç tarafı belki de buydu. Atom bombasının patlayış anını aynı Oppenheimer gibi sadece Trinity testi sırasında gördük. Bize sürekli bomba patlayış anının gösterilmemesi bence iyi alınmış bir karardı. Filmin hikâyeyi işleyiş biçimini de sevdim. Önce argümanları döküp, sonra yavaş yavaş toplaması, seyri daha akışkan hale getirmiş. Oppenheimer'ın psikolojisinin iyi bir şekilde anlatıldığını düşünüyorum. Bombalar atıldıktan sonra konuşma yaptığı sahne bence müthişti. O sahnenin ikilemine bayıldım. Filmde sürekli insanların kafasını görmekten sıkılmadım. Karakterlerin iç dünyalarına girmeyi kolaylaştırdığını düşünüyorum. Oyunculuklar da şahane olduğu için bu konuda, kendi adıma bir problem görmüyorum. Hele ki filmin Oppenheimer'ın yüzündeki korkunç ifadeyle bitmesini baya etkileyici buldum. filmi bir IMAX salonunda izlemedim ve hiçbir şey kaybettiğimi düşünmüyorum. En azından bana sunulan içeriği anlamak IMAX olmadan da pek zor olmadı. Son olarak, filmi genel olarak çok beğendim. Herkesin beğenebileceği bir film olduğunu sanmıyorum. Benim beklentilerimi karşıladı. En iyi Nolan filmi değil. Fakat kesinlikle harika bir Nolan filmi.

hanistoteles 2 years ago

Bencil

Jerzy Stefan Stawinski

1 Gönderi

Benmerkezcilik Egocentrism olarak da geçer. Piaget'in bilişsel gelişim teorisine göre Preoperational (1- Sensorimotor Stage: 0-2 yaş 2- Preoperational Stage: 2-7 yaş 3- Concrete Operational Stage: 7-11 yaş 4- Formal Operational Stage: >11 yaş) dönemde yaşanır. Bencillikten tamamen farklı bir şeydir.…devamıBenmerkezcilik Egocentrism olarak da geçer. Piaget'in bilişsel gelişim teorisine göre Preoperational (1- Sensorimotor Stage: 0-2 yaş 2- Preoperational Stage: 2-7 yaş 3- Concrete Operational Stage: 7-11 yaş 4- Formal Operational Stage: >11 yaş) dönemde yaşanır. Bencillikten tamamen farklı bir şeydir. Kişinin, kendisi dışındaki herkesin dünyayı kendisi gibi algıladığını sanması durumudur. Mesela saklanmak için gözlerini kapatan çocuk buna örnektir. Gözlerini kapattığında kimsenin onu göremediğini sanmaktadır. Ya da televizyon ekranının dibine girerek kimseye izleme fırsatı vermeyen çocuğun davranışı da buna örnek olarak gösterilir. Çocuk sanar ki diğer herkes onun kadar net şekilde televizyonu görebilmektedir. Bu örnekten yola çıkarak benim anlamadığım bir durum var. Küçük yaşımda eve misafir geldiğinde televizyonun önüne geçer öylece otururdum. Çoğu kişi de çekilmemi isterdi. Ben Egocentric olduğumuz için ekranın önünde dururdum, onlar ise benim Egocentric olduğumuzu anlamadığı için bana kızardı. Bu durumda misafirler de Egocentric olmuyor mu? Hadi bu konuyu biraz açalım. Uta Hess'in benmerkezcilik kitabında yer alan fıkra baya güzel bir mesaj vermekte: Adamın biri akşamüstü gezintiye çıkmış. Ansızın karşısında bir soyguncu belirmiş ve silahını adamın kafasına dayayıp; "Ya paranı ya canını!" demiş. Adam dehşete kapılmış bir halde ellerini kaldırmış ve "Ah! çok üzgünüm, ne yazık ki cüzdanımı evde bıraktım, sadece gezintiye çıkmaktı amacım... isterseniz bakabilirsiniz, gerçekten de hiç para yok yanımda!'" diye açıklamada bulunmuş. Bunun üzerine soyguncu öfkeden kızarmış ve biraz düşündükten sonra kabaca "Peki, o zaman bana bir sigara ver! " diyerek, silahıyla oynamış. Gezintiye çıkmış olan adamın huzuru iyice kaçmış.: “Gerçekten çok üzgünüm, ama ben sigara kullanmıyorum!” sokak soyguncusu bir süre tereddüt ettikten sonra, yeniden düşünmüş ve son olarak: "Peki öyleyse, beni biraz sırtında taşı! diye buyurmuş. Sonuç olarak; her insanda bir benmerkezcinin işine yarayacak bir şeyler vardır mutlaka! Hemen her insan çocukken dünyanın merkezindeki kişi olduğuna ve koca dünyanın bir tek kendisi için döndüğüne inanma eğiliminde. Geçmişte yaşayanların ve şu andakilerin sadece kendisinin varlığının mümkün olabilmesi için var olduklarına, gelecek diye bi şeyin aslında olmadığına, hayatın içinden kendisi çıkarılınca, hayatın içinin boşaltılmış olacağına ve bir anlamı kalmayacağına inanır içten içe, belki farkında bile olmadan. Sonra, zamanla, yaş ilerledikçe, hayatın en ufak da olsa olumsuzluklarıyla bir şekilde karşılaştıkça, en basitinden bir otobüse yetişemeyince, ayağı bir taşa takılıp da yere yuvarlanınca veya sevgisine karşılık bulamayınca mesela, "e hani merkezdeydim ben, hani parmakla gösterilen 'o' kişiydim" diye sorgulamaya başlar ufaktan. Aslında o kadar da merkezde olmadığını, diğer insanların da en az kendisi kadar gerçek olduğuyla yüzleşleşmeye başladığında, tam umutlar tükenmişken, bu sefer de hayatına birden bir insanın girmesiyle bu sefer kendinde bulamadığı merkezi, hemen, içinde bi yerde saklanmış olan yine o ben duygusu ile "işte bu o" der, "hayatımın insanı o, bulduğum kişi. İşte onunla birleşince ben, bir araya gelince biz, en özel benim yine. Dünya aslında sadece ikimizin etrafında dönüyor ve diğer herkes kıskanıyor anca, çünkü dünyanın en mükemmel insanını ben buldum ve gelmiş geçmiş en iyi çift de biziz. Şu an yaşayan diğer milyarlarca insan mı? ya da geçmişte yaşamış on milyarlarcası mı? Ulan öyle bi zamanda doğdum ki ben, dünya benim etrafımda dönüyordu ya hani sadece, işte bu sayede onunla aynı döneme denk geldim ve mükemmel bi bütün olduk şu an. Bunların hiçbiri benim kafamda kurduğum ve abarttığım şeyler değil, herkesin yaşadığı aşk-ilişki yalan, çünkü hepsi benim etrafımda dönen dünyada birer kurgusal karakterden ibaret. tek gerçek benim ve bir de ruh eşim dediğim o kişi" E yine sonra, bazen yeri geldiğinde acı gerçeklerle yüzleşmemize sebep olabilen zaman ilerledikçe, nasıl da hayatımın insanı dediğin o kişiye karşı olan bakış açın olumsuz yönde ilerlemeye başlıyor ve soğuyorsun git gide bu ilişkiden, o kişiden. Bu kadar mükemmelken siz nasıl da zıt olduğunuz şeyler çıkabiliyor, nasıl mesela bazen sana sinirlenebiliyor, bazen kavga edebiliyorsunuz, nasıl oluyor da bazen yeteri kadar sevilmediğini düşünebiliyorsun? hani diğer herkes yalandı da en iyisi sizdiniz? Oysa kendini şanslı sayıyordun ona 'sahip' olduğun için. Bu sefer insan dönüyor yine en başa. O kadar da merkezde olmadığı gerçeğiyle yüzleşiyor bir kez daha. Sonraları kör topal giden bu ilişkide, artık dünya merkezli olmasa da kendi çapında ilerleyen bu ilişkide, bi anda, içindeki ölmeye yüz tutan benmerkezciliği yeniden canlandıracak bi şey oluveriyor yine ve pat diye bi bebek dünyaya geliyor. Evet, bu sefer de her yönden dünyanın en mükemmel çocuğuna sahip olduğuna inanıyor kişi, hatta o kadar ki kendi kimliğini bi kenara bırakıp İnstagram profiline x'in annesi/babası yazıveriyor hemen. #instamom, #mybaby vb. hashtag çılgınlıkları başlıyor hep bundan, ebevenyler adeta birbiriyle yarışıyor. Bu arada, hatırlarsınız çocuktan önce de ilişkinin henüz başlarındayken tanışma günlerinden evliliklerine kadar olan bütün tarihler sanki bir marifetmişcesine insta bio'ya özenle işlenmişti. Çocukla beraber nasıl da geri plana atıldı bi anda herkesin imrendiği ilişki. Sonra sanıyorum, çocuk ağlayınca mesela yerli yersiz bazen, bıkkınlık geliyor sana, nadiren de olsa. Bazen kısıtlandığını hissedebiliyorsun, bu sorumluluk boğabiliyor. Üstelik çocuk büyüdükçe sorumluluklar da büyüyor. Bazen kavga ediyorsunuz, sinirleniyor sana, çünkü o artık bir birey oldu. Senin düşüncelerine saygı duymayabiliyor, hatta saçma buluyor bazen. Kaçmak istiyorsun belki bazen şu anki hayatından, her şeyi geride bırakarak. İlk doğduğu gün ne kadar da sevinçliydin halbuki. Hiç merak ediyor muydu acaba en başta en özel kendisiyken, sonra sevdiği kişiye devrettiği ve oradan da bebeğine geçen bu döngünün devamında ne var? Yoksa hiç yok mudur sonu kendini en özel hissetmenin? Ama sonra bi şekilde anlıyorsun. içinde dur durak bilmeyen, yer yer ortadan kaybolmuş gibi dursa da en ufak bir parıltıda gün yüzüne çıkan bir benmerkezcilik var, asla kurtulamadığın ve sonunda hep seni hüsrana uğratan. Ama alışıyorsun. Hayatın güzellikleriyle ve acılarıyla bir bütün olduğunu anlıyorsun. Merkezinde olduğun o evrene dönüp soruyorsun, "acı da kardeşim, bana da mı?", ve evren tüm vurdumduymazlığıyla "evet, bilader, sana da".