Spoiler içeriyor
Yer yer nefesimin kesildiği, kalbimin sıkıştığı uzun ve harikulade bir monolog. Evet, monolog. Kimse bu kitapta diyalog var demesin bana, sapına kadar monolog. Oğuz Atay'ın Günlük'te yapmadığı kendi kendine konuşmasının vuku bulmuş hali. Esasen, Tutunamayanlar'ın gölgesinde kalmış, yazık olmuş bir…devamıYer yer nefesimin kesildiği, kalbimin sıkıştığı uzun ve harikulade bir monolog. Evet, monolog. Kimse bu kitapta diyalog var demesin bana, sapına kadar monolog. Oğuz Atay'ın Günlük'te yapmadığı kendi kendine konuşmasının vuku bulmuş hali. Esasen, Tutunamayanlar'ın gölgesinde kalmış, yazık olmuş bir eser. Gerçi, büyük ölçüde Tutunamayanlar ile birbirlerini tamamlıyorlar; fakat yine de Tutunamayanlar'ı okuyan herkesin bu eseri okuduğunu söylemek zor. Selim başka, Hikmet başka; hepsi aynı.
Efendim, Tehlikeli Oyunlar'ı okumadan önce Günlük'ü okumak bir bakıma faydalı oldu.
Her ne kadar Günlük'te tasarlandığından daha heyecan verici bir eser olsa da, hazırlanış sürecini bilmek insana garip duygular hissettiriyor. Kafası karışık bir roman gibi gelebilir, okurun da kafasını karıştırmış olabilir, ama Günlük'ü okumadan Tehlikeli Oyunlar okumak, sanırım anlamayı biraz daha zorlaştırır. Neyse, lafı fazla uzatmanın bir alemi yok. kitaptan alıntılanacak o kadar çok şey var ki, bunları tek tek yazmak yerine bir ara kitabı tekrar okumak sanırım kendime düştüğüm notlar açısından daha faydalı olur. Yine de, kısa vadede kayıtlara geçmesi açısından bir kaç şey ekleyeyim (aslında baya bir şey var da, zaten daha önceki gönderiler sağolsunlar büyük ölçüde vermişler, tekrarlamayalım):
"(...) ne yazık ki, başka insanlara duydukları tepkiden yararlanarak başarıya ulaşmayı yalnız sanatçılar becerebilmiştir."
"(...) başkalarını mühim bulmayanlar, bir gün kendilerini de mühim bulmayanlarla karşılaşacaklardır; fakat bu hakikat, onların mühim bulmamış olduklarının mühim olduğu manasına gelmez."
"(...) çünkü, bir insanı gerçekten seyretmek isteyen, onun oyununa gerçekten katılan biri, ancak onun kafasında yaşayabilir."
Bunları da söyledikten sonra sanırım bir söz de, önsöz'e söylemem gerekir. Kitap son kaygısı gütmeden de gayet rahat okutuyor kendisini. herhalde sonunu bildiğim halde bu kadar heyecanla okuduğum nadir eserlerden birisidir, yine de ayıp olmaz mı? (Cevat Çapan kitaba yazdığı önsözde kitabın sonunu ifşa etmektedir. Çapan Oğuz Atay'ın yakın dostlarından biridir; o'nu iyi tanımaktadır ve Tutunamayanlar'ın hayalet kişisi Selim Işık'ın esasında özyaşamöyküsel bir karakter olduğunu ve bu bakımdan Atay'ın da Işık gibi önsözleri hiç sevmediğini bilmektedir.)
Bir de, bir takıntım vardır, bir kitabı elime ilk aldığımda, ilk olarak son cümlesini okurum. Genel de son cümlesi güzel olan kitaplar güzeldir, ya da bana öyle gelir. Son cümlenin vurucu olmasını beklerim, Kitabı okuduktan sonra insanın beyninde bir iz bırakabilmesi açısından. Gerçi artık böyle düşünmüyorum ama, yine de kitabın son paragrafı, sanırım kitap hakkındaki en iyi yorumu yapıyor, bizi bize anlatmak gene Oğuz Atay'a düşmüş:
"(...) delikanlı bir şeyler anlatıyordu, genç kız da başını sallıyordu. 'bana kalırsa filim biraz karışıktı,' dedi genç adam. 'bazı yerlerini anlamadım.' 'canım,' dedi kız, 'sonunda çocuk ölüyor işte.' 'aptal,' dedi delikanlı, 'o kadarını biz de anladık.' "
Sonunda ne olacağının başından belli edilmesi acaba çok mühim mi? Bence değil. Zira hikaye, anlatının çok gerisinde kalıyor Atay eserlerinde. Öykünün kronolojik akışının zaten çok da önemi yok. Yazar bunu istediği gibi büker, keser atar, uzatıp kısaltır ve okuyucuya dilediği gibi sunar. Bu ise (romanda yer alan) yaşantı kesitinin sunuluşu bakımından seçilen sadece bir yoldur ancak bunun yanında birçok yol vardır.
Mesela aynı şekilde, Tutunamayanlar'da daha ikinci cümlede Selim Işık'ın intihar ederek ve geride bir mektup bırakarak öldüğü açıkça ortaya serilir. Romanda yer alan geridönüşlerle kronoloji alt-üst edilmesine rağmen bunda bile estetik bir yan bulunmakta ve kitap kendini elden düşürmeden okutturmaktadır. Çapan'ı aklama gayreti içinde değilim, sadece, kronolojiye ilişkin bir meseledir demek istiyorum yaptığı bu tarihi gaf.
Baş kahramanın başına gelenlerin önemi yadsınamaz, ancak kitabı okunmaz kılan bir vaka değildir sonunda ne olduğunun kitap okunmadan öğrenilmesi. Satır aralarında söylenenlerle kendini unutulmaz kılan bir eserdir bu, tıpkı tutunamayanlar gibi. Tutunamayanlar'da da muğlak bir son bekler okuyucuyu ama bu ne o andan sonra ne olup biteceği ile ilgili bir merak uyandırır okuyucuda ne de kitaptan alınan zevke sekte vurur. Berna Moran'ın söylediği gibi o “hem söyledikleri hem de söyleyiş biçimiyle bir başkaldırı”nın dile gelmiş şeklidir.
Web yapım aşamasındadır.
En iyi deneyim için mobil uygulamamızı indir.
En iyi deneyim için mobil uygulamamızı indir.
Spoiler içeriyor
Yer yer nefesimin kesildiği, kalbimin sıkıştığı uzun ve harikulade bir monolog. Evet, monolog. Kimse bu kitapta diyalog var demesin bana, sapına kadar monolog. Oğuz Atay'ın Günlük'te yapmadığı kendi kendine konuşmasının vuku bulmuş hali. Esasen, Tutunamayanlar'ın gölgesinde kalmış, yazık olmuş bir…devamı
Aşk, erdem, kent yönetimi ve ruh üzerine, adeta Platon’un düşüncelerinin kısa özetlerini taşıyan bir diyalogdur. Alkibiades’in Şölen’deki Sokrates hayranı konumuna ulaşma yolculuğunu da görmüş oluruz burada. Tarihe baktığımızda ise, Alkibiades’in eğer bu diyalog gerçekleştiyse, Sokrates’in öğütlerine pek de kulak asmadığını,…devamı
Enteresan bir kişilik. Antik dünyadaki diğer Apollonios'lardan ayırt edebilmek için memleketi olan Tyana ile anılan bu kişi bir yönüyle filozofu, diğer yönüyle kâhin veya peygamberi andırır. Tyana'lı olan birinci yüzyılda yaşamıştır ve şifacılığı, ermişliği ve filozofluğu tartışmalıdır. “Sersem herif sepetin…devamı
Aldım ve şimdilik yarısına kadar okudum. Kitap, 1971'de ilgi odağı olmayı ve reklamı hiç sevmeyen Harvard profesörü John Rawls taratürkçedefından yazılmış. sadece arkadaşlar arasında tartışsın diye yazdığı kitap umulmadık bir ilgi gördü, otuza yakın dile çevrildi. Rawls kekeme imiş diyerek…devamı
Yalnızca düşünme sempatizanı çevrelerde değil, felsefe dünyasında bile bir mit, bir öcü, bir gizli kod olmuş. Bu çevrelerde sürekli kulağa çalınır üçüncü kritik. “O üçüncü kritiğin konusu,” “Burada yargı gücünün eleştirisine girmeyeceğim,” “Kant sonradan cozutmuş, kendiyle çelişmiş,” “üçüncü kritik çok…devamı
İlginç bir filmdi. Apricot'un kökenini ve şeftalinin kullanım alanları ile ilgili ince bir detayı öğrendim. Mekanları ise çok beğendim. Rexx'in rahatsız koltuklarında, boyun fıtığı olmama ramak kala farklı bir deneyim yaşattı Elio ile Oliver. En iyi performans ödülünün sahibi ise…devamı
Spoiler içeriyor
Simyacı kitabına başlarken coğrafyadan hemen kitaba dair fikirlerim oluştu. Bilinçaltım anında reaksiyon gösterdi. Çünkü o coğrafyada geçecek bir hikayeden "erdemlilik ve erdeme ulaşma" çıkmaması mümkün değildi. Tam tahmin ettiğim gibi de oldu. Şimdi Santiago'nun yani baş karakterin yolculuğuna bakalım. Arifa'dan…devamı
Ortada bir savunma yok, dinsel düşüncenin tarihi bu. Tanrı düşüncesinin tarihteki tezahürü anlatılıyor ve bunu yaparken de olabildiği kadar soğukkanlı bir tavır gösteriyor, konuya hakim, işin ehli bir yazar, kişisel geçmişini de düşünürsek bu konudaki derin bilgisi de ortada. Din,…devamı
Topluma, toplumsal kurumlara, dilencilere para vermeye karşı; sadece yaşamak isteyen ve tek kutsalı kendi benliği olan, yalnızlığın fevkalade tadını bilen, başkasının kendisi hakkındaki fikirleriyle ilgilenmeyen bir yazar var eserin ilk bölümünde. İkinci bölüm ise, ilk bölümdeki denemelerinden yaklaşık üç yıl…devamı
Belki de tarihin en kanlı dönemlerinden birinde hayatını yaşamış ve bence Braudel'den sonra bir numaralı tarihçi olan Hobsbawm'ın, basit ve geçmişe yönelik son bir dokunuşu bu kitap. Ölmeden önce, okurlara bıraktığı son mirası. İşin can yakıcı kısmı bunu kendisi de…devamı