ANALİZ*
Selamlar. Bu gönderimde bir aşk filmi gibi gözüken ama aslında tamamen siyasi/politik temalı güzel filmi analiz edeceğim.
Filmimiz bir av sahnesiyle başlıyor. Bu sahnede başrollerden biri olan Murat’ın nişan aldığı kuşları teker teker avladığını izliyoruz. Filme neden böyle bir…devamıANALİZ*
Selamlar. Bu gönderimde bir aşk filmi gibi gözüken ama aslında tamamen siyasi/politik temalı güzel filmi analiz edeceğim.
Filmimiz bir av sahnesiyle başlıyor. Bu sahnede başrollerden biri olan Murat’ın nişan aldığı kuşları teker teker avladığını izliyoruz. Filme neden böyle bir giriş yapıldı ki? Oysa ki filmin konusu aşk hikayesi. Diğer başrol karakterlerimiz Osman Nuri Şahin ve kızı Yıldız Şahin, Hamal Cemal. Filmimizin başrolünü paylaşan karakterler. Bu karakterler aslında her birinin bir temsili var. Mesela Osman Nuri Şahin yaşlı bir adam ve temsili ‘Gelenekçi Türkiye’. Kızı Yıldız ise kendi ayakları üzerinde durmaya çalışmak isteyen ve artık evi terkedip kendi yolunu belirlemek isteyen Türkiye. Hamal karakterini canlandıran Cemal ise ‘Eski Türkiye’.
Bu çıkarımları nereden yaptım? Filmin çekildiği zamana baktığımızda darbe sonrası 1981 tarihinde vizyona girmesi ilk beni düşündüren şey olmuştu. Ama sırf tarihi böyle diye filmin öyle olmasının biraz saçma olduğunu düşünmüştüm. Diğer karakterleri inceleyince ve sinematografinin bize sunduklarını okuyunca her şey canlanmaya başladı kafamda. Aslında film tek bir konuyu anlatıyor gibi gözükse de iki hikayeyi anlatıyor. Aşk ve Siyaset.
Yıldız evden ayrılırken Cemal onu görüyor ve ilk bakışta ona aşık oluyor. Yıldız’ın bir fotoğraf sergisi hayali var. Yıldız’ın eşyasını taşıyan hamalları izlediği sahnede Yıldız arabanın aynasında Cemal’i görüyor. Tabii bu sırada sırtında bir yük var. Ben bu sahneyi yeni bir yolculuğa çıkan ve herhangi bir seçeneği olmayan Türkiye’nin eski Türkiye’yi seyretmesi olarak yorumladım. Sırtında semer olan bir Türkiye. Zaten Cemal’in vücut aksı da bunu kanıtlıyor aslında. Kamburu olan bir karakter. Geçmişin yükünü omuzlarında taşıyan bir Türkiye... bu sahneden sonra Cemal, arkadaşlarıyla kaldığı Han’da bir ağıt yakıyor. Bu ağıt bir yakarışı temsil ediyor. Aynı şekilde umutsuzluğu... Bir diğer sahnede ise Murat’ın şaşalı, zengin ve süslü püslü evini görüyoruz. Peki Murat karakterinin temsili nedir? Liberalizm. Murat ortada kalan ve hiçbir yolu olmayan Türkiye’ye sunulan yeni bir seçenek. Yani Liberal Türkiye. Osman Nuri Şahin ise yani Yıldız’ın babası gelenekçi Türkiye temsiliydi. Bunu nereden anladığımı açıklamak isterim.
Osman Nuri Şahin fabrika sahnesinde yürüyerek kalite kontrol yapıyor ve toplantı sahnesine geçiyoruz. Bakın yaşlı ve fabrikada yürüyerek* kontrol yapıyor. Bu yürüme sahnesini yine göreceğiz. Toplantı sahnesinde Osman’ın etrafında oturan sanayi birliği temsilcileri dikdörtgen bir masada oturuyor. Yani keskin bir işleyiş var. Masanın başında ise Osman var. Hemen sonrasında zaten Murat’ın toplantı sahnesini görüyoruz. Murat’ın masası yuvarlak. Başta kimse yok. Yani her fikire açık ve herkesin eşit olduğu bir masa. Masada konuşan kişiler daha onlara soru sorulmadan konuşabiliyor fakat Osman’ın masasında soruları Osman soruyor. Yani yönetim tek kişinin elinde. Zaten karakterin adı Osman. Akla hemen ‘Osmanlı’ gelmesi çok normal. Yıldız ise zaten nereden geliyor tahmin ediliyordur...
Bu arada Cemal ağıt yaktıktan sonra Han’da arkadaşlarıyla kaldığı odaya geliyor. Bu odada dikkatimi çeken ilk şey kadrajın hemen solundaki Kenan Evren posteriydi. Hemen yanında bağlama ve hemen yanındaki kafeste kuşlar... Yıldız halkın içine karışıyor. Otobüse bindiği sahne çok güzeldi. Zengin bir babanın kızı olan Yıldız ilk defa halktan biri oluyor ve tıklım tıklım otobüse biniyor. Bu sahne çok hoşuma gitmişti. Üst kültürden alt kültüre iniş. Murat’ın parkta koştuğu sahne normal bir sahne gibi gözüküyordu. Ta ki Osman Nuri Şahin’in aynı parkta yürüdüğü* sahneyi görene kadar. Gelenekçi politika yürüyor fakat liberal politika koşuyor. Aynı zamanda liberal politika genç, dinamik ve daha umutlu.
Osman kızını takip ettiriyor ve ondan sürekli haber alıyor. Gelenekçi politika da hala umudunu kaybetmiş değil. Yıldız, babasının konferansına katılmak istiyor fakat kartı olmadığı için engelleniyor. Tabii her delikten ney çıkar? Liberalizm. Bu sayede Murat ve Yıldız yakınlaşıyor. Cemal de yavrum kızın peşinde koşmaya devam ediyor. Murat’ın Yıldız’ı evine bıraktığı sahneden sonra komşunun gelip Yıldız’a azar attığı sahne de çok hoştu. Sosyoloji’nin de varlığını çok daha fazla hissediyoruz. Üst kültür ve alt kültür çatışmasına iyi bir örnek. Murat, Yıldız’dan yemek sözü alıyor. Yıldız bu yemeğe kırmızı bir elbiseyle geliyor. Bu sahnede ben Yıldız’ın darbe sonrası Türkiye’yi temsil ettiğinden emin olmuştum. Başıboş Türkiye, yani Yıldız, Murat’la sevgili olur. Yani Türkiye’nin yeni politikası Liberalizm. Ama tabii bu, bu kadar kolay mı? Tabii ki hayır. Geniş perspektiften baktığımız zaman 1980 sonrası Türkiye’de yaşananlar hep bir kaos ortamı yaratmıştır toplumda. Kimisine göre bu olmalıydı kimisine göre olmamalı... Unutmadan, Osman’ın en büyük rakibi Murat’tır. Ekonomik anlamda sürekli çekişen iki şirket.
Cemal sürekli Yıldız’ı takip ettiği için Murat’ı farkeder. Murat’a biraz gider yapar. Bu sahnede Cemal’in “Burası müslüman bir mahalle, kızdan uzak dur!” dediği replik ise bana Cemal’in eski Türkiye’nin temsili olduğunu doğrulatmıştı. Yani bir bakıma eski Türkiye ile yeni Türkiye’nin karşılaştığı ilk sahne.
Yıldız fotoğraf sergisi için biraz Cemal ile yakınlaşır ve onun fotoğraflarını çekmek ister. Cemal’in Yıldız’ın yanında dik durmaya çalışması aslında eski Türkiye’nin dıştan değiştini göstermeye çalıştığı mesajını verdi bana. Ama ne zaman ki Yıldız gitsin Cemal yine aynı duruşa istemeden de olsa geri dönüyor. Yıldız, Cemal’in kaldığı Han’a gitmek istiyor. Han’daki sahnede bir plan çekimi çok hoştu. Yani mesajı çok iyi yerleştirmişti yönetmen. Yıldız’ın, Cemal’i çekerken arkasında Kenan Evren’nin posterini görüyoruz. Yani yeni Türkiye’nin liberalist politiki izlemesinin arkasındaki kişiyi... Burada sinematografi bir başka çekimle de bayağı güçlendirilmiş. Bu bir simgesel plan çekimi. Yıldız ile Cemal’in çay içtiği sahneyi uzun uzun seyretmemiz. Bu sahne de ayrı bir güzeldi. Yeni Türkiye, eski Türkiye ile çay içiyor.
Tabii Cemal içten içe Yıldız’ın ona aşık olduğunu sanıyor. Ya da buna inanmak istiyor. Arkadaşları Cemal’e saçlarını kestirmesini söylüyor. Yani John TARAVOLTA gibi(:D). Traş olunan sahnede berber bıyıkları da kesmek istiyor normal olarak ama Cemal kesinlikle bıyıklarına dokundurtmuyor. Bu da ayrı hoş bir sahne. Ne olursa olsun eski Türkiye kendisinden vazgeçmiyor mesajı.
Filmin ilk doruk noktası: Osman kızı Yıldız’ın en büyük rakibi Murat’la sevgili olduğunu öğreniyor. Tabii Yıldız bir tokat yiyor gelenekçi babadan. Yıldız, Murat’ın onunla parası için çıktığını sanıyor. Yani babası öyle söylüyor fakat Murat, batmak üzere olan fabrikasını yeni liberal politikayla ayağa kaldırmak istediğini Yıldız’ın gözüne sokuyor. Bu sırada yumuşayan Türkiye’ye Liberalizmden bir evlilik teklifi geliyor ve Türkiye resmi olarak liberalizmi kabul ediyor.
Eski Türkiye ise bu duruma deli oluyor ve başkaldırı olarak Liberal Türkiye’yi kaçırıyor. Bunu duyan Liberalizm ise çılgına dönüyor ve sonunda Eski Türkiye ile Yeni Türkiye’nin dişli kavgasının galibi Yeni Türkiye oluyor.
Liberal politikayı benimsemiş yeni Türkiye...
Hem sosyoloji, hem sinematografi, hem de siyasi/politik açısından bir değerlendirme yazmak uzun zamandır istiyordum. Bu filmi çok önceden sinema hocam önermişti bana. Tabii ilk izlediğimde aşk filmi sanmıştım ama bunun hiç alakası olmadığını zamanla anladım. Filmin çekim yılı, çekim teknikleri, dramaturjisi oldukça zengin ve sağlam olarak aktarılmış. Sadece bazı sahnelerde ışığın sapıttığını gördüm. Dış sahnelerde özellikle. Ses olarak sanırım dublaj yapmayı tercih etmişler. Dublaj işi bu film çekilmeden yıllar önce bitmişti ama neyse. Bunları söylemek istiyorum çünkü alt metni çok sağlam bir film. Uzun yıllar sonra izlememe rağmen çözümlemesi çok zevkliydi.
Bu filmin yorumlarını okuduğumda Tarık Akan’ın tek reddedildiği aşk filmi olarak söyleyenler vardı. Belki bu soruya cevap olmuştur bu gönderi:):( Tabii hangi açıdan baktığınıza bağlı!
İyi forumlar!
Web yapım aşamasındadır.
En iyi deneyim için mobil uygulamamızı indir.
En iyi deneyim için mobil uygulamamızı indir.
ANALİZ*
Selamlar. Bu gönderimde bir aşk filmi gibi gözüken ama aslında tamamen siyasi/politik temalı güzel filmi analiz edeceğim.
Filmimiz bir av sahnesiyle başlıyor. Bu sahnede başrollerden biri olan Murat’ın nişan aldığı kuşları teker teker avladığını izliyoruz. Filme neden böyle bir…devamı
Klişe... Bu kelimeyi çok severim. Hatta fazlasıyla çok severim. Değerli arkadaşlar, bu film bir klişedir. Yani emperyalist, kapitalist amaçlı bir film. Ben bu filmi izlediğim zaman senaryonun kurgusuna çok güldüm. Aslında kendime güldüm demek daha doğru. Nedenini açıklamam gerekirse filmin…devamıKlişe... Bu kelimeyi çok severim. Hatta fazlasıyla çok severim. Değerli arkadaşlar, bu film bir klişedir. Yani emperyalist, kapitalist amaçlı bir film. Ben bu filmi izlediğim zaman senaryonun kurgusuna çok güldüm. Aslında kendime güldüm demek daha doğru. Nedenini açıklamam gerekirse filmin senaryo kurgusu aşırı basit bir kurguya dayandırılmış ve sadece ve sadece dikkat çekilebilmesi için birkaç bilim dalıyla eklendirilmeler yapılmış. Yine aynı şekilde ‘yapılmaya çalışılmış’ cümlesi daha doğru bir ifade. Dostlarım, hikaye yazım şekli olarak filmde kullanılan teknik tamamıyla ‘Geleneksel’anlatı biçimi.
Özetle aslında şudur: Karakterin hayatı güzel gider, bir sorunla karşılaşır, bu sorunu sorgular ve çözümleme arayışına girer, sonrasında tüm çabası boşa gider, hikaye başa döner sonrasında karakterin dış bir unsurla hikayeye tekrar geri dönmesi sağlanır ve sonunda karakter amacına ulaşır.
Bu tarz öyküleme üzerine kurulu binlerce film vardır. Filmleri izleriz fakat bunun farkında olmayız. Çünkü filmlerin içerisinde yapılan süslemeler bu hikaye akışını geri plana atar. Oysaki hikaye ilerleyişi iki filmde de aynıdır. Farklı olan sadece konudur. Üzücü bir cümle olacak ama hikaye anlatımı aslında binlerce filmde aynıdır fakat konu farklıdır. Bu tarz anlatım şekillerine örnek filmler verecek olursam akış olarak oldukça bilinen, Who Am I? Filmi ve bu film... İlerleme şekli aynıdır. Şöyle bir klişe vardır ya:”Tam her şey bitti derken birden karakter tüm kötü adamları altüst etti...”
Bu filmde izlediğimiz öykünün temel yapı taşı kriptoloji bilimi. Kriptoloji bilimi şifreleme bilimidir.Tahmin edin bu bilim dalının en iyi örneği hangi kitapta kullanıldı? Dünya çapında satan, Da Vinci Şifresi(Dan Brown). İronik olan bu roman muazzam ve çok satan, bilindik bir roman olmasına rağmen gelin görün ki 2020 yapımı Enola Holmes filmi bu roman ile neredeyse birebir. Da Vinci Şifresi’nin filmi de çekildi, biraz uzundur romanı okumak yerine filmi izleyip değerlendirebilirsiniz. Bu romanda kadın karakterimize şifreleri bırakan büyükbabasıydı. Şifreyi bıraktığı torunu da kriptoloji bilimi uzmanı başrolümüz. Enole Holmes filminde de aynı şifreleme şekli kullanılıyor ve şifreleri bırakan kişi bu sefer kadın karakterimizin annesi. İronik. DV Şifresi filminde kurguya yön veren bu şifrelemeler. Bu filmde de kurguya yön veren, kelimeler üzerine dayandırılmış hikaye kurgusu. Tabii Dan Brown tarihi ve modern bir roman yazdığı için gerçekliğin dozunu iyi bir şekilde ayarlamış. Fakat Enole Holmes filminde sadece üç saniyelik bir görüntüden Enole karakteri filmde kullanılan tüm kavramları analiz ediyor. Yahu film çekiyorsun, kurmaca bir hikaye tamam onu da anladım da Sherlock Holmes bile bir analizi yapabilmek için gözlemler ve tüm gözlemlerini not eder. Bu gözlemleri de Watson ile paylaşır biraz biraz ki Watson sayesinde bizim de fikrimiz olabilsin. Peki buna da tamam.
Bellek dediğimiz kavram insan beyninde boyutlara ayrılır. Bunlar görsel bellek, işitsel bellek vs. Bu kavramları ayırt edebilmek ve değerlendirebilmesini yapıp sonuca ulaşabilmek için analitik zekanın çok üst düzeyde olması gerekir. Zaten farkettiyseniz bunları karakterimizin barındırdığını anlatan replik/sahneler var. Tüm kütüphanedeki kitapları annesi okutmuş,her türlü bilgiyi vermiş vs. Karakter çok zeki olamaz mı sorusu akıllara gelebilir. Fakat bu tarz sorulara her zaman şöyle bir cevabım olur. Bir zihnin kabiliyetinin ortaya çıkarmak için o zihnin, tamamen olgunlaşmış ve tecrübe edinmiş bir zihin olması gerekir. Üst düzey zeka seviyesi olan insanların basit konularda rahatsızlık çektiğini herkes bilir. Madem bu kadar üst seviyesi olan bir karakter yazıyorsun bu karakterin illaki bir zaafı olması gerek. Cevaplayayım filmde karakterimizin zaafı dış dünyayı hiç tanımıyor olması bu soruya bir cevap olarak düşünülmüş. Peki benim filme sorum şu: dış dünya hakkında hiçbir şey bilmeyen bir insanın dış dünya ile ilgili tüm analitik değerlendirmeleri nasıl doğru çıkabilir?
Sanırım bu soru filmle ilgili tüm fikrimi ortaya koyuyor. Belirtmek isterim ki bu bir Netflix projesi. Netflix ya da benzeri platformlar ticari amaçla iş yapar.Ben henüz Netflix’in ticari kaygısız iki projesini izledim.Sonuç olarak kendime gülmemin sebebi bu filmde gerçekleşecek tüm şeyleri bildiğim halde neden bu filmi izleyip başka bir şey yapmıyor oluşumdu.Ticari amaç taşıyan filmlerin açıkları gün gibi ortaya çıkar daima.Çünkü bu tarz filmlerin soru sorulmaya ihtiyacı olmadığı düşünülüyor.Nitekim öyle de oluyor. Basit.Ticari filmleri özetleyen çok sevdiğim bir sözüm vardır:”Bu amacı taşıyan filmlerin kurguları basittir.Fakat süslemeleri olağanüstüdür.”Bu filmde de ‘oyuncular’, mekanlar,kostümler,dekorlar çok güzel birer ‘süs’ örneği.Evet itiraf ediyorum 2 saate yakın bir süremi sadece süs izlemeye ayırdım.
Klişeler sadece olaylardır. Onları anlatanlar, klişeleri klişe olmaktan öteye taşırlar ve böylece klişe kelimesi bir anlam kazanmış olur. Bu sözlerle de değerlendirmemi sonlandırmak isterim.
Selamlar. Bu değerlendirmemde biraz Birleşik Krallık ve ünlü yönetmen Ken Loach’tan bahsetmek istiyorum. Aynı zamanda Ken Loach’ın dünya görüşü ve bu görüşünün sinemaya yansıması da dahil.
Britanya’nın neredeyse kendine özgün bir sineması olmadı. Britanya’nın tamamen Hollywood filmleri ve bazı özgün…devamıSelamlar. Bu değerlendirmemde biraz Birleşik Krallık ve ünlü yönetmen Ken Loach’tan bahsetmek istiyorum. Aynı zamanda Ken Loach’ın dünya görüşü ve bu görüşünün sinemaya yansıması da dahil.
Britanya’nın neredeyse kendine özgün bir sineması olmadı. Britanya’nın tamamen Hollywood filmleri ve bazı özgün yönetmenlerin farklılık göstererek kendilerini kanıtlamaya çalıştığı bir sinema tarihi, film endüstrisi var. Tabii ki bunda Amerikan emperyalizmi ve kapitalizmin oldukça büyük bir etkisi var. Çoğu İngiliz yönetmen Hollywood film endüstrisi çıkışlı ve yapımcıların da bunun büyük bir payı var. Britanya’da çoğu film yapımcısı Amerika kökenlidir. Amerikan emperyalizminin uygulanmasının en mümkün olduğu ülkeler arasında tabii ki farklı kültürden insanların bir arada yaşadığı bir ülke olması çok normal. Britanya’da yaşayıp gerçek İngiliz olan insanların sayısı göçmen sayısıyla çatışma halinde. Burada da olaya siyaset ve uygulanan politikalar giriyor. Tam burada da konu sanatın en etkili olduğu alanlardan birisi olan ‘sinema’ giriyor.
*Buradan sonrası film ve yönetmenin üzerine bir değerlendirme olacak.
Ken Loach, filmlerinde tamamen kendi milleti üzerine araştırmalar yapmadan tüm krallığın toplumu üzerine çok güzel değerlendirmeler yapıp analiz eden iyi bir sosyolog ve sinemacı diye düşünüyorum. Kendi dünya görüşü de sosyalizmdir. Filmlerinde genel olarak toplumsal olayların bahsedildiğini söylemek çok olağan. Değerlendirmenin başında Britanya’nın içinde bulunduğu durumu ve sinemasından bahsetme sebebim buydu. Ken Loach gerçekten sinematografisini kendi perspektifine uygun olarak kullanabilen ve bunu başarabilen çok nadir yönetmenlerden biridir. Bu yüzden Ken Loach’a saygım sonsuzdur. Bir düşününce, kendi ülkemde de aynı durumun olduğunu ve bunun çok çirkin bir şekilde uygulandığını gördüğümüzde ,kendi kültürüne önem veren yönetmenlerin ne kadar büyük, saygın ve başarılı oldukları her şeyi ortaya koyuyor. Ülkemizde özgün sanat yapabilen yönetmen sayısı gerçekten çok az. Sinemamız neredeyse Amerikan filmleri ve taklitlerini oluşturan bir konumda. Günümüzde 3 tür sinema anlayışı vardır. Amerikan türü yapımlar(Birinci Dünya), Yeni dalga akımları(İkinci Dünya) ve Üçüncü dünya ülkelerinden oluşan türler.
Kerkenez filmi tamamıyla İkinci Dünya Sinema akımları içerisinde, İngiliz Yeni Dalga akımına bağlı bir başyapıt. Ken Loach, günümüzde varlığını sürdüremeyen akımlarını hala ayakta tutmaya çalışıyor. Kerkenez filmindeki tüm metaforlar Britanya’nın içinde buluğu durumu anlatan iyi bir film. Buradaki Kerkenez kuşu Britanya’yı temsil ediyor. Ve bu kuşa sahip çıkmaya çalışan, onunla ilgilenen çok zeki bir çocuk da yeni nesilin temsili. Filmde de zaten karşılaşılan zorluklar başarılı bir şekilde aktarılmış. Özellikle filmin son sahnesi tamamen siyasi bir metafor. Kannımca Ken Loach bu üstün yeteneğini sürdürebilen ender insanlardan birisidir. Kerkenez filmi de dünya görüşünü açıkça belirttiği en ünlü eserlerinden birisidir. Bu film bana biraz ‘Malena filmini hatırlattı’ ya da ‘Herhangi Bir Kadın’ filmi.. Tabii bu filmler soradan yayınlandı.
İlginçtir ki İngiliz Yeni Dalga akımı çok kısa süreli olmuştur. Fakat Ken Loach’ın kendi çizgisini hala bozmaması ve bu akımı hala savunması çok güzel bir şey. Ben bir bilgenin savunduğu felsefeyi hiçbir zaman değiştirmeyeceğine inanıyorum. Ona isterseniz dünyaları verin, o yine kendi bildiğini okur. Çünkü dünyaları vermek sadece materyal bir şeydir. Düşünceleri yaşatmak ise ruhsal bir şeydir. Bu yüzden sanatın fiziksel yönüne hiçbir zaman zihinsel önemine verdiğim değeri vermedim. Düşüncelere hitap etmek büyük başarıdır. Ama bir bilgenin ya da filozofun gözünde başarı denen kavram yoktur. Gerçekler vardır. Son sözümü de gerçeklerin her zaman var olduğunu, sadece görmezden gelmek istediğimizi yaparak geçiştirdiğimizi düşünerek hareket ettiğimizi söylemek isterim. Sevgiler...
*Uzun zamandır gönderi paylaşmıyordum. Bunun sebebini iki şey ile açıklayabilirim: Uygulamada 5.000 karakter kullanımının yeterli olmaması, bu yüzden yorumlarımı yazıp sürekli silmem ve oyunculuk üzerine yaptığım araştırmalar. Beklettiğim kişilerden özür diliyorum ve sizlere bir şeyler sunabilmek için çabaladığımı bilmenizi istiyorum. Mesaj atan, güzel dileklerde bulunan herkese teşekkürlerimi sunuyorum efendim🌺
Merhabalar. Bu platformda kayıtlı 1000. Filmim. Bu listeye eklemediğim ya da çıkardığım filmler oldu tabii ama bu platforma güzel, yakışır ve değerli, ya da tam tersi durumda olan filmleri eklemek istedim. Eklemediklerimi hala bende soru işareti bıraktığı için zamana bıraktım…devamıMerhabalar. Bu platformda kayıtlı 1000. Filmim. Bu listeye eklemediğim ya da çıkardığım filmler oldu tabii ama bu platforma güzel, yakışır ve değerli, ya da tam tersi durumda olan filmleri eklemek istedim. Eklemediklerimi hala bende soru işareti bıraktığı için zamana bıraktım her zamanki gibi :)
Evet filme gelirsek; bu filmin bir roman uyarlaması olduğunu vurgulamam önemli bir nokta. Çünkü bazı değerlendirmelerimde roman uyarlamalarının hem iyi hem de benim için kötü olan yanlarını belirtmiştim. Boyalı Kuş filminin tam net bir uyarlama olmadığını söylemek daha doğru olur. İlk olarak romanından bahsetmek istiyorum. Bu romanı okuduğumda sanırım lisedeydim. O zaman böyle bir kitabı okuduğumda 2.Dünya savaşının bir toplum üzerinde bıraktığı etkiyi, ırkçılık kavramlarını henüz bilmediğim için çok olağanüstü yaşamıştım. Yazarımız Jerzy Kosinski’nin dili oldukça açık, akıcı ve can atıcı kadar gerçek ve çok sağlam. Romanda geçen olaylar o kadar açık şekilde açıklanıyor ki çocuk kahramanımız bu olayların acısını yaşayamayan, hissedemeyen ve kendi yaşam mücadelesini sürdürme içgüdüsüyle cesetlerin kıyafetleriyle, onlardan kalan yiyeceklere hayata tutunmaya çalışmasını okuyoruz. Hatta ölmek üzere kıvranan kendi yaşlarında bir çocuğun daha son nefesini vermeden ayaklarından ayakkabılarını çıkarıp giydiğini görüyoruz. Daha açık detaylar vermek isterim ama sinematografik anlatımdan bahsetmek istediğim için bunları şimdilik saklamak iyi olur.
Fareler ve İnsanlar filminin uyarlaması açısından hem iyi çok iyi hem de çok kötü bir şey olduğundan bahsetmiştim. Burada karakterlerin romanlarda zihnimizde yaşatmanın daha tatlı olduğunu ve uyarlamasının da buna göre iyi veya kötü olduğunu belirtmiştim. Burada kötü olan kısmın uyarlamadaki her şeyin kitapla aynı şeylerden bahsedilmesi olmuştu. Bunun açıklamasını sinematografiyle uyuşmaması ve farklı bir beklentiyle filmi izlemek istediğim için olduğunu ifade etmek isterim. Boyalı Kuş filmi, kitaptaki anlatılanları tamamen kameranın gözüyle anlatıyor. Yani sinema dili... Filmin çok sağlam bir sinematografisi ve özgün bir bakış açıyla çekildiği daha ilk sahneden belli oluyor. Bu çok hoş. Çünkü kitabını zaten okuduğum bir filmin aynısını izlemek çok doğru değil gibi hissediyorum. Filmin yönetmen tarafından oluşturulan prolog sahnesiyle başladığını ve sinematografik alegorinin anlatımına fayda sağlayıcı kavramlarının iyi kullanılması bizde merak unsurunu oldukça tetikliyor. Filmin içeriğinden çok bahsetmek istemiyorum çünkü yaşanan olaylar o kadar çirkin ki anlatmaya dilim varmıyor. Fakat kavram olarak karşılaşacağınız birkaç şeyden bahsedebilirim. Bu kavramlar; realizm,egoizm,narsizm,komünizm,nazizm,naturalizm,erotizm,seksizm,kapitalizm,faşizm,sosyalizm,sosyloji, fazlasıyla psikoloji,pedofili, ilkelliğin üst seviyelerde olması sebebiyle antropoloji ve birçok kavram. Bu kavramlar en belirgin işlenenler ve en çok etkisini hissettiğimiz kavramlar demek çok yerinde bir ifade olur. Yönetmenimizin bir kavramı da çok yerinde kullandığını belirtmek gerek. Din ve hristiyanlık... Kitabı çok uzun zaman önce okudum ama dinin çok fazla işlendiğini kitapta fazla hatırlamıyorum. Alegorik anlatımı ve çelişkiyi vurgulamak için birçok sahnede Haç sembolü bolca kadrajda gördüğümüz anlatımlar. Bunlardan birisinde haç sembolüne bakan karakterimizin bu haçın üstünde Hazreti Meryem’in resminin asılı olduğunu görmesi... Oldukça etkili bir anlatım. Bu resmi birkaç sahnede daha görüyoruz. Bu kavramın kullanılması da filmin başında bolca gördüğümüz küçük gaz lambaları görüntüleri ve karakterimizin yüzüne vurması ile uyuşuyor. Filmin siyah beyaz olarak çekilmesinin de bir tezatlık olduğunu vurgulamak gerek. Basit bir alegorik anlatım olarak görülse de bir sahnede bir kuşun kanatlarının boyanması ve doğaya salınması, burada bir kuş sürüsünün boyalı kuşu paramparça etmesi ve kuşun ölmesiyle toplumun yüzüne ayna tutabilmek, bunu basit gibi görünen harika bir metafor kullanımı ile gerçekleştirmek o kadar anlamlı ki...
Sonuç olarak yine aynı yere bağlanıyor konu. Sıkıcı ve ağır ilerleyen filmler olarak değerlendirilen 2.Dünya Sineması’nın, Hollywood’un yapmacık, içi boş ve yüksek bütçeli filmlerinin yerine kendi düşüncelerimizi sorguladığımız, karakter psikolojileri üzerine kafa yorduğumuz filmler, bizim cebimizdeki paraya değil zihnimizde oluşan önyargıları ve benliğimizi sorgulayan filmlerden oluştuğunu tekrar ifade etmek gerek. Her Hollywood filmi tabii ticari amaçla çekilmiyor ama her filminde emperyalizmi sonuna kadar hissediyoruz.
Sevgili arkadaşlar merhaba. Uzun süren ‘sessizliğin’ ardından böyle bir filmle ve aşırı sinirli bir şekilde geri gelmek istedim.
Öncelikle bu filmin muazzamlığı tartışılmaz bir gerçek. Ben hayatımda bu kadar yaratıcı, üst seviye bir senaryo, harika bir sinematografisi olan bir film…devamıSevgili arkadaşlar merhaba. Uzun süren ‘sessizliğin’ ardından böyle bir filmle ve aşırı sinirli bir şekilde geri gelmek istedim.
Öncelikle bu filmin muazzamlığı tartışılmaz bir gerçek. Ben hayatımda bu kadar yaratıcı, üst seviye bir senaryo, harika bir sinematografisi olan bir film görmediğimi söylemek istiyorum. Filmde kullanılan kavramlar, özellikle ‘kadın’, ataerkil üstünlük ve kadınların sanki bir malmış gibi gösteren görsellerden aldığım tadı anlatamam. Dilim varmıyor. Filmin başrolündeki erkeğin uzun boylu, yakışıklı ve baskın bir karakter olması o kadar güzel ki... üstelik adam zengin. Filmde çok güzel bir replik var. Beni benden aldı desem yeridir; sana, bana aşık olman için 365 gün veriyorum. Mükemmel bir replik. Kadın ben senin malın değilim diye karşılık veriyor falan ne kadar komik değil mi? Ya izlerseniz çok gülersiniz. Adama aşık olmayacakmış da onunla birlikte olmayacakmış da bilmem ne bilmem ne... Ya adamın parası var. Yakışıklı. Kaslı. Kuul. Bu fırsat kaçırılır mı? Zaten kadın karakterimiz de bu fırsatı kaçırmıyor. Cidden yürekten ve gözlerimin dolmasıyla bu kabullenme sürecini izledim. Kabullenme sürecinden sonra tabii ki amacımız ney? Sevişmek. Ah o pornografik sahnelerin güzelliği yok mu... Özellikle bu sahneler beni çok duygulandırdı. Gözlerim doldu. Bir an kendime kızdım sen neden böyle biri değilsin diye. Görseniz ağlıyordum gerçekten. Filmin senaryosu o kadar muhteşem ki müthiş bir akıcılıkla filmi izliyorsunuz. Bu filmi bana babam önerdi. Bana dedi ki filmi izle ve sonra konuşalım. Babama o kadar minnet duyuyorum ki...
Neyse yeterince dalga geçtim sanırım.
Şimdi gerçekleri söylemenin zamanı. Açık söylemek gerekirse hayatımda izlediğim en boktan filmdi. Sanırım filmi çeken kişi instagram fenomeni falandı. Görsel kullanımlar ve müzik kullanımının saçmalığı ile ilgili yorum yapmak istemiyorum bile. Yahu filmde kadın karakter ‘alfa bir erkek’ diyor herife. Ne alfası yahu 😂 Herif tam bir keko. Kız da keko. Film de keko. Her şey tam bir kekoluk ve cahiliyetlik temellerine dayandırılmış. Para! Baskın erkek! Mal gibi cinsel ihtiyaçları gideren kadın! Ger şeye sahip olduğun bir hayat! Ya siz dalga mı geçiyorsunuz abicim. Böyle bir filmin varlığı bile benim aldığım nefesten utanmama sebep oluyor. İnanın keşke o nefesi geri vermesem... Kapitalizm, emperyalizm, narsizm ve erotizmin tavan yaptığı saçmalıklarla dolu bir film. Bu filmi beğenenler var😂 İkincisini bekliyorum diye yazanlar var burada. Üstelik bunları yazan kişiler kadın. Kadın kavramının ne olduğunu bilmeden ergen ihtiyaçlarınızı gidermek için farklı sitelerde takılabilirsiniz. Bu sitelerin neler olduğunu söylememe gerek yok herhalde. Tamam gerizekalısınız ama buna da saygı duymak lazım. İnsan olmak ne zaman önemini bu kadar saçma bir seviyeye düşürecek kadar geriledi? Bu arada filmi cidden babam önerdi. Ama babamın önerdiği film 303 adlı filmmiş. Yanlış hatırladığım için bu 365 filmini izlemişim. Babam önerdiği için babama olan tüm saygımı kaybetmiştim. Babama öfkeyle böyle saçma sapan bir filmi nasıl izletirsin diye bağırdım. Babamla benim aram arkadaşlık gibi. Tabii seviyeli. Saygım sonsuz. Sen hangi filmi izledin diye sorunca babam binlerce kez özür dilemek zorunda kaldım. Öfkemin sebebi bu. Ya filmi sonuna kadar izledim çünkü babam bana hayatımda hiçbir zaman boş film önermedi. Bunun yüzünden hani ne olacak siye merak edip sonuna kadar izledim. Gerçekten çok iyi bir sinemacı. Bir Zamanlar Anadolu’da filminin çözümlemesi üzerine hala konuşuruz. Hal böyleyken çok şaşırmıştım tabii. Neyse tatlıya bağladık yemek ısmarladım. Arkadaşlar lütfen böyle saçma sapan filmlerin yaygınlaşmaması için çaba gösterelim. Bir önceki eleştirimde sinemanın güçlü bir silah olduğunu söylemiştim. Bu silahı iyi niyetle kullanmak gerek. Özellikle bizim sosyolojik yapımızda kadınlarımızın maruz kaldığı akıl almaz durumların önüne geçebilmek için bilinçlenmeye çalışalım. Annelerimiz bizim meleklerimiz. Babalarımız bizim kahramanımız. Ve güçlü bir kültüre sahip olan ülkemizde kadının yeri ayrıdır. Bu cümleyi kullanmak istemezdim ama kadınlarımızın başına gelenler, cinayetler ve söylemek istemediğim diğer şeyler, bu tür zihniyetin savunucuları tarafından beyinlerinin yıkanmasıyla ortaya çıkıyor. Sizleri en güzel dileklerimle tekrardan selamlamak istiyorum. İlk paragrafım bir ironidir. Utanmadan bir de filmin sonunda kadını öldürmüşler duygusallık olsun diye. Ay canım gözlerim o kadar doldu ki..Yanlış anlaşılmak istemem. O tarz bir insan yakıştırılmasının da yapılmasını istemem. Size sistemin saçmalığını onların dilini kullanarak anlatmaya çalıştım. Sevgiler 🌸
Yine gerçek bir hikayeyi konu alan ve bu sefer sinemanın ne kadar güçlü bir silah olduğunu gösteren, kanıtlayan bir filmle yorumlamalarıma geri dönmek istedim.
Bu filmi yorumlamak istedim çünkü bu filmde konu alınan çocukların yaşamış oldukları fiziki zorluklar nedeniyle ve…devamıYine gerçek bir hikayeyi konu alan ve bu sefer sinemanın ne kadar güçlü bir silah olduğunu gösteren, kanıtlayan bir filmle yorumlamalarıma geri dönmek istedim.
Bu filmi yorumlamak istedim çünkü bu filmde konu alınan çocukların yaşamış oldukları fiziki zorluklar nedeniyle ve ayriyeten çocuk olmalarının sebebiyle, maruz kaldıkları istismara herhangi bir tepki gösteremeyişini, insanların bu durumu bildiği halde sessiz kalmalarını ve insan zalimliğinin geldiği son noktayı görüyoruz. Üstelik bu hikayenin gerçek olması sinirlerinizi inanılmaz derecede bozuyor. Çok şiddet yanlısı bir insan değilimdir. Şiddet kavramının hem zihinsel hem fiziksel kullanımı çok tasvip ettiğim bir şey değil fakat filmi izleyince oturduğunuz yerde hiçbir şey yapamamak, geçmişe dönememek, orada olamamak canınızı öyle bir acıtıyor ki ister istemez kafanızı duvarlara vurasınız geliyor. Ayrıca bu şiddeti uygulayan insanların masummuş gibi davranması, size ‘Şimdi benim elimde olacaktın sen’ düşüncesinin hızla beyninize nüfuz etmesine neden oluyor. Anlatmak istediğim şeyin ne kadar canice bir şey olduğunun beyaz perdeye yansıtılmasıyla izliyoruz. Her bilinçli insanın kesinlikle izlemesi gerek!
Hayat felsefimi şöyle belirlemiştim:”Konuşmadıklarımız, konuştuklarımızdan daha önemlidir!” ve bu film belki de bunun kanıtıdır..
Filmin analizi ve spoiler*
Öncelik olarak bir dramaturg olmadığımı ve sinemanın dilini, görsel anlatımın değerlendirmelerini yaptığımı vurgulamak isterim. Fakat bu filmin metnini yani dramaturjisini incelemek isterim. Filmin metni sahnesi sahnesine, olayın gerçekliğiyle uyuşmuş bir şekilde yazılmış. Filmin metnini yazan kişinin işinin çok zor olduğunu düşünüyorum. Böyle bir senaryonun yazımı insanın zihnini çok fazla yoracak ve çok fazla duygusallaştıracak bir bir zorluk getiriyor olmalı. Çünkü hikayemiz yaşanmış bir olay. Güney Kore’nin bir kasabasının okuluna atanan ücretli bir öğretmen, kızının ameliyat parası için zorunlu bir şekilde çalışmaktadır. Çalıştığı sırada okul yönetimi ve öğretmenlerin engeli olan çocuklara uygulamış olduğu şiddete sessiz kalmamak için okul yönetimine başkaldırır ve bu olayın tüm dünyaya gösterilmesi gerektiğini düşünür. Böylece filmizin çatışma kavramı devreye girer ve çekilen sahnelerin korkunçluğu ile seyircinin vicdanı baş başa bırakılır. Olayların gerçek olması ve olayların filmde de neredeyse gerçek bir şekilde işlenmesi hem çok kötü hem de çok iyi bir şey. Sinemada gerçekçilik gerçekten çok farklı bir kavram. Bu gerçekçiliği araştırmak biraz zamanımı aldı. Sonrasında Fransız Yeni Dalga Akımı, benim kendi şahsi fikrime göre filmin ‘Belgesel Sinema’ içinde değerlendirilmesi gerektiğine karar verdim. Belgesel sinemanın gerçekçiliğini savunan ‘Cinema Verite’ yani ‘Sinema Gerçek’ paradigmasının içinde olduğunu kendime göre uygun gördüğüm bir film. Gelelim sinematografik incelemesine. Henüz filmin ilk sahnesinden baş karakterimizin ters bir durumla karşılaşacağını anlayacağımız bir çekim açısı kullanılmış. Bu, direkt olarak filmin matematiğini yaparsak ‘Merak İlkesi’ kavramını devreye sokuyor. Bu ilkenin filmin henüz başında ‘Gerçek olayları konu edinmiştir’ cümlesini görmemizle bu kavramın desteklendiğini gösteriyor. Sonrasında filmimiz bizi oldukça geren ve içimizi acıtan sahneleri sergiliyor. Aslında bu sahneleri tek tek analiz etmek isterdim ama inanın ‘dilim’ varmıyor. Çatışma kavramının ise öğretmenimizin baş kaldırması ile devrede olduğunu belirtmiştim. Ve bu matematiğe göre doruk nokta ve sonuç kısımları da olması gerekiyor. Bu cümleyi yazmak bile içimi acıtıyor. Doruk noktamız olayın gerçek hayatta mahkemenin bu olayları görmezden gelmesi ve yaşananların örtbas edilmesini, sonrasında halkın ve baş karakterimizin polislerle yaşamış olduğu karışıklık olduğunu söyleyebilirim. Ve içimi acıtan yer... Final. Mahkeme kararı ile okulun yönetimi ve şiddet eğiliminde bulunan okul görevlilerin suçsuz bulunmasıyla filmimiz sonlanıyor. Kağıt üzerinde sonlanıyor fakat bizim için mücadele devam ediyor. Gerçekten de olay örtbas edilerek kapatılıyor. Fakat unuttuklar bir şey var. Sinema! Sinemanın gücü! Bu film yayınladıktan bir ay sonra dava tekrar açılıyor ve halk ayaklanıyor. Hükümet ise böyle bir durumun yaşanmasının olanaksız olduğunu savunmasına rağmen sonuç olarak dava kazanılıyor ve baş karakterimiz bize insanlığın ölmediğini, üzerine basa basa bize kanıtlamış oluyor. İşte bu! İşte gerçek sinema bu! Söylenecek daha fazla söz olduğunu düşünmüyorum...
Evet artık itiraf etmenin zamanı geldi. En sevdiğim yönetmenin Tarantino olduğunu söylemek isterim. Bunun sebebi Tarantino’nun filmlerinde kullanılan şiddet kavramının, silahlar, mermiler, tüfekler, kanlar, kemikler İle kullanması olduğunu söylemek isterim. Bu biraz mantıklı bir sebep gibi görünmese de Tarantino’nun hikaye…devamıEvet artık itiraf etmenin zamanı geldi. En sevdiğim yönetmenin Tarantino olduğunu söylemek isterim. Bunun sebebi Tarantino’nun filmlerinde kullanılan şiddet kavramının, silahlar, mermiler, tüfekler, kanlar, kemikler İle kullanması olduğunu söylemek isterim. Bu biraz mantıklı bir sebep gibi görünmese de Tarantino’nun hikaye işleyiş, anlatım şekli ve merak unsurunun yanısıra ‘Climax’ yani ‘Doruk Nokta’ kavramlarının bize harika bir şekilde aktarılması sonucu, izlediğim filmin bende uyandırdığı fikirler ve yavaş yavaş bizi filmin patlama noktasına kadar sürükleyici olan anlatımın harika olması sebebiyle içimdeki ‘Sinema ve Şiddet’ ögelerinin üs düzey olması sayesinde giderek bu ögeleri görmek ve meraklanmanın verdiği tatminlikle kendimi mantıklı bir açıklamaya inandırmam olarak açıklayabilirim. Çok uzun bir cümle oldu yahu...
Spoiler olabilir(!)
Filme gelince, film II.Dünya Savaşı’nda gerçek hayatta başarılı olamayan eylemlerin sinema ve kameranın gözüyle bu eylemlerin oluşturduğu gerçek olmayan bir hikayeyi anlatıyor. Henüz ilk sahneden fazlasıyla şiddet içeren bir film izleyeceğimizi sakin sakin anlayabiliyoruz. Tarantino bunu sakin sakin yapmayı çok sever. Sonucunda da silahlar patlar, kanlar fışkırır. Filmin sinematografik incelemesini yapmam 3 haftamı almıştı. Bu yüzden sinematografisinin açıklamasını yapmak bambaşka bir dünyaya girmek demek. Kafa karışıklığına girmeye gerek yok. Tarantino bu filmiyle anlatmak istediği, ya da gerçekleştirmek istenen şeylerin mümkün olabileceğini göstermeye çalışmasını beyaz perdemizden ve beyaz perdesinden* anlatıyor. Aslında mümkün olabileceği demek hala imkanı olmak anlamına geliyor fakat mümkün ‘olabilirdi’ ifadesini kullanmak daha mantıklı olur. Filmde kullanılan çekim teknikleri fevkalade. Yönetmenin hikaye anlatım şekliyle bizi filmin içinde -filmin çok uzun olmasına rağmen- tutabilmesi harikalar harikası. Ayrıca filmin ışık kullanımı hakkında da bir şeyler söylemek istiyorum. Kullanılan mekanların bize aktarılmak istenen mesaja bağlı olarak ışık kullanımının doğruluğu ile dizayn edilmesi gayet başarılı. Ben olsam ışığı şöyle kullanırdım dediğim bir sahne hatırlamıyorum. Her sahnesi tek tek incelendiğinde karakter psikolojilerinin, oyunculukların mükemmelliğiyle bize daha çok replik kullanmak yerine, çerçevelemenin ifade yeteneği ile birleşmesi bağlamında seyirciye iyi bir şekilde yansıtılabileceğini görebiliyoruz. Filmin içinde bol bol gerilim sahneleri var. Fakat bir sahne var ki ilk başta anlam veremediğim fakat sonradan anladığım ve açıklamasının da bu sırada yapıldığı bar sahnesi. Alman komutanın içecek siparişi yaptığı sahnede ajan olan iskoç askerimizin parmaklarıyla 3 tane iskoç viskisi istemesi (işaret,orta,yüzük parmaklarıyla) ve Alman komutanımızın 3 saniyelik görüntüsünün dikkatle donakalması... Alman’ların parmak sayımı baş parmakla başlar. Bu küçücük detayla Alman komutanımız ajanlarımızı ifşa eder ve sonrasında yaşanan oldukça zevk veren aksiyon sahnesi... Böyle küçük detayların bu kadar harika kullanılmasına hayran kalıyorum. Hikayeyi daha da cezbedici bir yapıya dönüştürüyor adeta. Son olarak değinmek istediğim konu ise tabii ki oyunculuklar. Christopher Waltz, kendisini tanıdığım ilk filmdi. Muazzam bir oyunculuk. Mimikler, jestler o kadar başarılı ki! Karakterin girdiği duygu durumlarını sanki biz yaşıyormuşuz gibi hissediyoruz ve karakter bizi bol bol geriyor. Sanırım oyunculuk sanatında gidebilecek en uç nokta. Tabii Brad Pitt’in de çok iyi bir iş çıkardığını söyleyebilirim. Hiddet filminde izlediğim karakteri ve bu filmde izlediğim karakteri canlandırdığı en sevdiğim iki karakterdir. Zaten Soysuzlar Çetesi filminde oynadığı karakterle en iyi yardımcı oyuncu oscarını kazanmıştı. Keza, Christopher Waltz’in de Cannes’da ve birçok yarışmada en iyi erkek oyuncu ödülünü aldığını belirtmek gerek. Filmi öve öve bitiremedim yahu. Tüm bu anlattıklarımın, Tarantino’nun başarısı ile tabii ki bize kendisinin sinema tarihinin en iyi yönetmenlerinden biri olduğunu gösteriyor. Ki benim favorimdir. Son filmi çok ilgimi çekmese de genel olarak izlediğim filmlerinin verdiği şiddet içerikli tatmin edici duygular beni hala heyecanlandırır. Demem o ki bu filmi izlemek isterseniz, midenizin ve ruh sağlığınızın uygun zaman izlemeniz. (Psikopat değilim. Sinemada gerçekçilik sebebiyle tatmin olduğumu vurgulamak isterim.)
Denis Villeneuve. Kendisini ilk tanıdığım film ‘Enemy’ filmi olmuştu. Sonrasında yazarlığını ve yönetmenliğini yaptığı filmleri izlemeye başladım. The Next Floor, Arrival, Blade Runner ve son olarak İncendies filmlerini sırasıyla ve zevkle izledim. İncendies filmiyle Denis Villeneuve’nin Genie en iyi senaryo…devamıDenis Villeneuve. Kendisini ilk tanıdığım film ‘Enemy’ filmi olmuştu. Sonrasında yazarlığını ve yönetmenliğini yaptığı filmleri izlemeye başladım. The Next Floor, Arrival, Blade Runner ve son olarak İncendies filmlerini sırasıyla ve zevkle izledim. İncendies filmiyle Denis Villeneuve’nin Genie en iyi senaryo ve en başarılı yönetmenlik ödülünü kazanmış olduğunu belirtmek isterim. Bence bu ödülleri hak etmesi, filmin bize yansıtılış şekliyle açık bir şekilde belli oluyor. Filmi, Fransız Yeni Dalga Akımı’na bağlı olarak, bu akımın özellikleri ve gerektirdikleri içerisinde değerlendirdiğimizde ortaya çıkan eserin muhteşemliğini anlatabilmem pek mümkün değil. Diğer eleştirileri de okudum. Filmin sıkıcı ve durağan olduğunu yazanlar olmuş. Arkadaşlar, bir filmi izlemeden önce film hakkında bilgi edinmek veya filmin değerlendirmesini yapmış insanların görüşlerini, düşüncelerini, filmin içeriğini, sinematografisini araştırmak size filmi izlemeden önce, filmin yönetmeniyle ilgili ve yönetmenin sinemaya bakış açısını öğrenerek karşınıza çıkan gösterim hakkında bilgi sahibi olmak sizi bu konuda daha yardımcı olabilir. Bazen bazı filmleri sadece yüksek puanlı bir film diye izleyenler oluyor. Bu normal. Ama şunu belirtmek istiyorum: Sinema sanatıyla uğraşıyorsanız ve bu uğraşınızı geliştirmek istiyorsanız bazı bilgileri bilmek gerekli. Bu bilgileri bilmeden filmi sadece açıp izlemek ve filme sıkıcı, kötü demek çok mantıklı değil diye düşünüyorum. Mesela bu filmi puanlayan kesim ile günümüz sıradan komedi filmlerini puanlayan kitlenin aynı kesimde yer aldıklarını düşünmüyorum.
Filme gelecek olursak; bu film baştan sona kadar kullanılan merak unsuruyla bizi filmin içerisinde tutan çok etkin bir kavram. Görsel açıdan filmin değerlendirmesi için açıklama yapmak oldukça zor. Bu filmin büyük bir tiyatro eserinden uyarlama olduğunu söylemeliyim. Bu da bir önceki bahsettiğim eleştirideki yönetmenin işinin, yapacağı uyarlama ile daha da zorlaştıran etkenlerden olduğunu yine vurgulamam gerektirdiğini hissetirdi.
Konusu: Nawal Marwan’ın geçmişte iç savaşın hakim olduğu Lübnan’da, sevgilisiyle kaçmak isteyişini ve bu sırada sevgilisinin öldürülmesini, sonrasında ise Nawal’ın teyzesine o adamdan hamile kaldığını anlatmasıyla başlayan bir hikayeyi anlatıyor. Tabii teyzesi çocuk doğana kadar Nawal’ı evinde saklıyor. Çocuk doğduktan sonra aile namusunun kirlenmemesi için çocuk baş karakterimizden bir daha görmemek üzere alınıyor ve günümüze geliyoruz. Nawal ölmeden önce eşi ve de avukatı olan kişiye bıraktığı mektuplarla Jeanne ve Simon’u kardeşlerini bulmaya göndermesini istemesiyle hikaye şekillenir.
Şimdi filmle ilgili yorumlarımı belirtmek istiyorum. Bu filmin bağlı olduğu akım içerisinde değerlendirmesini yaparsak, kesinlikle bir başyapıt olduğunu vurgulamak isterim. Dünya sinemasına farklı bir bakış açısı getiren bu akımın 1950’lerde başladığını ve 80’li yılların başında düşüşe geçtiğini fakat sonrasında yeniden yükselişe geçtiğini ifade edersek, bu filmin dünya sinemasında yer edinmiş en iyi filmler listemde favorilerim arasına rahatlıkla koyabilirim. Çünkü bir akım düşüşe geçtikten sonra bu akımı tekrar diriltebilmek ve insanlara benimsetebilmek çok zor bir durum. Fakat yönetmeniz bunu başarmış. 2010 yılında çekilmiş olduğunu ve filmin en iyi film oscar adayı olduğunu düşünürsek bu başarının kanıtlanabilir bir durum olduğunu ortaya koyabiliriz.
Filme şu ana kadar dışarıdan baktım genel olarak. Filmin içeriğine bakacak olursak; oyunculukların üst düzeyde olduğunu, filmde gösterilen sembollerin(mesela dini ya da kişisel sorgulama olarak), yönetmenin özgün bakış açısını kameraya yansıtmasının, merak unsuruyla bizi de filmin içinde tutmanın çok başarılı bir şekilde aktarıldığını ifade etmek isterim. Filmde güzel diyaloglar da var. Mesela “Fikirler ancak onları savunan birileri varsa yaşar.” ya da “Bir artı bir, bir eder mi?” gibi replikler hikayemizi daha da etkileyici hale getiriyor. En hoşuma giden şey filmde kullanılan paralel kurgu tekniği oldu.Paralel kurgulu olan filmlere özel ilgi duyuyorum. Bunun sebebi, paralel kurgulu bir filmin yazımı üstün bir yetenek gerektirdiğini düşünmemden kaynaklanıyor.Jeanne karakterimiz, abisini bulması için çıktığı Lübnan macerasında, toplumsal bakış açılarının farklı ülkelerde nasıl yansıtıldığını görebiliyoruz. Buradaki oyunculukların çok önemli bir unsur olduğunu vurgulamak isterim.Bunun sebebi ise:Filmde yaratılan atmosferin doğallığının seyirciye gerçeklik hissini yaşatıyormuşçasına yansıtılması olarak açıklayabilirim. Bu durum da filmin bağlı olduğu akımın bir parçası. Aynı zamanda bunun sinemadaki karşılığı olan ‘görüş’ kavramına bağlı bir detay olduğunu söylemek gerek. Son olarak değinmek istediğim ise filmin başında çocukların saçları kesilirken kullanılan müziğin, filmin bizi neyle karşılaşacağımıza bir mesaj olarak kullanılması. Şarkının da çok güzel olduğu düşüncesindeyim. Umarım bu filmi izlerken dikkat edeceğiniz bazı noktaları size yardımcı olmak amacıyla başarabilmişimdir.
Öncelikle bu filmi öneren @meltemsukan hanıma çok teşekkür ederim. Gerçekten izlediğim iyi filmlerden biriydi. Bazı eleştirilecek noktaları da var. Bunun için bu filmin analizini yaparak açıklamak isterim.(Bolca Spoiler var yani)
Filmi ilk açtığımda konusu ile ilgili çok fikrim yoktu. Yani…devamıÖncelikle bu filmi öneren @meltemsukan hanıma çok teşekkür ederim. Gerçekten izlediğim iyi filmlerden biriydi. Bazı eleştirilecek noktaları da var. Bunun için bu filmin analizini yaparak açıklamak isterim.(Bolca Spoiler var yani)
Filmi ilk açtığımda konusu ile ilgili çok fikrim yoktu. Yani Meltem Hanım’ın anlattıkları kadar bilgi sahibiydim. Bunun için de yorumunu aslında filmi izleyeceğim için detaylı bir şekilde inceleyerek okumak istemedim. Çok özür dilerim Meltem Hanım ama filmi izledikten sonra yorumunuzun mükemmel bir değerlendirme olduğunu söyleyebilirim.
The Next Floor. Çoğu insan kısa filmleri izlemekten kaçınır. Bunun sebebinin de insanların kafalarında oluşturduğu önyargılardan kaynaklandığını düşünüyorum. Kısa film mantığı ile uzun metraj film arasında dağlar kadar fark vardır. Bu yüzden kısa filmlerin uzun metraj film mantığı ile izlenmemesi gerektiğini düşünüyorum. Bahsettiğim bu kısa filmde ise The Platform filmini açtığımda yaratılan atmosfer, hikayenin oldukça benzer olduğunu düşündüm. Bu beni filme karşı biraz uzaklaştırdı. TNF kısa filmi aynı bu filmde olduğu gibi en üst katta oluşturulmuş mükemmel bir sofranın etrafında oturan insanların neredeyse ilkel bir şekilde yemek yemelerini ve yemek yedikleri sıradaki ilkelliğin artması sonucu bulundukları sofranın bir alt kata düşmesini konu alıyor. Bu aç gözlülük arttığı sürece sonsuza kadar gidiyor. Aynı zamanda hizmetliler ve orkestra da bu ilkelliğe karşı bir tezat oluşturuyor. The Platform filminin senaryo mantığı bana bu kısa filmle acayip ilişkili geldi. Bu benzerlik benim olumsuz bir düşünceye kapılmama sebep oldu. Sonrasında filmin mantığını derinlemesine düşünmeme sebep olan yakın plan çekimler, detay çekimler, alt-üst açı, soğuk renkler ve ışık kullanımı ile duygu filme farklı bir gözle bakmama sebep oldu. Bu durum sonucu ilk başta yaşadığım önyargıyı kırdım zor da olsa. Oyunculukların çok iyi olduğunu vurgulamak isterim. Karakterler arası ilişki yaşanan durum gereği mesafeli ve ciddi bir şekilde işleniyor. Yaratılan atmosferin distopik olması bunun sebeplerinden birisi. Benim sinemada kan görme arzumun sebebini hala çözebilmiş değilim. Bu filmde bolca kan ve şiddet içeren sahneler var.
Bu kısımda ise not aldığım önemli noktalara değinmek istiyorum. Filmde 333 kat var ve her kata bir aynı sofra yemek veriliyor. Yani 333 kata bir sofrayı paylaştırıyorlar. Filmin başında hücrede bulunan baş karakterin karşısındaki yaşlı adamın sürekli ‘Belli ki’ cümleleri adamın tecrübeli, kesin ve kararlaştırılmış fikirleri olduğunu gösteriyor. Bu yüzden baş karakterimiz ile arasına mesafe koyuyor. İlk yemek masası sanırım 46. kattayken geliyor ve bu masa üst kattaki insanların artıkları oluyor. Bu sofra her kata ulaşıp 333. katta son buluyor. Başrolümüz ilk yemek geldiği zaman sofradan sadece bir elma alıyor ve sofra aşağı kata iniyor. Elmayı sonra yemesi için saklıyor fakat birden odanın sıcakladığını farkediyor. Yaşlı adam da elmayı alt kattaki sofraya atmasını söylüyor. Yani ne gönderdiysek onu ye işini bitir anlamı. Sofra ile ilgili eklemek istediğim şey ise; üst kattaki kişilerin alt kattakilerin sofrasına işemesi ve sıçması katmanlar arası ilişkinin kopukluğunu gösteriyor. Tabii zamanla film ilerledikçe, buraya gelen baş karakterimizi mülakata sokan kadın da bu hücreye geliyor. Kadın sofra her geldiğinde ihtiyacımız kadar olanı almamız gerektiğini söylüyor. Alt katta bulunanlara sürekli bunu söylüyor fakat işe yaramıyor sonrasında baş karakterimiz alt kattakilere sadece kendi paydalarını almamaları takdirde yemeklerine sıçacağını söylüyor. Ve bu işe yarıyor. Bunlar sadece birkaç sahne. Filmin derinlemesine indiğimizde bıçak metaforu kapitalizm, üst katlardan aşağıya inen kadın umut, alkol metaforu din, baş karakterimiz ise komünist(bence anarşist) olarak gösteriliyor denilebilir. Filmin başındaki yaşlı karakterimiz baş karakteri fazlasıyla düşük bir kata indiklerinde bir yatağa bağlar. Ona medeni bir şekilde ‘bize yemek kalmayacağı için senden yavaş yavaş parçalar keseceğim ve seni iyileştirip ikimizi de doyuracağım’ cümlesi açık açık tezat bir durum ortaya koyuyor. Sonrasında ise tam tersi durum oluyor ve baş karakterimiz adamı yemeye başlıyor. Çok hoşuma gitti bu sahneler. Karakterimiz kendini kaybetti sanarken ‘Baharat’ lakaplı bir adamla aynı hücreye fakat 6. yani henüz yemek masasının başlarda olduğu yerde gözlerini açıyor. Ve bu iki karakter -anarşizm temsili- olarak baş kaldırıyorlar ve her katın yemek payının alabileceklerini kadar verip paylaştırıyorlar. Bir bilge ile denk geldikten sonra yemeğin gönderildiği kata yemek masasından bir yemek bırakarak mesaj göndermek istiyorlar. Bu film bana Son Ada, 1984, Otomatik Portakal, Fahrenheit 451 kitaplarını hatırlattı.
Ayrıca filmin sonunun ucu açık bırakılmasının eleştirilmesine çok anlam veremedim. Bence bu tarz umut, mesaj, soru işareti barındıran filmlerin ucu açık bitirilmesi normal bir şey diye düşünüyorum. Ki bence sonu var filmin. Yeterli. bolca spoiler verdim zaten🙄
Kesinlikle sıradan bir film değil. Kendimi bildim bileli, İkinci Dünya Savaşı içerikli filmler, belgeseller, kitaplar hep ilgilimi çekmiştir. Nasıl oldu bilmiyorum ama YouTube’da boş boş takılırken bu filmin fragmanı çıkmıştı karşıma. Fragmanı izledikten sonra içimde büyük merak duygusu oluştu. Bunun…devamıKesinlikle sıradan bir film değil. Kendimi bildim bileli, İkinci Dünya Savaşı içerikli filmler, belgeseller, kitaplar hep ilgilimi çekmiştir. Nasıl oldu bilmiyorum ama YouTube’da boş boş takılırken bu filmin fragmanı çıkmıştı karşıma. Fragmanı izledikten sonra içimde büyük merak duygusu oluştu. Bunun sebebi filmin tam olarak savaş konusunu içeriyor olmamasıydı. Filmin tanıtımında yazdığı gibi ‘güç’ kavramının alt rütbedeki bir insanın eline geçtiği zaman, o güç ile neler yapabileceği, otoriteyi kendi istediği gibi sağlayıp sağlayamaması anlatılıyor. Şans kahramanımızın yüzüne gülüyor ve kahramanımız birden üst rütbeli bir asker oluyor. Yani kısacası başkasının yerini alıyor ve kendisini insanlara yerini aldığı kişinin adıyla tanıtıyor. Günümüzde çekilen siyah-beyaz filmler her zaman ilgimi çekmiştir. Çünkü bu tarz çekilen filmlerin ışık kullanımı normal filmlerde kullanılan ışık kullanımından daha farklı oluyor. Bu durum da filmin çekimlerini, insanlar ne kadar ‘direkt siyah-beyaz çekmişler işte’ dese de aslında öyle olmadığından, tam tersine daha zor olduğundan bizi filmin içine sokmak konusunda biraz önyargılı olmamıza neden oluyor. Sinemada ışık kullanımına dikkat edenler veya sinema filmlerinde renk kavramına önem verenler için biraz daha zorlayıcı oluyor. Mutluluk içeren bir sahneyi soğuk renklerle çekmek çok tercih edilmez. Daha sıcak renklerle filmin psikolojisi insanlara aktarılır. Ya da sinemacılar tarafından benimsenen altın kurallara uygun açılarla, içerik filmin psikolojisi doğrultusunda seyirciye sunulur. Ama farklı açılar, sınırları yok sayarak film çekenler de var tabii. Bu kişiler genelde Karşı Sinema Akımı’na bağlı ve bu akıma ilgi duyanlar oluyor. Durum böyleyken ben bu filmin içinde kendimi hissettim. Gerilim sahneleri, eğlence sahneleri, hiyerarşik bütünlük olarak gösterilen sahnelerin bize aktarımı oldukça başarılı. Ayrıca filmin merak unsurunu da filmin başından sonuna kadar başarılı bir sinematografi ile bizi filmin içinde tutarak sunuluyor. Açık söylemek gerekirse bu tarz filmler herkesin ilgisini çekmiyor. Bunun nedeninin ise, bize küçüklüğümüzden beri dayatılan giriş-gelişme-sonuç filmlerinin hep birbirine benzer filmler olduğu için ortaya çıkan bir durum olduğunu düşünüyorum. Sinema diline uygun, diyalektiği başarılı, alt metni sağlam ve oldukça güzel bir film. Bir an kendimi kahramanımız yerine koydum. Başta ben kesinlikle böyle davranmazdım gibi bir düşünceye kapıldım. Sonrasında ise savaş psikolojisinin ve bu psikolojinin Nazizm ile şekillenmesi sebebiyle fikrim değişti. Belki ben de aynı şeyleri yapardım. Hiç bilmiyorum. Biraz da Nazi Almanya’sını araştırınca, düşünceleriniz farklı olarak şekilleniyor. Bu film de bize bu düşüncelerin doğruluğunu sorgulatıyor. Bu çok hoşuma gitti. Sanırım bu filme yorum yapan ilk kişiyim. Umarım içi boş ve zamanınızı kaybettiğiniz bir değerlendirme olarak saymazsınız. Son olarak, savaşta haklı yoktur klişesine girmeden şunu söylemek isterim: Savaş, bir toplumun gerçek yüzünü gösteren en büyük eylemlerden biridir. Tabii bu benim kendi şahsi fikrim...